15 mrt 2021 | Civil Law & Litigation

Advocaat voor het klimaat

Door Jubel

Recente vacatures

Advocaat
Ondernemingsrecht Vennootschapsrecht
3 - 7 jaar
Antwerpen Limburg Vlaams-Brabant Waals-Brabant
Advocaat
Ondernemingsrecht Vennootschapsrecht
0 - 3 jaar
Antwerpen Limburg Vlaams-Brabant Waals-Brabant
Advocaat
Douane
0 - 3 jaar
Antwerpen
Paralegal
Arbeidsrecht Vennootschapsrecht
0 - 3 jaar
Brussel
Advocaat
Arbeidsrecht
5 - 10 jaar
Brussel

Aankomende events

Opgelet: dit artikel werd gepubliceerd op 15/03/2021 en kan daardoor verouderde informatie bevatten.

Vzw Klimaatzaak wil overheden tonen hoe cruciaal een steviger klimaatbeleid is. Dit doet ze onder meer door de hen te wijzen op hun verplichtingen, o.a. de Belgische uitstoot van broeikasgassen verminderen. Omdat aansporen alleen niet werkte, stelde Klimaatzaak de Belgische overheden officieel in gebreke in 2014. Na zeven jaren komt op 16 maart 2021 hun zaak voor het klimaat eindelijk voor een Belgische rechter.

Waarover gaat het?

De aarde koerst af op een ingrijpende klimaatverandering met zeer ernstige gevolgen voor de bestaande ecosystemen. De snelheid waarmee dit gebeurt is de laatste vijftig jaren enorm toegenomen en is verre van natuurlijk. Belangrijke oorzaak van deze evolutie is de verbranding van fossiele brandstoffen, waarbij niet alleen energie vrijkomt, maar ook broeikasgassen, zoals CO2 (koolstofdioxide) – een gas dat nauwelijks afgebroken wordt. Het is tegen deze situatie dat Klimaatzaak opkomt. Hoe? In de eerste plaats door van de Belgische overheden te eisen hier iets aan te doen. En in deze fase: door de rechtbank te vragen de overheden te verplichten actie te ondernemen om de Belgische uitstoot van broeikasgassen te (doen) verminderen (i) met 40%, althans minstens 25%, in 2020 ten opzichte van het jaar 1990 en (ii) met 87,5%, althans minstens 80%, in 2050 ten opzichte van het jaar 1990. Vzw Klimaatzaak is ervan overtuigd dat alleen nog een via de rechtbank afgedwongen verplichting tot voorzorg, bescherming kan bieden tegen deze gevaarlijke klimaatverandering.

Achtergrond van de procedure

Vzw Klimaatzaak stelde de vier bevoegde Belgische overheden (de drie gewesten en de federale staat) formeel in gebreke op 1 december 2014. Hierna zat Klimaatzaak samen met de bevoegde ministers om tot een consensus te komen. Dit bleek echter niet mogelijk, waarna de gerechtelijke procedure effectief op gang kwam. Bevoegd is de Franstalige rechtbank van eerste aanleg van Brussel, waardoor overeenkomstig de taalwetgeving de zaak in het Frans gevoerd moet worden. Joke Schauvliege, de in 2014 de bevoegde Vlaamse minister, verzette zich hiertegen. Dit leidde tot een procedure binnen de procedure via de arrondissementsrechtbank (die oordeelt welke rechtbank bevoegd is) en het Hof van Cassatie (die zich over de beslissing van de arrondissementsrechtbank moet uitspreken). In 2018 wees cassatie de vordering van Schauvliege definitief af.

Vanaf 2019 volgden dan de conclusies. Maar dan was het nog eens twee jaar wachten. Nu kan de rechtszaak eindelijk van start gaan. Het proces zal lopen van 16 tot 26 maart 2021.

Welk belang heeft Vzw Klimaatzaak?

Eerst en vooral moet vzw Klimaatzaak, zoals iedere eiser in een gerechtelijke procedure, aantonen dat ze het vereiste belang heeft om op te treden. Hun argument splitst zich op in het persoonlijk belang van de eisende individuen en het belang van de vzw als milieuorganisatie. Voor de individuele verzoekers wijzen eisers op het risico dat een gevaarlijke klimaatverandering met zich meebrengt: o.a. het risico op materiële schade (bv. overstroming) en aantasting van hun fysieke en mentale gezondheid. Juridisch betekent dat concreet: schending van artikel 23 van de grondwet, artikel 2, 8 en 13 van het EVRM en 1382 van het Burgerlijk Wetboek.

Voor het belang van de vzw verwijzen verzoekers naar de gewijzigde cassatierechtspraak. Hoewel cassatie er eerder een ander standpunt op nahield, gaat het Hof er sinds 2013 vanuit de dat “een rechtspersoon die milieubescherming tot maatschappelijk doel heeft, het nodige belang bij een rechtsvordering die ertoe strekt het handelen/nalaten van privépersonen en overheidsinstanties te betwisten, die strijdig zouden zijn met het milieurecht.”

De argumenten van Vzw Klimaatzaak

Zonder hier volledig te willen zijn, geven we een kort overzicht van de argumenten die Klimaatzaak aanhaalt om haar standpunten kracht bij te zetten. De uitgebreide argumenten kunt u lezen in de dagvaarding.

België heeft zelf de internationale verplichting op zich genomen om de gevaarlijke klimaatverandering tegen te gaan door het VN-Klimaatverdrag (gesloten in 1992) te ratificeren. De eerder abstractie verplichtingen werden later tijdens conferenties in Kopenhagen (2009) en Cancun (2010) concreet gemaakt. De deelnemers gingen toen – mede op initiatief van België – een duidelijke en concrete reductieverplichting aan: een reductie van 40%, althans minstens 25%, in 2020. Dit wordt onderbouwd door verschillende officiële beleidsteksten. Klimaatzaak verwijt de Belgische overheden het niet-naleven van deze nochtans zelf opgenomen verplichtingen. De feitelijke Belgische emissie haalt deze doelstelling immers niet. Meer zelfs hun beleid neemt deze noodzakelijke doelstelling zelfs niet als uitgangspunt. Hun gedrag vormt een schending van (i) de mensenrechten, (ii) het preventiebeginsel, (iii) het voorzorgsbeginsel, (iv) de zorgvuldigheidsnorm en (v) van het recht op gebruik van niet-toegeëigende milieubestanddelen (art. 714 BW).

Verzoekers vragen herstel in natura en preventieve maatregelen. Het is immers mogelijk om ook aan de overheid het herstel in natura te bevelen om een schadeverwekkende toestand te doen ophouden. In het kader van artikel 1382 BW (dat spreekt over schade en schadevergoeding) kan de rechter ook preventieve maatregelen nemen om dreigend onrechtmatig handelen en de schade die daaruit kan voortvloeien, te voorkomen.

De nalatigheid om op te treden schendt dan ook de verschillende aangehaalde rechtsnormen.

Vanaf 16 maart komt de vzw Klimaatzaak aan het woord om voor de rechtbank deze argumenten mondeling uiteen te zetten, waarna de tegenpartijen elk de gelegenheid krijgen voor een weerwoord

Nederlands succes als voorbeeld

Het grote voorbeeld van Klimaatzaak is Nederland, waar een gelijkaardige actie voor de Nederlandse rechtbank al succes kende.

Meer weten over de Klimaatzaak.

 

Recente vacatures

Advocaat
Ondernemingsrecht Vennootschapsrecht
3 - 7 jaar
Antwerpen Limburg Vlaams-Brabant Waals-Brabant
Advocaat
Ondernemingsrecht Vennootschapsrecht
0 - 3 jaar
Antwerpen Limburg Vlaams-Brabant Waals-Brabant
Advocaat
Douane
0 - 3 jaar
Antwerpen
Paralegal
Arbeidsrecht Vennootschapsrecht
0 - 3 jaar
Brussel
Advocaat
Arbeidsrecht
5 - 10 jaar
Brussel

Aankomende events

Blijf op de hoogte

Schrijf je in voor de nieuwsbrief

0 Reacties

0 reacties

Een reactie versturen

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.