Are you a lawyer? Or a rocketlawyer?

Met deze wervende slogan probeert het bedrijf LegalThings advocaten in een advertentie in het Advocatenblad 2017/2 warm te maken voor een demo inzake een franchisesysteem voor advocatenkantoren.

Studies allerhande, zoals het belangwekkende rapport ‘Transforming the delivery of legal services’ van de Canadian Bar Association, maar ook zeer recent het rapport ‘L’avenir de la profession d’avocat’, dat in februari 2017 werd vrijgegeven en tot stand kwam op verzoek van de Franse minister van Justitie, leggen de vinger op het probleem van de vaak onaangepaste organisatiestructuren waarbinnen hedendaagse advocaten werkzaam zijn.

Druk op kleinschalige kantoren

De kleinschalige advocatenkantoren met beperkte logistieke middelen, die opgebouwd zijn rond één advocaat of enkele advocaten omringd door vaak onderbetaalde medewerkers en stagiairs, staan onder zware druk.

En die druk komt uit vele richtingen:

• De informatietechnologie, die via elektronische communicatie een extreme mobiliteit aan advocaten verschaft, versus de mobiliteitsproblemen, die fysiek contact, van oudsher hét communicatiekanaal tussen de advocaat en zijn cliënt, bemoeilijken;
• De mogelijkheid om big data op te slaan en efficiënt te beheren, waarbij de kennis en knowhow zich langzaamaan voor een belangrijk deel verplaatst van de natuurlijke persoon van de advocaat naar de database van het kantoor;
• […];
• De democratisering en voortschrijdende intellectuele ontwikkeling van de burgers, die de kennisasymmetrie tussen burgers, geholpen door de informatietechnologie, en advocaten vermindert en de daaraan gekoppelde kreet van de burger om meer transparantie;
• […];
• […].

In dit verwarrende speelveld is het voor jonge beginnende advocaten erg moeilijk een carrièrepad en een toekomstvisie te ontwikkelen.

Het businessmodel van zijn stagemeester volgen, dat doorgaans hopeloos voorbijgestreefd is, is in de meeste gevallen een slecht idee.

[…]

Het lijkt dan ook evident dat het advocatenberoep zich moet beraden over nieuwe samenwerkings- en organisatievormen.

Initiatieven in Nederland

Bij onze noorderburen is op dat vlak al wat meer geëxperimenteerd dan bij ons.

Zo bestaat er in Nederland een netwerk van ruim 50 onafhankelijke advocatenkantoren, Omnius, die werken volgens dezelfde serviceafspraken en merkwaarden, en die dezelfde bereikbaarheid en professionaliteit bieden. Ze beschikken over een centrale intakebalie, die zeven dagen per week open is, werken met duidelijke uurtarieven en mogelijk vaste adviestarieven voor bepaalde diensten. Ze hanteren het principe van stapsgewijze juridische dienstverlening om juridisch advies voor iedereen bereikbaar en betaalbaar te maken en schakelen pas over naar een advocaat als het moet. Via hun platform bieden ze ook digitale doe-het-zelf-formules aan.

[…]

Andere spelers op de Nederlandse markt, zoals Legaltree, zien het anders. Legaltree is een kantoor van zelfstandige en tegelijk intensief samenwerkende advocaten. Zij zetten zich af tegen het franchise-idee, waar de franchisers vaak zelf concurrenten zijn onder het identieke logo. Legaltree is meer gesteund op het delen van middelen, zoals het gebruik van centrale IT en een gezamenlijke website, een online chatplatform, een intern telefoonsysteem en WhatsApp-groepen. Maar het idee is gesteund op het uitgangspunt dat de Legaltree-partners zelf bepalen waar, wanneer en met wie ze werken, hoe ze hun zaken aanpakken, hoeveel omzet ze maken. Voor een groot deel zijn de partners op verschillende plaatsen actief. Dit benadert meer het model van het Belgische kantoor Praetica.

Nieuwe samenwerkingsvormen

Welke aanpak in onze razendsnel evoluerende maatschappij de meest succesvolle is, is niet duidelijk. Wel is het een gegeven dat er in de verschillende samenwerkingsmodellen kostenbeperkende en winstgevende factoren te vinden zijn, waar men niet kan naast kijken.

Zo is knowledge management heel prijzig en daardoor interessanter op grote schaal. Hetzelfde geldt voor alle overhead-investeringen, zoals communicatie, informatie, publiciteit …

[…]

Wat de samenwerking van kleine kantoren aangaat, staat het advocatenberoep nergens. In de echte ondernemerswereld is de samenwerking tussen kleine ondernemers doorgaans veel beter georganiseerd en verleent ze hen door het schaalvoordeel toch minstens een zeker comfort om op lucratieve wijze bij de tijd te blijven.

Rol van de ordes

Het is geen onverantwoord idee voorop te stellen dat hier misschien een taak is weggelegd voor de ordes van advocaten. Het delen van kennis, het verstrekken van logistieke steun, het faciliteren van samenwerking, het beschermen van de kwaliteit en het imago, zijn zovele werven waarop de advocatenorganisaties zich zouden kunnen profileren. Diegenen die voorhouden dat dit niet tot de taak van de advocatenordes behoort, dwalen.

De bestuurlijke en deontologische organisatie van het beroep, zoals deze aan die ordes is opgedragen door de wetgever, zijn geen doelen op zich. Het zijn middelen om de maatschappij te voorzien van betrouwbare en kwaliteitsvolle dienstverlening door de advocaat. Elke maatregel waarmee dit doel wordt gediend, behoort tot de taak van de balieoverheden.

Zij zouden de handschoen moeten opnemen. Dit natuurlijk onverkort privé-initiatieven van de advocatenkantoren zelf.

Herman Buyssens
Buyssens Advocaten – Sociaal recht

Benieuwd naar de rest van het artikel?  Het volledige artikel vindt u terug in het recentste nummer van Today’s Lawyer.
Stuur vandaag nog een mailtje naar info@mijnwetboek.be en vraag uw gratis digitaal proefnummer aan.