We zitten nog steeds in de komkommertijd, die periode van het jaar met weinig ‘hot news’ en waar de kans groot is dat een fait divers de status van wereldschokkende gebeurtenis krijgt. De twee dames in Knokke die aan de Nederlandse krant De Telegraaf hun ongenoegen ventileerden over de onverlaten die zich “in korte broek en frigoboxen” in Knokke durven te begeven waren voorwerp van collectieve spot.

De twee dames (met obligaat Frans accent) waren zich duidelijk niet bewust van het karikaturaal gehalte van hun besognes. Op sociale media werd meteen opgeroepen om zaterdag in de gewraakte outfit te gaan betogen. Het zal nog moeten blijken of de tienduizenden die hun aanwezigheid bevestigden op sociale media ook effectief in de werkelijke wereld present zullen geven. Er durft nogal eens een kloof te gapen tussen Instagramintenties en het werkelijke leven.

Er durft nogal eens een kloof te gapen tussen Instagramintenties en het werkelijke leven.

Bij gebrek aan ander nieuws stuurden de kwaliteitskranten uitgebreide reportageploegen naar het muziekfestival Pukkelpop, om te berichten over de tienduizenden jongeren die er vreedzaam verzamelden. Uit hun diepgravende analyses bleek dat de programmatie gebaseerd is op wat er leeft op TikTok. De omzetting van de virtuele wereld naar de dagelijkse realiteit bezorgde de journalisten echter kopzorgen. Naast de sterren van TikTok bleek bijvoorbeeld ook de aanwezigheid van Clouseau op veel appreciatie te kunnen rekenen. Er zal verdere onderzoeksjournalistiek nodig zijn om te kunnen verklaren hoe die ouwe rakkers – die niet eens op TikTok opduiken en nooit op StuBru worden gedraaid – er toch maar in slaagden oude hits te laten meezingen door een meute die niet eens geboren was toen die liedjes in de hitparade stonden.

U vraagt zich nu stilaan wat nu de finaliteit is van al deze trivialiteiten. Ook op die vraag weet De Standaard dezer dagen het antwoord te brengen met een indringende beschouwing over smalltalk (“Help, hoe geraak ik voorbij de smalltalk”, De Standaard, 21 augustus). Diepgaande analyses kunnen niet zonder eerst voorbij de fase van de smalltalk te gaan, zo luidt te stelling. Alle kennismakingen beginnen immers met rudimentaire smalltalk. “Eerst even de tenen in het water, dan zachtjes onderdompelen. Helaas ben ik niet het type dat ofwel liever springt of rustig aan de kant blijft. Alles of niks” meldt Josephina Dapaah in de krant.

Ze kan inspiratie vinden bij Pommelien Thijs, de 22-jarige spring-in-het-veld die naast een hoofdrol in de televisieserie Knokke Off (een urenlange aaneenschakeling van smalltalk) zonet ook tot winnares werd uitgeroepen (of liever: bijeengeschreeuwd) van ‘Zomerhit 2023’ met haar liedje Erop of eronder. In die oorworm kan u horen dat het “erop of eronder (is), nu of nooit. We hebben al zo veel tijd weggegooid”. Het is tijd voor duidelijkheid. “Geef mij alles of niks, alles of niks, a-alles of niks”. Het publiek krijst mee uit volle borst, maar de tekst heeft duidelijk een subtiele boodschap. Ze heeft geen geduld en de smalltalk is doortastend.

Zo ook in haar vorige hit Zilver. Daarin zingt ze: “Kinderen vervreemden in de straten vol gevechten / oude mannen maken wetten over nieuwe vrouwenrechten”. Op een ogenblik dat jongeren massaal video’s verspreiden van verwerpelijk pestgedrag bij hun leeftijdsgenoten is het misschien goed dat vele andere jongeren massaal dat deuntje meezingen. Ook die andere zin, over de rechters, zou een eyeopener moeten zijn voor de juridische wereld. Het is eigen aan artiesten dat ze eigenzinnig thema’s aanbrengen. Hier wordt de perceptie gevoed dat de juridische wereld iets is van oude mannen. Het is maar een liedje, maar het is er wel eentje dat in het TikTok-format past en dus maatschappelijke invloed heeft. Moet Justitie ook niet aan TikTok-communicatie doen, om te vermijden dat het na verloop van tijd ongewild zal afglijden naar door politici geïnspireerde TikTok-justitie? (herinner u: dat laatste woord werd door de Vlaamse Juristenvereniging uitgeroepen tot juridisch woord van het jaar).

Misschien kunnen Pommelien of Camille bijdragen tot een nieuw beeld van Justitie?

De kans dat Justitie als een soort Clouseau razend populair kan blijven zonder zich iets van de gewoonten van de TikTok-generatie aan te trekken is niet zo groot. Misschien kunnen Pommelien of Camille (de andere nieuwe ster) bijdragen tot een nieuw beeld van Justitie?

Een beetje luchtigheid kan misschien alles nog redden. Sigrid Kaag, ontslagnemend vicepremier in Nederland, wees er in de weekendeditie van De Morgen op dat de samenleving zich op een kruispunt bevindt: “We moeten beseffen dat een verdere verharding van de samenleving, van de toon in het publieke debat, ons land schaadt. Dat zal uiteindelijk leiden tot minder goede politieke keuzes”.

Misschien moeten we dan toch wat meer naar Pommelien luisteren. Erop of eronder. Nu of nooit.

Hugo Lamon

Lees hier meer columns met de visie van meester Hugo Lamon op Justitie.

Op de hoogte blijven van alle nieuwigheden binnen justitie, advocatuur en de juridische en fiscale wereld?
Volg Jubel.be op LinkedIn.