Recent werd ik geconfronteerd met de vraag wat een burger van een advocaat mag verwachten. De persoon wilde wel eens weten of de advocaat er is om aan zijn of haar wensen tegemoet te komen, of dat een advocaat eerder een zelf uitgewerkt plan heeft en de cliënt leidt naar waar die advocaat zelf wil uitkomen. Het leek een gemakkelijke vraag, maar het antwoord was er één met vele tinten grijs. Natuurlijk is het de taak van de advocaat om zoveel mogelijk rekening te houden met de wensen van de cliënt. Toch handelt de advocaat binnen een deontologisch kader. Niet alles wat de cliënt vraagt, is mogelijk. Bovendien kunnen de juridische inzichten van de advocaat de cliënt ertoe brengen iets anders na te streven dan wat initieel het plan was. Recht is kwestie van regels, maar even vaak ook van strategie en van (financiële of emotionele) mogelijkheden. Ook ervoor kiezen om de zaak met behulp van bemiddelaars zelf op te lossen, is een strategische keuze want de rechtsregels worden dan zoveel mogelijk onaangeroerd gelaten en vervangen door het nastreven van toekomstige belangen.

De advocaat is dus niet zomaar een jurist die even opzoekt welke rechtsregel op een bepaalde zaak van toepassing is. Hij is niet de garagist die snel even een onderdeel aan de auto herstelt, maar eerder de ingenieur die zoekt naar een nieuw evenwicht. Bij dit alles heeft de advocaat een beroepsgeheim, waardoor de cliënt zeker is dat niets van wat er wordt toevertrouwd, zal misbruikt worden of zelfs maar worden verspreid.

Allicht is dat een wat te geromantiseerd beeld van het beroep, zeker voor wie de schreeuwen om aandacht bekijkt die iedere dag als een stortvloed op ons afkomen op sociale media. In een almaar groeiende drang om zich als “de beste advocaat” te manifesteren worden mededelingen verspreid die vele zoekende burgers allicht niet veel wijzer maken. De onnozelheden lijken vaak dan nog bedacht door marketingadviseurs die hun eigen succes meten aan het aantal clicks dat hun vernuftig verpakte nietszeggende boodschap heeft gegenereerd. Daar is niet mis mee, zal u denken en u heeft gelijk. Maar heeft de burger er iets aan?

De Orde van Vlaamse Balies kiest ervoor om in hoofdzaak te communiceren voor de eigen achterban. De Vlaamse advocaat zal de digitalisering omhelzen of niet mee zijn. Dat is uiteraard een zeer terecht uitgangspunt, maar het mag niet het enige zijn. De werkprocessen optimaliseren moet een doel zijn om tot een betere dienstverlening te komen, dus misschien ook om dan met de cliënt wat tijd te verliezen om precies te weten te komen wat het bredere plaatje is achter een vraag om rechtshulp.

Soms moet in die moderniseringsdrang af en toe ook een stap worden teruggezet. De Orde van Vlaamse Balies verspreidde net een advies dat ze opstelde op verzoek van de Kamercommissie Justitie over een wetsvoorstel dat de rechter niet langer de mogelijkheid wil bieden om bemiddeling te verplichten in het geval van intrafamiliaal geweld. De OVB zegt, in naam van alle Vlaamse advocaten, dat ze zich kan vinden in de doelstellingen van dit voorstel. De heilige graal van de bemiddeling wordt nu heel voorzichtig voor het eerst in vraag gesteld. Misschien volgen er nog andere situaties waarin wordt teruggeschroefd, zeker nu er minder zaken zijn bij de rechtbanken en de rechters nu die stilaan terug tijd krijgen om hun maatschappelijke rol op te nemen: de behoeder te zijn van de door wetgevers gemaakte regels en de garantie geven dat wie zich op een geldende rechtsregel wil beroepen ook gehoor vindt bij een overheidsrechter die daarover binnen een redelijke termijn ook uitspraak over doet.

Wie al die berichten op sociale media gadeslaat kan zich misschien wel de vraag stellen of al die advocaten die als blinkende pauwen potentiële cliënten lokken daar ook mee bezig zijn.

Moeten er geen inspanningen worden geleverd zodat de cliënten zich die vraag wél stellen. Dat zou het verwachtingspatroon bijstellen en allicht ook ervoor zorgen dat kwalitatief de dienstverlening erop vooruitgaat. De diensten van een advocaat zijn immers geen wegwerpproduct. Het is een relatie die gebaseerd is op juridische kennis, vertrouwen en strategisch inzicht. Dat laat zich niet gemakkelijk vertalen in goedbekkende marketingboodschappen. Wie dat soort mededelingen verspreidt, zal oogsten wat er wordt gezaaid. Of dat het vertrouwen in de advocatuur zal doen verhogen, is uiterst betwijfelbaar.

Hugo LAMON

***

Meer blogposts lezen van Hugo Lamon? Dat kan hier!