Het optimaliseren van de begeleiding van advocaat-stagiairs is een belangrijk onderwerp binnen de advocatuur. Jaarlijks begint een grote groep nieuwelingen aan hun driejarige stage. Deze stage biedt niet alleen praktijkervaring, maar ook een periode van professionele groei. Centraal staat de rol van de stagemeester, een figuur die vaak het verschil maakt.

De stagemeester is de spilfiguur

Stagemeesters worden geacht een aantal sleutelverantwoordelijkheden te dragen. Ze moeten niet alleen beschikbaar zijn voor begeleiding, maar ook kennis overdragen en feedback geven aan hun stagiairs. Helaas klagen sommige stagiairs over een gebrek aan consistente begeleiding.

Recente inspanningen om dit probleem aan te pakken zijn merkbaar. Zo heeft de Balie Provincie Antwerpen bijvoorbeeld educatieve video's ontwikkeld om stagemeesters te informeren over hun rol en de inhoud van de stage. Dit digitale initiatief is een stap in de goede richting, omdat het zorgt voor duidelijkheid. De filmpjes zijn voor iedereen toegankelijk en zouden meer bekendheid moeten krijgen. Je kan ze bekijken op https://www.balieantwerpen.be/nl/stagemeesters.

Consistente begeleiding, ondersteuning en houvast, zijn noodzakelijk voor de stagiairs die hun eerste stappen in de advocatuur zetten

Hoe een stagemeester invulling geeft aan de stage blijft steeds individueel. Elke stagemeester kan zelf beslissen hoe hij de begeleiding aanpakt, weliswaar binnen de (vage) richtlijnen van de betrokken balie en codex. Dit biedt aan de ene kant flexibiliteit en stimuleert stagemeesters om zelfstandig na te denken over hun aanpak. Aan de andere kant kan deze vrijheid leiden tot variatie in de opleiding. Zo krijgt de ene stagiair dagelijks of wekelijks feedback op het afgeleverde werk, terwijl een ander dit zelden tot nooit krijgt. Zelfs geen jaarlijkse evaluatie.

Dit kan uiteraard niet de bedoeling zijn, maar het gebeurt jammer genoeg wel.

Consistente begeleiding, ondersteuning en houvast, zijn noodzakelijk voor de stagiairs die hun eerste stappen in de advocatuur zetten. Het is dan ook in het belang van de stagiairs om hierover te waken door stagemeesters te informeren over de invulling van de stage en hun rol hierin. De impact die de stagemeester heeft op zijn stagiair mag niet worden onderschat. De stagemeester speelt namelijk een cruciale rol in zowel de professionele als persoonlijke groei van de stagiair. De stagemeester moet zich hiervan bewust zijn.

Een verplichte opleiding voor de stagemeester?

Een interessante parallel kan worden getrokken met Nederland, daar bestaat er bijvoorbeeld een checklist gericht aan stagemeesters om te bekijken hoe de stage concreet in te vullen. Dit lijkt een goede aanpak om op een niet dwingende manier invulling te geven aan het stagemeesterschap en de competenties.

Sinds oktober 2020 moeten Nederlandse stagemeesters ook een patroonscursus volgen voordat zij een advocaat-stagiair kunnen begeleiden. In dergelijke cursus van zes uur, leert de stagemeester coachingsvaardigheden en het omgaan met een nieuwe generatie, die andere gewoontes heeft. Anderzijds valt er iets voor te zeggen dat oudere stagemeesters deze aanpak soft en zweverig vinden. Zij hechten vaak meer waarde aan traditionele methoden en persoonlijke ervaring.

Een ander punt van aandacht is de manier waarop feedback wordt gegeven tijdens de stageperiode. Veel stagiairs melden een gebrek aan constructieve feedback van hun stagemeesters. Het implementeren van gestructureerde en regelmatige feedbackmomenten, zoals in Nederland gebruikelijk is, kan hierbij helpen. Stagemeesters zouden moeten worden aangemoedigd om actief deel te nemen aan het evaluatieproces, waarbij zowel de stagemeester als de stagiair de mogelijkheid hebben om werkpunten te bespreken, maar ook om de onderlinge verwachtingen op elkaar af te stemmen. Dit kan alleen maar bevorderlijk zijn, zowel voor de samenwerking als voor de behandelde dossiers.

Zo voert men in Nederland meerdere evaluatiegesprekken met de stagiair. De Nederlandse Orde van Advocaten verwacht dat de stagemeester bij het eindevaluatiegesprek aanwezig is en input geeft (art. 9 van het opleidings- en examenreglement vernieuwde beroepsopleiding advocaten). Een dergelijke aanpak om een evaluatie met de stagemeester te organiseren lijkt een goed idee, omdat zo de stagiair op de hoogte is van zijn persoonlijk ontwikkelingsplan.

Werk aan de winkel

De stagecommissie bij de Balie Antwerpen zal vermoedelijk een werkgroep oprichten met leden van zowel de stagecommissie als de raad van de Orde. Deze werkgroep zou onder andere een opleiding voor stagemeesters kunnen organiseren. Ook de Orde van Vlaamse Balies zou soortgelijke initiatieven overwegen.

Een uitdaging blijft echter de balans tussen gestandaardiseerde richtlijnen en ruimte voor individuele benaderingen. Te veel regulering kan misschien leiden tot een verstikking. Enige flexibiliteit is nodig om in te spelen op individuele behoeften van stagiairs.

Er zal hard moeten worden nagedacht over de invulling van het stagemeesterschap en dat is positief. Er zijn ongetwijfeld honderden manieren om een goede stagemeester te zijn. De rode draad blijft het vinden van voldoende tijd voor de stagiair.

Het stagemeesterschap is een engagement dat niet mag worden onderschat.

Anke Jorissen en Julie Verelst

Leden van de stagecommissie Balie Antwerpen