26 aug 2020 | Column

Witte justitie, ook nu nog

Door Hugo Lamon

(Ge)recht in de spiegel

Recente vacatures

Advocaat
Ondernemingsrecht Vennootschapsrecht
3 - 7 jaar
Antwerpen Limburg Vlaams-Brabant Waals-Brabant
Advocaat
Ondernemingsrecht Vennootschapsrecht
0 - 3 jaar
Antwerpen Limburg Vlaams-Brabant Waals-Brabant
Advocaat
Douane
0 - 3 jaar
Antwerpen
Paralegal
Arbeidsrecht Vennootschapsrecht
0 - 3 jaar
Brussel
Advocaat
Arbeidsrecht
5 - 10 jaar
Brussel

Aankomende events

Opgelet: dit artikel werd gepubliceerd op 26/08/2020 en kan daardoor verouderde informatie bevatten.

LAMON op woensdag

Mr. Hugo Lamon is advocaat aan de balie van Limburg en Brussel NL.
Hij publiceert over o.m. ondernemingsrecht en deontologie.

Hij mengt zich al jaren in het maatschappelijk debat over justitie.

Ook dit jaar zullen op 1 september jonge juristen vol enthousiasme de advocateneed afleggen. Het is het formele begin van een carrière aan de balie. Door de COVID-19 maatregelen zal ditmaal het decorum ontbreken. De vraag is of dat wel een nadeel is, nu vele jongeren die plechtige installaties niet echt bij de tijd vinden. Voor hen lijkt het alsof ze naar een ver verleden worden gekatapulteerd.

De meeste van de nieuwe advocaten waren nog niet geboren toen in de nacht van 22 augustus 1995 twee Limburgse tieners spoorloos verdwenen tijdens hun vakantie in Blankenberge. Pas een jaar later zou blijken dat An en Eefje op een gruwelijke wijze om het leven werden gebracht door Marc Dutroux, die later werd veroordeeld tot levenslang voor ontvoering, gijzeling, verkrachting, moord en illegale handel. Dit weekend werd de 25ste verjaardag van die verdwijning herdacht tijdens een door de corona-maatregelen verplicht sobere plechtigheid.

De “affaire Dutroux” kende vele trieste afleveringen. Er was niet alleen de eenzame zoektocht van de ouders in tijden dat slachtofferhulp bij justitie nog een onbekend begrip was. Na de aanhouding van Dutroux diende het Hof van Cassatie zich ook uit te spreken over de schijn van partijdigheid van de onderzoeksrechter die was ingegaan op een uitnodiging voor een spaghettifeestje van enkele slachtoffers van Marc Dutroux. Het overigens juridisch correcte cassatiearrest van 14 oktober 1996 sloeg in als een bom. Het etaleerde de breuk tussen de juridische wereld en de samenleving. In bedrijven werd spontaan het werk neergelegd. De beelden van woedende brave huisvaders en -moeders die met rotte eieren gerechtsgebouwen bekogelden blijven op mijn netvlies gebrand. Een week na het cassatiearrest kwamen 300.000 in het wit getooide mensen op straat in Brussel  (“de witte mars”) en voor de meesten was dat overigens de enige keer dat ze mee opstapten in een betoging. En op 23 april 1998 gebeurde het ondenkbare: Marc Dutroux ontsnapte toen hij zijn strafdossier ging inkijken in het justitiepaleis. Diezelfde dag werd hij terug opgepakt door een alerte boswachter, maar de ministers van justitie en binnenlandse zaken moesten ontslag nemen om te vermijden dat er volksopstanden zouden uitbreken. De assisenzaak in 2004 dreigde dan weer te ontsporen in een mediasoap, ook al had bijvoorbeeld de advocatuur speciale deontologische regels uitgevaardigd om de sereniteit van de debatten te kunnen garanderen. Dat was geen onverdeeld succes en dat blijft ook nu nog “een werkpunt”. Recent paste de Orde van Vlaamse Balies de deontologische regels wel aan, maar het is maar zeer de vraag of hiermee aan de kwaal wordt verholpen.

De zaak Dutroux heeft over de jaren heen zeker onmiskenbaar veel in beweging gebracht. Zo werd onder meer via een wijziging van de Grondwet de Hoge Raad voor de Justitie opgericht, waardoor magistraten niet langer politiek benoemd worden. Diezelfde Raad moet ook waken over de disfuncties bij justitie. De nabestaanden van Julie Van Espen weten maar al te goed dat die er nog altijd zijn.

De vraag of de burger opnieuw wat meer vertrouwen heeft in justitie verdient best een genuanceerd antwoord. Ook al is het niet altijd een hippe boodschap, het is de plicht van alle professionelen van het recht om het belang van goede justitie te blijven verdedigen.

Op het ogenblik dat de gevels van rechtbanken met eieren werden bekogeld was de toenmalige Nationale Orde van Advocaten in zichzelf gekeerd en de advocatuur liet de maatschappelijke onrust langs zich heen glijden. Het was voor sommigen (en alvast voor ondergetekende) de aanleiding om aan de boom te schudden en mee te bouwen aan een nieuwe moderne(re) advocatuur. Vele professionelen van het recht waren volledig vervreemd geraakt van de samenleving. Dat was zeker zo bij een groot deel van de magistratuur, maar dat gold ook voor de balie.

De communautaire ordes hebben nu niet enkel als wettelijke taak op te komen voor de advocatuur, maar ook voor de rechtzoekende. Dat legitimeert die advocatenordes om zich in het maatschappelijk debat te mengen, telkens wanneer de principes van de rechtsstaat in het gedrang komen. Het is niet altijd gemakkelijk om daarvoor aandacht te krijgen. Op 1 september treedt een nieuw bestuur in functie bij de Orde van Vlaamse Balies en dat beloofde dat beter te zullen doen dan voorheen het geval was. Er wordt dan ook met belangstelling uitgekeken hoe die nieuwe ploeg de nieuwe vormen van vervreemding van de burger tegenover justitie zal kunnen doen keren.

Hugo LAMON

Meer blogposts lezen van Hugo Lamon? Dat kan hier!

(Ge)recht in de spiegel

Recente vacatures

Advocaat
Ondernemingsrecht Vennootschapsrecht
3 - 7 jaar
Antwerpen Limburg Vlaams-Brabant Waals-Brabant
Advocaat
Ondernemingsrecht Vennootschapsrecht
0 - 3 jaar
Antwerpen Limburg Vlaams-Brabant Waals-Brabant
Advocaat
Douane
0 - 3 jaar
Antwerpen
Paralegal
Arbeidsrecht Vennootschapsrecht
0 - 3 jaar
Brussel
Advocaat
Arbeidsrecht
5 - 10 jaar
Brussel

Aankomende events

Blijf op de hoogte

Schrijf je in voor de nieuwsbrief

1 Reacties

1 Reactie

  1. Mallien

    Vandaag de dag is de rol van de derde macht primordiaal bij het dysfunctioneren van de twee andere machten.
    De advocatuur, als auxiliarium van het Gerecht, dient ook hier zijn verantwoordelijkheid te nemen: niet enkel de Ordes, doch, elke advocaat individuel …

    Antwoord

Een reactie versturen

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.