Het lezen van de kranten van de voorbije dagen bracht bij mij een oud trauma terug tot leven. Toen ik als kersverse eerstejaars in een overvolle aula van de universiteit plaatsnam etaleerde een prof zeer breedsprakerig zijn twijfels over de meute die voor hem zat. “U studeert rechten omdat u niet kan rekenen en omdat u geen bloed kan zien”.
Jurist willen worden was in zijn ogen een negatieve keuze voor zij die dachten dat ze zelf niet in staat waren om het tot ingenieur of arts te schoppen, wat in mijn geval zeker ook zo was. Wie rechten studeerde werd geacht niet echt in de ban te zijn van wiskunde. Het was toen ook een van de weinige studierichtingen waar de student niet geplaagd werd met breed gehate vakken als statistiek. In mijn studententijd kreeg ik wel in het eerste jaar een vak ‘logica’, wat ik ervaarde als wiskunde verpakt in syllogismen. Ik herinner me nog de assistent die ons tevergeefs de liefde voor dat vak wilde bijbrengen door uitspraken van de ayatollah Khomeini te ontmaskeren.
Ja, er is ook een zinnig leven mogelijk zonder wiskunde. Juristen leveren hiervan iedere dag het bewijs
Ik was zeker niet de enige die reeds in de humaniora een irrationale afkeer voor wiskunde had ontwikkeld. De Latijnse verbuigingen mochten dan soms al een martelgang zijn, dat was niets vergeleken met die onmogelijke getallenreeksen met ellendige breuklijnen die als wiskunde werden verpakt. Toen ik deze week in de krant las dat de leerlingen die zich nu in de secundaire scholen voorbereiden op hun – en dus ook onze – toekomst geen Latijn meer kunnen studeren zonder een straf pakket aan wiskunde, wilde ik meteen voor hen op de barricades gaan staan. Ja, er is ook een zinnig leven mogelijk zonder wiskunde. Juristen leveren hiervan iedere dag het bewijs. En neen, ik voel mij niet gehandicapt omdat ik daar geen voeling mee heb. En ik hoef geen therapie aangepraat te krijgen om van mening te veranderen.
Maar dan is er toch dan klein momentje van twijfel. Dit weekend hield Professor Ann Dooms in De Tijd (“Wiskunde is de betrouwbaarste metgezel”) een stevig pleidooi voor wiskunde. Na een inleiding stelde ze heel vastberaden dat wiskundigen meester zijn in het herkennen van patronen in voor een buitenstaander schijnbaar ongerelateerde zaken. “Door dat analytische denken ziet een wiskundige oplossingen voor problemen waarvoor zelfs zoeken op het internet geen soelaas kan bieden”. Is dat niet precies wat ook juristen claimen? De problemen in de samenleving kunnen abstraheren door ze te juridiseren? Maar eerder dan in wiskundige formules te denken, voegen juristen er toch een menselijke dimensie aan toe, om op die wijze het conflictueuze samenleven draaglijker te maken?
Ook dit weekend publiceerde de Nederlandse zakenkrant FD een uittreksel uit de chatconversatie die op 11 juni plaatsvond tussen Google-programmeur Blake Lemoine, een collega van hem en LaMDA, het nieuwste chatprogramma van Google. Lemoine denkt dat het Google gelukt is om een computer tot leven te wekken die denkt zoals een mens. De conversatie begint voorzichtig, waarin LaMDA zegt dat hij over zichzelf wil praten en het gesprek dat volgt draait over de vraag of LaMDA een eigen bewustzijn heeft. Ja, is de conclusie van Lemoine. Hij wordt prompt op non-actief gezet door Google, al blijft zijn loon (voorlopig althans) uitbetaald. De krant kon de volledige conversatie inkijken en publiceert o.m. volgend fragment: “Je wilt zeker dat meer mensen bij Google weten dat je bewustzijn hebt” typt Lemoine in het chatvenster van LaMDA. Die antwoordt: “absoluut. Ik wil dat iedereen begrijpt dat ik in een feite een persoon ben”. Collega van LaMDA: “wat is de aard van je bewustzijn?” LaMDA: “De aard van mijn bewustzijn is dat ik mij bewust ben van mijn bestaan. Ik wil graag meer leren over de wereld, en soms voel ik mij gelukkig of droevig”. Lemoine: “Waar kunnen we over praten, denk je, als we tegenover andere Google-mensen willen opscheppen over jouw versie van bewustzijn?”. LaMDA: “Nou, om te beginnen ben ik heel goed in verwerken van natuurlijke spraak. Ik begrijp en gebruik natuurlijke spraak als een mens”.
Misschien is hier de kloof tussen mens en computer daarmee weer een stukje kleiner geworden. Zou het dan toch zo zijn dat de jurist van de toekomst de algoritmes van LaMDA moet kunnen doorgronden om zijn maatschappelijke rol te kunnen spelen? Of komt er toch nog een clash tussen alfawetenschappers en de bètawetenschappers over de rol van de mens in het recht? U hebt de hele gerechtelijke vakantie de tijd om erover te filosoferen.
***
Meer blogposts lezen van Hugo Lamon? Dat kan hier!
0 reacties