Iedereen is ongerust over zijn fysieke gezondheid (de COVID 19-besmettingen komen bij velen angstaanjagend dichtbij, nu intussen iedereen wel iemand kent die besmet is en soms erg ziek). Er is ook de vrees voor de economische gezondheid. In de anders zo concurrentiële balieomgeving blijkt er nu solidariteit in de wanhoop.  Het ondernemerschap van advocaten(kantoren) wordt op de proef gesteld.

Het hele justitiële apparaat kraakt in zijn voegen. De intussen berucht geworden OVB-catalogus van hoe de zittingen verlopen in coronacrisistijden telt inmiddels 112 pagina’s.  Bij een vorige tussentijdse stand van 52 pagina’ werd ik door sommige magistraten weggezet als een “justitie-basher”. Een afdelingsvoorzitter fulmineerde op Knack.online over een niet nader genoemde “Hugo”, de “zogenaamde justitiespecialist” die op “ongenuanceerde, algemene, maar vooral veralgemenende manier justitie en de mensen die er  werken (…) bagatelliseert”. Nu zijn er in ons land 16.678 personen met deze voornaam, maar zover het – per impossibile, zoals juristen dan zeggen – over ondergetekende zou gaan: ik draag justitie een warm hart toe, het is mijn leven, mijn passie en de laatste weken ben ik er, net zoals alle bestuurders en medewerkers van de Orde van Vlaamse Balies, – letterlijk  – dag en nacht mee bezig (u kan op jubel ook de meer dan 200 blogs nalezen en oordeelt u dan zelf maar wat ik van justitie vind). Maar passons (in het parlement zou er nu geacteerd worden: “het incident is gesloten”), wie zich in het debat mengt moet tegen een stootje kunnen.

Dat is natuurlijk allemaal maar klein bier met wat de  door sommigen vermaledijde minister van Justitie enkele dagen geleden moest ondergaan. Vorige zondag liet een magistraat zich op sociale media even gaan en scheef: “Minister Geens bestuurt alsof hij een kruising zou zijn tussen Lorenzo de Medici, Al Capone en André Cools, maar dan met minder menselijke empathie en politiek talent”.  De bestuursstijl van de minister op gelijke hoogte plaatsen met deze figuren is het recht op kritiek wel tot de uiterste limiet opdrijven.  De aanleiding voor deze  tirade  is het plan van de minister om tijdens de coronacrisis het justitiële schip drijvend te houden en daarom bijzondere volmachtenbesluiten uit te vaardigen, met o.m. een tijdelijke verlenging van de conclusietermijnen in burgerlijke procedures, waar ook in de coronatijd (en enkel dan) de schriftelijke procedure de regel wordt en ook conference calls met de rechtbanken  zullen kunnen (magistraten via de VPN-verbinding die gekoppeld is aan hun just.fgov-mailadres en de advocaten via hun advocatenkaart – neen, geen hoax of fake news!). Die KB’s hadden er al lang moeten zijn, maar de minister heeft misschien  te veel overleg gepleegd. Zelf reageerde hij zondag op de sociale media op de  oververhitte magistraat met een al even verbazingwekkende reactie: “de laatste versie van het KB zoals goedgekeurd door de Ministerraad, en overgemaakt aan de Raad van State, werd opnieuw aan allee bevoegde Colleges en raadgevende organen gestuurd” en hij eindigde niet zonder enig cynisme met “dank voor uw vriendelijke en aanmoedigende woorden. Mooie zondag”. Tot zover de conversatie op sociale media tussen de minister van justitie en een lankmoedige magistraat.

De Orde van Vlaamse Balies werd geraadpleegd bij de totstandkoming van de volmachtenbesluiten, kreeg inzage in verschillende versies, maakte binnen de verschroeiende deadlines van de politiek opmerkingen, stelde alternatieve teksten voor en voerde een constructieve dialoog. Het is duidelijk: ons complex juridisch systeem is niet bestand tegen dergelijke noodtoestand. De KB’s zullen onvolmaakt zijn, ondanks alles.

Prof. dr. Dirix (tevens afdelingsvoorzitter bij het Hof van Cassatie) wees er in zijn bijdrage op Jubel (‘Contracten in tijden van corona’) op dat in het verbintenissenrecht partijen gehouden zijn tot loyale samenwerking en daarom best samenzitten om te komen tot redelijke oplossingen, omdat ad hoc-wetgeving niet alles vermag te regelen. Prof. Dirix heeft niet bepaald de reputatie van een justitie-basher te zijn, maar erkent dus ook de limieten van ons systeem. Dat is in het procesrecht niet anders en dus zal elke noodregeling op kritiek stuiten. Wat de balie nu vooral wenst is duidelijkheid. De Orde van Vlaamse Balies kondigde aan via een webinar kort op de bal te willen spelen en noodregelingen in de procedures in o.m. het gerechtelijk recht, het strafproces en het administratief recht te zullen toelichten. In een mum van tijd schreven 2.000  advocaten (!) zich in.  Ze zullen er horen dat de OVB constructief zal meewerken en ook indien nodig flankerende deontologische maatregelen zal nemen. Omdat ook in tijden van crisis justitie verder moet functioneren. De balie zal zijn verantwoordelijkheid niet ontlopen.

Hugo LAMON

Meer blogposts lezen van Hugo Lamon? Dat kan hier!