Al geruime tijd kennen wij een (automatische) gegevensuitwisseling van financiële gegevens tussen landen volgens de CRS-norm. Hierdoor krijgt de Belgische fiscus vroeg of laat zicht op uw buitenlandse bankrekening. In bijzondere omstandigheden kan de fiscus uw financiën onderzoeken en u belasten indien u ten onrechte bepaalde buitenlandse inkomsten niet zou hebben aangegeven (art. 358, § 1, 2° en 333/2 WIB92).

Controle buitenlandse bankgegevens aan banden gelegd

In deze zogenaamde CRS-controles gaat de fiscus uitvoerig te werk. Zij vraagt onder andere bankgegevens op voor inkomstenjaren waarover zij géén buitenlandse inlichtingen ontving. Bovendien gaat de fiscus er automatisch van uit dat de belastingplichtige een bedrieglijk opzet had bij de niet-aangifte van buitenlandse rekeningen of inkomsten. Tot slot past zij standaard een zware belastingverhoging van 50% toe als sanctie.

De rechtbank bevestigt nu dat de fiscus

1. geen onderzoek mag voeren naar de jaren waarop de buitenlandse inlichtingen geen betrekking hebben en
2. dat de belastingverhoging van 50% niet standaard toegepast mag worden.

Deze rechtspraak is dan ook een ware verademing voor vele belastingplichtigen die onderworpen worden aan een CRS-onderzoek.

CRS als wereldwijde standaard

De automatische uitwisseling van financiële gegevens van burgers tussen landen op basis van de CRS-norm (Common Reporting Standard) is sinds 2017 een wereldwijde standaard voor de automatische uitwisseling van gegevens. De Belgische fiscus ontvangt elk jaar massa’s aan buitenlandse bankgegevens. In de praktijk voert de fiscus vele en uitgebreide controles uit wanneer zij buitenlandse bankgegevens over een belastingplichtige ontvangt. Tijdens deze controles stelt de fiscus vragen tot vijf jaar voorafgaand aan het jaar waarin zij buitenlandse inlichtingen ontving.

Stel dat de fiscus in 2023 buitenlandse inlichtingen over het inkomstenjaar 2020 ontvangt waaruit blijkt dat de belastingplichtige interesten heeft verkregen op een buitenlandse bankrekening. Volgens de fiscus kan zij dan de belastingplichtige vragen om tot en met 2015 alle bankuittreksels van de buitenlandse bankrekening over te maken. Indien er vanaf 2015 tot en met 2019 niet-aangegeven inkomsten zouden zijn, dan meent de fiscus dat zij ook die inkomsten kan belasten. Deze uitgebreide controlepraktijk leidt tot een grote druk op belastingplichtigen. Zij kunnen overigens niet altijd buitenlandse rekeninguittreksels tot zoveel jaren terug bemachtigen.

Onrechtmatige controlepraktijk

De rechtbank van eerste aanleg te Antwerpen heeft in een recent vonnis bevestigd dat deze controlepraktijk van de fiscus onrechtmatig is. De rechtbank stelt – volledig terecht – dat de onderzoeks- en aanslagtermijn van de fiscus slechts toelaat om de jaren te onderzoeken waarop de buitenlandse inlichtingen betrekking hebben (art. 358, § 1, 2° en 333/2 WIB92). De fiscus mag de vijf voorgaande jaren mogen in CRS-controles niet standaard onderzoeken, noch mag zij taxaties vestigen op inkomsten uit die vijf voorgaande jaren.

In ons voorbeeld wijzen de buitenlandse inlichtingen enkel uit dat er mogelijks inkomsten niet zijn aangegeven in het inkomstenjaar 2020, maar niet in de inkomstenjaren 2015 tot en met 2019. De fiscus mag in 2023 dus enkel vragen stellen voor het inkomstenjaar 2020. De fiscus mag enkel eventuele niet-aangegeven inkomsten voor het inkomstenjaar 2020 rechtzetten.

Zelfs indien er niet-aangegeven inkomsten zouden zijn in de voorgaande jaren, dan zullen deze inkomsten (in het kader van deze onderzoeks- en taxatiemogelijkheid) al verjaard zijn. De fiscus mag immers de fraudetermijn van zeven jaar (of tien jaar vanaf aanslagjaar 2023) niet toepassen bij een loutere niet-aangifte van een buitenlandse rekening of buitenlandse inkomsten. Dat betekent eveneens dat de fiscus niet standaard een belastingverhoging van 50% mag opleggen, wat helaas een gewoonte lijkt bij de rechtzetting van buitenlandse inkomsten. De vaststaande rechtspraak oordeelt duidelijk dat de fiscus geen bedrieglijk opzet mag vermoeden, maar een bijzonder opzet om belastingen te ontduiken moet bewijzen. Toch blijft de fiscus vasthouden aan de toepassing van deze onrechtmatige belastingverhoging.

Ook minister bevestigt

De minister van Financiën heeft overigens zelf bevestigd, in een antwoord op een parlementaire vraag over de uitgevoerde controles vanwege CRS-inlichtingen ontvangen vanuit Turkije, dat het bedrag van de boete en/of de belastingverhoging wordt “bepaald door de feitelijkheden eigen aan elk individueel dossier”.

Tiberghien – Christophe Dillen, Vincent Vercauteren en Tayfun Anil