​De toegevoegde notaris vindt stilaan zijn draai. Steeds meer notarissen en kandidaat-notarissen zien in dat het statuut zijn waarde kan hebben.

​De vraag “Hebben we toegevoegde notarissen nodig?” verdwijnt ten voordele van betere vragen zoals: “Hoe organiseren we dat best binnen het kantoor?”, “Welke verantwoordelijkheden neemt de toegevoegde notaris op?” en – steeds vaker – “Hoe verlonen we een toegevoegde notaris?”

​Hoe verlonen we een toegevoegde notaris?

Het bediendenstatuut van de toegevoegde notaris laat niet veel vrijheid: de toegevoegde notaris heeft een bediendenloon waarvan een heel groot deel naar Vadertje / Moedertje – hebben we geleerd van Karen Deschamps – Staat gaat. Hoe hoger het loon, hoe meer er wegvloeit.

Bovendien verkiezen vele notarissen een extra variabele vergoeding boven een verhoging van het bruto-loon. Dat laatste geeft namelijk een

• nadelige fiscaliteit;
• verhoging van de vaste kosten, zonder koppeling aan het resultaat van het kantoor.

Hieronder schetsen we de (beperkte) mogelijkheden om toegevoegde notarissen variabel te verlonen:

Bonus bovenop salaris

Een eerste optie is om de toegevoegde notarissen jaarlijks een bruto-bedrag toe te kennen als bonus bovenop het salaris.

De fiscaliteit is echter erg nadelig. De toegevoegde notarissen houden netto slechts 32% over van het bedrag dat de notaris als bonus wil uitgeven.

Loonbonus (niet-recurrente resultaatsgebonden voordeel)

Het systeem van de loonbonus is reeds goed gekend in het notariaat.

Een bonusplan moet van toepassing zijn op meerdere werknemers. Wanneer een bepaalde functie slechts door één werknemer wordt uitgeoefend is het niet mogelijk om voor deze functie een bonusplan in te voeren. Een apart bonusplan voor toegevoegde notarissen kan dus pas wanneer er twee of meer toegevoegde notarissen zijn.

Andere nadelen: het maximumbedrag is 4.020 euro en de bonus moet gekoppeld zijn aan haalbare collectieve meetbare en variable objectieven (administratie).

Groepsverzekering

Een extra storting in de groepsverzekering is fiscaalvriendelijk en zeer flexibel. Belangrijkste nadeel: het is een voordeel op (zeer) lange termijn. Het levert de toegevoegde notaris op korte termijn geen verhoging van het inkomen op.

Winstpremie

Sinds 2018 kunnen vennootschappen hun medewerkers fiscaalvriendelijk een winstpremie uitkeren. Via de winstpremie kan een notaris medewerkers een deel van de winst als bonus toekennen zonder hen echter rechten in de vennootschap te verlenen.

Belangrijke voorwaarden bij het uitkeren van een winstpremie: de notaris moet het voordeel collectief toekennen aan alle medewerkers en – dat spreekt voor zich – de notaris moet winst maken. De winstpremie mag maximaal 30% van de totale bruto-loonmassa bedragen.

De winstpremie vormt een verworpen uitgave waardoor het bedrag onderworpen zal zijn aan vennootschapsbelasting. Toch heeft de winstpremie een aantal voordelen:

• geen RSZ-werkgeversbijdrage op de premies;
• de premie kan bovenop andere premies of bonussen gegeven worden;
• geen verplichting om deze fiscaalvriendelijke premie jaarlijks toe te kennen; het is geen verworven recht voor je werknemers;
• de premie wordt niet beschouwd als loonsverhoging, dus is er geen probleem voor de loonnorm;
• de premie kan ‘gecategoriseerd’ worden: de toegevoegde notaris zou een afzonderlijke categorie kunnen zijn.

Het voordeel voor de werknemer is duidelijk: die houdt netto +/- 74% over van wat de notaris als totaalbedrag veil had.

Maar een mirakeloplossing voor onze toegevoegde notaris is het niet:

• Alle medewerkers moeten een winstpremie krijgen.
• De winstpremie van de toegevoegde notaris mag maximaal 10 maal de laagste winstpremie bedragen van de andere medewerkers, met een maximum van 19.000 euro.
• De notaris moet het systeem opnemen in een toetredingsakte die voorgelegd wordt aan alle medewerkers (die dus de premie van de toegevoegde notaris kunnen vergelijken met hun eigen premie).

Warrants

Warrants zijn een relatief fiscaalvriendelijke manier om medewerkers variabel te verlonen, zeker bij hogere bedragen. Ze zijn nog te weinig gekend bij werkgevers, waardoor dit instrument vaak onderbenut blijft.

Een warrant is in essentie een recht om een beursgenoteerd aandeel te kopen tegen een vooraf vastgelegde prijs. Het grote voordeel is dat warrants al na één dag verkocht kunnen worden. Hierdoor wordt het risico op koersschommelingen tot een absoluut minimum herleid en zijn ze in de praktijk bijna onmiddellijk omzetbaar in cash.

Fiscaal worden warrants belast op hun reële waarde bij toekenning. Dit betekent een belastingdruk van ongeveer 53,50%. Nadien geldt er geen bijkomende belasting: eventuele meerwaarde bij verkoop is volledig vrijgesteld.

Concreet voorbeeld: ontvangt een werknemer warrants ter waarde van 10.000 euro, dan betaalt hij/zij hierop ongeveer 5.350 euro belastingen. Het resterende bedrag (circa 4.650 euro netto) komt quasi onmiddellijk vrij na verkoop.

Warrants zijn dus een transparant, snel en efficiënt instrument om medewerkers een meer aantrekkelijke netto bonus toe te kennen, zonder dat de werkgever geconfronteerd wordt met zware patronale lasten.

Overzicht

We gaan uit van de totale kost aan variabele verloning die de notaris wil maken. De kost voor de werkgever zit dus mee vervat in het resultaat.

​Conclusie

De mogelijkheden om een toegevoegde notaris variabel te verlonen zijn helaas beperkt. Er zit dus weinig anders op dan het vaste bediendenloon van de toegevoegde notaris correct in te schalen. ‘Correct’ wil zeggen ‘op maat’, in functie van:

• de rollen en verantwoordelijkheden die de toegevoegde notaris opneemt, in vergelijking met de notaris zelf en met andere notariële juristen;
• flexibiliteit op vlak van beschikbaarheid en werkuren;
• doel van het statuut: definitief statuut of aanloopstatuut naar geassocieerd notaris?

​Er zit dus weinig anders op dan het vaste bediendenloon van de toegevoegde notaris correct in te schalen.

​Barend Blondé, consultant FrahanBlondé
Wouter Pieters, bestuurder Van Coile & Partners