26 feb 2020 | Column

Geen carnaval op de rechtbank

Door Hugo Lamon

(Ge)recht in de spiegel

Recente vacatures

Advocaat
Ondernemingsrecht Vennootschapsrecht
3 - 7 jaar
Antwerpen Limburg Vlaams-Brabant Waals-Brabant
Advocaat
Ondernemingsrecht Vennootschapsrecht
0 - 3 jaar
Antwerpen Limburg Vlaams-Brabant Waals-Brabant
Advocaat
Douane
0 - 3 jaar
Antwerpen
Paralegal
Arbeidsrecht Vennootschapsrecht
0 - 3 jaar
Brussel
Advocaat
Arbeidsrecht
5 - 10 jaar
Brussel

Aankomende events

Opgelet: dit artikel werd gepubliceerd op 26/02/2020 en kan daardoor verouderde informatie bevatten.

LAMON op woensdag

Mr. Hugo LAMON is advocaat aan de balies van Limburg en Brussel NL (LAMON LAW).
Hij mengt zich regelmatig in het maatschappelijk debat over justitie.

Iedere woensdag maakt hij op Jubel een persoonlijke beschouwing.

Moet iets in zijn context worden bekeken of zijn er situaties waar die specifieke concrete omstandigheden  er niet meer toe doen? Dat was voor vele juristen de afgelopen dagen de inzet van de hoog oplaaiende discussie rond het carnaval in Aalst en de wijze waarop de Joodse gemeenschap erin werd voorgesteld. Journalisten allerhande waren ter plaatse en politici in binnen-en buitenland ventileerden opinies, aanbevelingen en soms onheilsboodschappen. Een lokale gebeurtenis kreeg zo een internationale politieke dimensie. Intussen hadden de kranten vette kluiven aan opiniestukken van specialisten allerhande, waarbij het ook relevant bleek of ze al dan niet Aalstenaars waren of daar geboren zijn.

Het kan verbazen dat op geen enkel ogenblik in een oververhit moment iemand voor de volledige pers uitriep: “we stappen naar de rechtbank”. Een procedure in kort geding om iets te verbieden, of te verbieden dat het zou verboden worden of in ieder geval het meningsverschil te juridiseren. De vraag hoever de vrije meningsuiting gaat en of de carnavalscontext nu meer of minder aanleiding zou kunnen geven tot een gewettigde uitzondering op de vrijheid om ook spottend en bijtend te zijn lag nochtans voor de hand. Er zou een heel juridisch debat kunnen worden gevoerd over wat de gevolgen kunnen zijn van de “specifieke context” van carnaval. (Meer nog, volgens de inwoners en de lokale politici van Aalst de hoogst bijzondere context van het carnaval “in Aalst”). De procedure in kort geding kwam et niet bij gebrek aan geïnteresseerde partijen.

Is het omdat carnaval dan toch niet die grote maatschappelijke betekenis heeft dan de afgelopen dagen werd voorgehouden? Of was  net andersom – het thema te complex om het alleen maar aan juristen over te laten?

De advocaten en rechters argumenteren en oordelen vaak over “de context”. Recht is immers meer dan alleen maar een stel regels die blind op een concrete situatie kunnen worden toegepast. Moest dat zo zijn, dan zou het een koud kunstje zijn om rechters te vervangen door een computerprogramma en het werk van advocaten via artificiële intelligentie te laten uitvoeren. Zelfs de meest overtuigde verdedigers van bijvoorbeeld de zogenaamde “predictive justice” moeten erkennen dat een goede rechtsbedeling een menselijke beoordeling vraagt, waardoor noodzakelijkerwijze een zekere subjectiviteit binnendringt in het recht. Het zal altijd zo zijn dat de ene rechter soms anders oordeelt dan  een andere, al was het maar omdat de concrete feiten niet altijd dezelfde zijn en vaak ook anders worden geïnterpreteerd.

Advocaten spelen een strategische rol in een procedure voor een rechtbank. In soortgelijke zaken kan het zijn dat de ene advocaat geheel andere juridische argumenten hanteert dan een andere. Daarmee worden de krijtlijnen van het debat getrokken, wat soms ook de sterk verschillende uitspraken van rechters kan verklaren.  Het juridisch debat  gaat daarbij vaak over de context,  over hoe feiten juridisch moeten worden omschreven en binnen welk kader ze moeten worden beoordeeld.

Op de rechtbanken is er wel iedere dag een carnavalsdiscussie. Minimalisten die feiten in de dagdagelijkse context plaatsen of precies wijzen op de specifieke omstandigheden. Anderen die het hebben over de principes die altijd moeten worden gerespecteerd, want principes bagatelliseren maakt dat ze snel verschralen. En daartussen de rechter die onafhankelijk moet oordelen. Maar onafhankelijkheid betekent volgens sommigen toch betrokkenheid, die volgens anderen dan weer toch altijd wat ideologisch gekleurd is.

Het juridisch debat verloopt, in tegenstelling tot de veldslagen op sociale media (en als gevolg daarvan ook steeds vaker in de klassieke media), wel volgens bepaalde regels. Die proceduremaatregelen zorgen voor rechtszekerheid en een eerlijk debat, met woord en wederwoord en een plicht tot wederzijdse hoffelijkheid.  Dat is niet zo in de sociale media, waar “fake news” steeds vaker niet te onderscheiden valt van “echte” feiten en  waarbij het oordeel vaak eenzijdig en ongenuanceerd scherp is.

Er worden in dit land veel procedures gevoerd en rechtbanken zeggen vaak dat ze overbevraagd worden. Die procedures zijn misschien wel heilzaam voor het samenleven. Een procedure met een neutrale rechter  kan bijdragen tot enige helderheid in het debat en tot nuance. Het oordeel ligt ook niet bij het twitterend en tetterende individu, maar volgens een vooraf vastgelegde procedure met advocaten die als partijdige professionals de argumenten uitzuiveren en de rechter die maatschappelijke vrede opnieuw moet herstellen.

Misschien verdient ook het carnaval, en ook dat van het specifieke Aalst, wel een dergelijk genuanceerd debat.

Hugo LAMON

Meer blogposts lezen van Hugo Lamon? Dat kan hier!

(Ge)recht in de spiegel

Recente vacatures

Advocaat
Ondernemingsrecht Vennootschapsrecht
3 - 7 jaar
Antwerpen Limburg Vlaams-Brabant Waals-Brabant
Advocaat
Ondernemingsrecht Vennootschapsrecht
0 - 3 jaar
Antwerpen Limburg Vlaams-Brabant Waals-Brabant
Advocaat
Douane
0 - 3 jaar
Antwerpen
Paralegal
Arbeidsrecht Vennootschapsrecht
0 - 3 jaar
Brussel
Advocaat
Arbeidsrecht
5 - 10 jaar
Brussel

Aankomende events

Blijf op de hoogte

Schrijf je in voor de nieuwsbrief

0 Reacties

0 reacties

Een reactie versturen

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.