15 jan 2020 | Column

De situatie in Polen: ook onze zaak!

Door Hugo Lamon

(Ge)recht in de spiegel

Recente vacatures

Advocaat
Ondernemingsrecht Vennootschapsrecht
3 - 7 jaar
Antwerpen Limburg Vlaams-Brabant Waals-Brabant
Advocaat
Ondernemingsrecht Vennootschapsrecht
0 - 3 jaar
Antwerpen Limburg Vlaams-Brabant Waals-Brabant
Advocaat
Douane
0 - 3 jaar
Antwerpen
Paralegal
Arbeidsrecht Vennootschapsrecht
0 - 3 jaar
Brussel
Advocaat
Arbeidsrecht
5 - 10 jaar
Brussel

Aankomende events

Opgelet: dit artikel werd gepubliceerd op 15/01/2020 en kan daardoor verouderde informatie bevatten.

LAMON op woensdag

Mr. Hugo LAMON is advocaat aan de balies van Limburg en Brussel NL (LAMON LAW).
Hij mengt zich regelmatig in het maatschappelijk debat over justitie.

Iedere woensdag maakt hij op Jubel een persoonlijke beschouwing.

Dit weekend berichtte De Morgen over een betoging in Warschau (13 januari). Er wordt wel vaker verslag uitgebracht over dergelijke evenementen, maar het specifieke was daar dat ook Belgische rechters er hun ongenoegen kwamen uiten over de Poolse regering, die de onafhankelijkheid van Poolse rechters steeds meer aan banden legt. De krant citeerde raadsheer bij het Arbeidshof in Gent Bruno Lietaert (ook lid van de Hoge Raad voor de Justitie) : “Het moet al erg zijn als ook rechters op straat komen (…) Betogen zit niet in onze cultuur. Maar als de beginselen van de rechtsstaat in het gedrang komen, verheffen wij onze stem”.   Uit heel Europa waren rechters afgereisd om hun Poolse collega’s een hart onder de riem te steken. Het mag verbazen dat aan die uitzonderlijke gebeurtenis niet meer aandacht werd geschonken.

De directe aanleiding voor de betoging is nieuwe Poolse wetgeving, die het mogelijk maakt om rechters (nog drastischer) te beboeten of te ontslaan. Het gaat daarbij om nieuwe bevoegdheden voor een recent opgerichte aparte tuchtkamer met door de overheid benoemde rechters die collega-rechters die te kritisch zijn voor het regime kan straffen. Die tuchtkamer bestaat al, maar er is een nieuwe Poolse wet in aantocht die nog veel verder gaat. Rechters die zich op de Europese wetgeving beroepen, zullen door de tuchtkamer worden gestraft. Ze kunnen geldboetes krijgen, gedegradeerd worden of zelfs ontslag krijgen. Het bannen van het Europees recht in Polen is niet meer of minder dan een ‘Polexit’, zo concludeerde De Tijd (13 januari). De Polen plaatsen zich daarmee immers buiten de Europese wetgeving. Vorige week sprak de President (voorzitter) van het Europees Hof van Justitie, Koen Lenaerts, daarover al duidelijke taal in Warschau. ‘Je kan geen lid zijn van de Europese Unie zonder onafhankelijke rechtshoven die eerlijke vonnissen vellen in overeenstemming met het Europees recht’ (geciteerd door de Tijd).

De scheiding tussen politiek en rechterlijke macht staat in Polen al langer onder druk sinds de partij “Recht en Rechtvaardigdheid” (PiS) in 2015 de macht veroverde en zeer betwistbare juridische hervormingen doorvoerde.

De Poolse Kamer heeft die nieuwe wet, die de concrete aanleiding was voor de betoging, net voor Kerstmis goedgekeurd. De senaat is deze week aan de beurt.

Op 14 januari vond in die Poolse senaat een zitting plaats van de “Parliamantary Grouping for Defence of the Rule of Law”. Noch de timing, noch de plaats waren toevallig, evenmin trouwens als de sprekers. Eerst waren er 12 interventies van vertegenwoordigers van de rechterlijke macht en “civil organisations connected with the judiciary”, die hun bezorgdheid hebben geuit over de nieuwe wet. Daarna kwamen, op uitnodiging van Tomasz Grodzki (“Marshal of the Senate of the Republic of Poland”) 10 eminente vertegenwoordigers van de balie en de academische wereld, onder wie Mr. Edward Janssens (voorzitter van de Orde van Vlaamse Balies). Voorzitter Janssens wees onder meer op het belang van onafhankelijke rechters. Hij was daarbij niet alleen, want ook  de Deken van de balie van Amsterdam, de voorzitter van het Duits Grondwettelijk Hof  en de vertegenwoordiger van de stafhouder van de balie van Parijs (die er ingevolge stakingen in Frankrijk niet persoonlijk geraakte) wezen op de ernst van de situatie. Er waren nog andere eminente sprekers, zoals Prof. Pech (Middlesex University Londen), Prof. Juberias (Univeristeit van Valencia).

Intussen kondigde de Europese Commissie aan naar het Hof van Justitie te stappen om “interim-maatregelen” af te dwingen, met als doel: de schorsing van de omstreden tuchtkamer voor rechters in Polen. Ook in het Europees Parlement wordt met argusogen gekeken naar de situatie in Polen. Het Hof van Justitie kan in principe het verzoek van de Commissie over enkele dagen honoreren en de Poolse tuchtkamer tijdelijk schorsen, eventueel onder verbeurte van dwangsommen.

Het is niet een kwestie die enkel de Poolse balie of de Polen in het algemeen aanbelangt, maar het is cruciaal voor iedere democraat en Europeaan. Dat ook de Orde van Vlaamse Balies de oproep van de Poolse senaatsvoorzitter steunde verdient dan ook alle aandacht.

Het toont enkel aan dat de democratische rechtsstaat geen verworvenheid is en dat de internationale gemeenschap steeds alert moet zijn voor aantastingen van die moeizaam verworven vrijheden.

Hugo LAMON

Meer blogposts lezen van Hugo Lamon? Dat kan hier!

(Ge)recht in de spiegel

Recente vacatures

Advocaat
Ondernemingsrecht Vennootschapsrecht
3 - 7 jaar
Antwerpen Limburg Vlaams-Brabant Waals-Brabant
Advocaat
Ondernemingsrecht Vennootschapsrecht
0 - 3 jaar
Antwerpen Limburg Vlaams-Brabant Waals-Brabant
Advocaat
Douane
0 - 3 jaar
Antwerpen
Paralegal
Arbeidsrecht Vennootschapsrecht
0 - 3 jaar
Brussel
Advocaat
Arbeidsrecht
5 - 10 jaar
Brussel

Aankomende events

Blijf op de hoogte

Schrijf je in voor de nieuwsbrief

0 Reacties

0 reacties

Een reactie versturen

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.