Werkgevers doen al eens een beroep op een privé-detective, bijvoorbeeld om na te gaan of een werknemer tijdens of na de uren een concurrerende activiteit uitoefent. De verslagen die een privé-detective opmaakt, kunnen dienst doen als bewijs in het kader van een arbeidsrechtelijke procedure. In tegenstelling tot de vaststelling door een gerechtsdeurwaarder kleeft aan het verslag van een detective geen bijzondere bewijskracht: wat de detective neerschrijft, maakt enkel een feitelijk vermoeden uit. Werkgevers die op “safe” willen spelen, kiezen dan ook vaak voor een gecombineerde aanpak: de privé-detective brengt het patroon van de target in kaart en de gerechtsdeurwaarder doet de eigenlijke vaststelling. Dat dit beproefd recept geen wondermiddel uitmaakt, blijkt uit een arrest van het arbeidshof Antwerpen (afdeling Hasselt) van 19 juli 2017.

Een werkgever verdacht een (beschermde) werknemer ervan dat hij tijdens zijn ziekteperiode nevenactiviteiten uitoefende. De privé-detective die door de werkgever werd ingeschakeld, ontdekte dat de werknemer inderdaad bijkluste als tuinaanlegger en legde dit op foto vast. Vervolgens werd een gerechtsdeurwaarder ingeschakeld die op basis van het verslag van de privé-detective eveneens vaststelde dat de werknemer in een tuin aan het werken was. De deurwaarder noteerde dit in een proces-verbaal van vaststelling.

De werkgever meende met deze twee verslagen voldoende gewapend te zijn om de bijzondere ontslagprocedure van de Wet van 19 maart 1991 aan te vatten om van de rechtbank de noodzakelijke toelating te verkrijgen om de beschermde werknemer te mogen ontslaan om een dringende reden. Hij ving evenwel bot.

Het arbeidshof herinnert er aan dat artikel 5 van de Privédetectivewet verbiedt dat een detective beelden maakt van personen die zich op een “(…) niet voor het publiek toegankelijke plaats” bevinden wat hier het geval was: de werknemer bevond zich op een privé-terrein toen hij door de detective werd gefotografeerd. Opmerkelijk is dat het arbeidshof ook de Privacywet in zijn oordeel betrekt: deze wet schrijft voor dat personen wiens persoonsgegevens worden verwerkt hiervan vooraf (!) of ten laatste bij de verwerking ervan (!) moeten geïnformeerd worden. Privé-detectives zijn voor het arbeidshof van deze wettelijke informatieverplichting niet uitgesloten. Het verslag van de detective waarbij deze verplichting wordt miskend, wordt als een onrechtmatig bewijsmiddel van de hand gewezen. De Antigoon-leer bood ook geen soelaas: het arbeidshof meende dat het verslag van de detective dermate veel hiaten vertoonde (o.a. op het vlak van de tijdsbesteding) dat het bezwaarlijk als voldoende betrouwbaar kon worden beschouwd. Exit detectiveverslag.

Het proces-verbaal van de deurwaarder – dat voortborduurde op het verslag van de privé-detective – was eenzelfde lot beschoren. Uiteraard is een deurwaarder niet onderworpen aan de Privédetectivewet maar wél aan de Privacywet. Ook de deurwaarder was dus verplicht om de werknemer in kennis te stellen dat hij diens persoonsgegevens zou verwerken, wat hier niet gebeurd was. Exit proces-verbaal van vaststelling.

Resultaat: het verzoek van de werkgever om de beschermde werknemer om een dringende reden te mogen ontslaan, werd bij gebrek aan bewijs niet ingewilligd. De beschermde werknemer mocht niet worden ontslagen en hij behield zijn betrekking.

Moraal van het verhaal: detectives maar ook deurwaarders zijn niet onttrokken aan het toepassingsgebied van de Privacywet. Overtredingen hierop kunnen grote gevolgen hebben. Werkgevers die op hen een beroep doen, dragen er best zorg voor dat hun dossier “tip top in orde is” (1).

(1): “Tip top in orde” was de catch phrase die Napoleon bezigde, de onvermoeibare uitvinder (o.a. van de parafix) verbonden aan het detectivebureau Merlina. Dit detectivebureau maakte midden de jaren ’80 furore met zijn nooit aflatende strijd tegen dievenbende Sardonis.

Steven Renette

Advocaat-partner bij Renette Advocaten Sociaal Recht