De start van een echtscheidingsprocedure is voor huwelijkspartners vaak een verwarrende periode. Koppels die uit de echt scheiden door onderlinge toestemming (EOT) moeten, vóór ze naar de rechtbank stappen, een ‘EOT-overeenkomst’ afsluiten. In deze overeenkomst regelen ze onderling alle belangrijke aspecten van hun echtscheiding. Onderhoudsbijdragen vormen uiteraard een belangrijk punt voor de ex-partners. Onduidelijkheid over onderhoudsbijdragen, zowel ten opzichte van eventuele kinderen, als van de toekomstige ex-partner kan de relationele banden ernstig verzuren.

Om de transparantie tussen ex-partners te vergroten werden een aantal nieuwe regels opgesteld. Deze nieuwe regels bieden vandaag wat meer duidelijkheid aan mensen die, via een overeenkomst in het kader van een echtscheiding, afspraken willen maken over de onderhoudsbijdragen.

Ex-partners ten opzichte van elkaar: wat zijn de regels?

Ex-partners kunnen onderling afspreken dat de financieel sterkere partner alimentatie betaalt aan de financieel zwakkere partner. Of een rechter deze afspraken achteraf nog kan wijzigen (bv. omdat de financiële situatie van één van de partners wijzigt), is een vraag die vaak terugkomt. Het antwoord op deze vraag hangt af van de datum van de afgesloten overeenkomst.

EOT-overeenkomsten die opgesteld werden vóór 1 september 2007 kunnen principieel niet meer gewijzigd worden als dit niet werd voorzien in de overeenkomst zelf. Dit geldt dus ook wanneer de uitkeringsgerechtigde echtgenoot hertrouwt of wanneer de inkomsten van de partners wijzigen. Ex-echtgenoten kunnen wel een nieuw akkoord sluiten. Voor EOT-overeenkomsten die afgesloten zijn na 1 september 2007 gelden andere regels. De rechter kan hier de onderhoudsuitkeringen tussen ex-echtgenoten wél aanpassen ten gevolge van nieuwe omstandigheden die zich onafhankelijk van de wil van de ex-partners hebben voorgedaan. De ex-partner die een aanpassing wenst, moet dan wel bewijzen dat de omstandigheden effectief gewijzigd zijn sinds de echtscheiding. Zowel een verbetering als een verslechtering van de toestand komt in aanmerking, en bovendien is niet vereist dat de omstandigheden ingrijpend gewijzigd zijn. Let op, een rechter kan enkel een afgesproken bedrag verhogen of verlagen. Hebben de partijen hierover niets afgesproken of hebben ze uitdrukkelijk aangegeven dat ze elkaar géén onderhoudsuitkering verschuldigd zijn, dan kan de rechter zelf geen verplichting opleggen. De rechter is ook gebonden indien de partijen in de overeenkomst bepaalde voorwaarden hebben gesteld (bv. enkel verlagen, maar niet verhogen).

Wat is er nieuw? 

Dat er nogal verwarring en onzekerheid kan zijn wanneer ex-partners niets hebben voorzien in hun overeenkomst is duidelijk. Sinds 9 juni 2018 moeten ex-partners die elkaar geen alimentatie willen toekennen dit daarom ook expliciet vermelden in hun EOT-overeenkomst, om latere interpretatieproblemen te voorkomen.

Ouders ten opzichte van de kinderen: wat zijn de regels?

Naast alimentatie voor ex-partners, kennen we natuurlijk ook de alimentatie voor de kinderen. Ouders moeten immers naar evenredigheid van hun middelen zorgen voor de huisvesting, het levensonderhoud, de gezondheid, het toezicht, de opvoeding, de opleiding en de ontplooiing van hun kinderen. Rechterlijke beslissingen over deze onderhoudsbijdrage moeten gemotiveerd worden op grond van een lijst van vaste elementen (de aard en het bedrag van de middelen die elke ouder in aanmerking neemt, het voorzien budget voor de gewone en buitengewone kosten, de verblijfsregeling van het kind, de ontvangen bedragen uit de kinderbijslag en andere fiscale en sociale voordelen, de inkomsten die de ouder zou ontvangen uit een goed van een kind, het aandeel in de tenlasteneming van de kosten en ten slotte de bijzondere omstandigheden die in acht worden genomen).

Wat is er nieuw? 

Niet alleen rechtelijke beslissingen over onderhoudsbijdragen moeten vandaag gemotiveerd worden, maar sinds 10 januari 2018 moeten ook de overeenkomsten tussen ouders over de onderhoudsbijdragen (bv. in het kader van een EOT-vereenkomst) het bedrag van de onderhoudsbijdrage ten opzichte van kinderen rechtvaardigen. Wel zullen de ouders dit bedrag niet moeten verantwoorden aan de hand van alle hierboven vermelde criteria. Een rechtvaardiging aan de hand van één of een aantal criteria volstaat.

Dankzij deze wijziging kunnen rechters die geconfronteerd worden met ouders die hun onderhoudsbijdragen willen aanpassen na een echtscheiding, veel gemakkelijker de oorspronkelijke criteria achterhalen die de ouders hebben gebruikt bij het bepalen van hun aanvankelijke onderhoudsbijdrage. Rechters zullen bijgevolg beter kunnen oordelen of die criteria gewijzigd zijn en of een aanpassing van de onderhoudsbijdrage dus al dan niet noodzakelijk is.

Bron: Fednot

Voor meer recente artikels van Notaris.be, klik hier.