​Net op het ogenblik dat deze wekelijkse column wordt geboren, zaten ze gelijktijdig in de televisiestudio. Ze namen plaats aan dezelfde tafel, maar hun lichaamstaal gaf het signaal dat ze blijkbaar niet echt vriendinnen zijn. Alle drie wilden ze de publieke opinie bespelen over heikele thema’s binnen justitie.

De mediagenieke Ine Van Wymersch is nationaal drugscommissaris en voert een communicatieoffensief tegen drugscriminelen. Ze is weliswaar niet bevoegd in individuele dossiers en haar taak lijkt er dus voornamelijk uit te bestaan om te sensibiliseren, al mag dat niet worden onderschat. Met flair wees ze op de verantwoordelijkheid van individuele drugsconsumenten, waarbij ze in dezelfde beweging ook de procureur des Konings van Brussel een hart onder de riem stak. Vanop de zijlijn krijgt ze veel media-aandacht.

Mathilde Steenbergen mocht ook mee aanschuiven. Na een lange carrière op liberale politieke kabinetten (bij de ministers Annemie Turtelboom, Alexander De Croo, Vincent Van Quickenborne en Paul Van Tigchelt) ontpopt ze zich nu als een voldragen ‘civil servant’ in haar hoedanigheid van ‘directrice-generaal van de Penitentiaire Inrichtingen’ (de grote baas van de gevangenissen). Diezelfde ochtend had ze een vlammende open brief geschreven met een titel die volledig de lading dekt: “Geef ons gewoon een signaal dat het iemand nog wat kan schelen” (De Standaard, 16 december). Vandaag tellen onze gevangenissen bijna 13.700 gedetineerden. 672 mensen slapen op de grond. We hebben 2.600 mensen méér opgesloten dan waarvoor er personeel is voorzien. De directrice-generaal trok de voorbije maanden al verschillende keren aan de alarmbel, “niet om te klagen, maar om ons werk te kunnen doen. Zodat het systeem niet crasht. Zodat er geen doden vallen. Want dat risico is reëel”. En dan de wens, de smeekbede, de oproep of hoe men het ook wil noemen: “Met de feestdagen in zicht hoopte ik een sprankeltje hoop te kunnen bieden aan medewerkers en gedetineerden. Geen luxe. Geen toeters en bellen. Gewoon het signaal: het kan ons iets schelen”. Dat is niet echt mikken op een wereldrecord hoogspringen op de ambitieladder. In de televisiestudio liet ze zich ontvallen dat er allicht meer aandacht zou zijn indien het om dierenmishandeling zou gaan. Het gaat “maar” om gedetineerden. Vorige week gingen ook al de stafhouders op bezoek in de gevangenissen, met in hun kielzog journalisten van de beeldpers. Hun fotoverslagen in de media waren hallucinant. Et alors?

En nu? En wat? En wanneer? En hoe? En waarom niet eerder? En hoezo, dat vraagt tijd? En echt, is dat al jaren zo bezig? Ach, nu pas een triest statistisch record van ‘grondslapers’ (naast de stapelslapers en de tussen-de-ratten-slapers en al diegenen die van de stress, het geweld en de middeleeuwse leefomstandigheden de slaap niet kunnen vatten)?

Het zijn vele vragen voor één enkel persoon. Alle blikken waren op de minister van Justitie, Annelies Verlinden, gericht. Ze zei dat ze het begreep, dat het onaanvaardbaar is, dat er op korte, middellange en lange termijn oplossingen moeten komen, dat het dringend is, dat er gewerkt wordt aan oplossingen, enzovoort en zo meer… De journalist herinnerde zich dat twee maanden geleden (een eeuwigheid geleden voor de pers) al eens hetzelfde werd verteld. En toen kwam de openbaring, de ontlading zo u wil, of toch minstens de verklaring voor het stilzitten: de regering zit niet op één lijn, misschien is er zelfs geen lijn en wordt er wat in rondjes gedraaid. De minister bleef loyaal aan de regering en wilde niet zeggen wie dwarsligt of wie de stoker is. Zelfs toen even de naam van Georges-Louis Bouchez werd geopperd, bleef het stil. Er wordt naar een oplossing gezocht. Het komt allemaal goed.

Zou Mathilde Steenbergen dan toch gelijk hebben: wachten we op een dode in de gevangenissen? Enkel een cynicus kan daarbij opmerken dat de drugsgerelateerde schietpartijen in de Brusselse straten niet echt voor een ‘sense of urgency’ in de politieke wereld hebben gezorgd, spijts de vele interviews van drugscommissaris Ine Van Wymersch.

En toch ging er een zekere dynamiek uit van de drie dames. Ze hebben elk een eigen rol, zijn elk van hen bezig met pijnpunten in de hectische mallemolen van justitie en lijken wel roependen in de woestijn, maar toch blijven ze de dialoog opzoeken. Mathilde Steenbergen lijkt hopeloos, maar strijdvaardig. Ine Van Wymersch blijft als een messias steeds dezelfde boodschap verkondigen, in de hoop dat de boodschap blijft hangen. Minister Annelies Verlinden blijft ook nog steeds haar boodschap verspreiden, al hoopt ieder weldenkend jurist dat een minister ook tot concrete acties overgaat.

Hugo Lamon

​​Lees hier meer columns van meester Hugo Lamon over Justitie.

Op de hoogte blijven van alle nieuwigheden binnen justitie, advocatuur en de juridische en fiscale wereld? Volg Jubel.be op LinkedIn.