In september 2021 heeft de Vlaamse Regering beslist de meeneembaarheid van het verkooprecht af te schaffen via een uitdoofscenario dat is ingegaan op 1 januari 2022 en dat gespreid werd over verschillende jaren.

Overgangsmaatregelen

In het kader van dit uitdoofscenario werden twee overgangsmaatregelen genomen.

De eerste overgangsmaatregel houdt in dat er vanaf 1 januari 2022 geen meeneembare rechten meer kunnen worden opgebouwd.

Enkel kopers die een hoofdverblijfplaats hebben aangekocht vóór 1 januari 2022 (waarbij het de datum van de authentieke aankoopakte is die in aanmerking wordt genomen) kunnen een zogenaamd rugzakje hebben met meeneembaar verkooprecht. Kopers die pas vanaf 1 januari 2022 voor de eerste keer een hoofdverblijfplaats hebben aangekocht of willen aankopen, vallen buiten het systeem van de meeneembaarheid.

De tweede overgangsmaatregel heeft betrekking op de aankoop van de nieuwe hoofdverblijfplaats. Kopers die over meeneembare rechten beschikten (die ze hadden opgebouwd vóór 1 januari 2022), kregen nog eenmaal de kans om deze meeneembare rechten te gebruiken, en wel door een nieuwe hoofdverblijfplaats aan te kopen vóór 1 januari 2024 (ook hier is het de datum van de authentieke aankoopakte die in aanmerking wordt genomen).

Ontmoedigingsmaatregel?

Er werd ook een derde maatregel genomen die men zou kunnen omschrijven als een ontmoedigingsmaatregel. Kopers die aanspraak wensen te maken op de meeneembaarheid maar die eveneens in aanmerking komen voor een verlaagd tarief (het verlaagd woningtarief van 3% of het verlaagd energetisch woningtarief van 1%), moesten er bij de aankoop van hun nieuwe hoofdverblijfplaats voor opteren het verlaagd tarief te betalen zoals het gold vóór 1 januari 2022, met name het verlaagd woningtarief van 6% of het verlaagd energetisch woningtarief van 5%.

Meeneembaarheid door verrekening versus meeneembaarheid door teruggave

Rekening houdend met de tweede overgangsmaatregel is het dus sedert 1 januari 2024 afgelopen met de toepassing van de meeneembaarheid voor kopers die in het scenario “meeneembaarheid door verrekening” zaten (aankoop oude hoofdverblijfplaats – verkoop oude hoofdverblijfplaats – aankoop nieuwe hoofdverblijfplaats), vermits de aankoop van een nieuwe hoofdverblijfplaats waarvan de authentieke akte is of wordt verleden vanaf 1 januari 2024 buiten het systeem van de meeneembaarheid valt.

Voor kopers die echter in het scenario “meeneembaarheid door teruggave” zitten (aankoop oude hoofdverblijfplaats – aankoop nieuwe hoofdverblijfplaats – verkoop oude hoofdverblijfplaats), blijft de mogelijkheid om aanspraak te maken op de meeneembaarheid door teruggave nog een tijdje bestaan. Daartoe moet echter cumulatief voldaan zijn aan de volgende voorwaarden op het vlak van chronologie:

• De authentieke aankoopakte van de oude hoofdverblijfplaats (A1) moet dateren van vóór 1 januari 2022.
• De authentieke aankoopakte van de nieuwe hoofdverblijfplaats (A2) moet dateren van vóór 1 januari 2024.
• De authentieke verkoopakte van de oude hoofdverblijfplaats (V1) moet zijn verleden (i) binnen de twee jaar na A2, als A2 een woning betrof of (ii) binnen de vijf jaar na A2, als A2 een bouwgrond betrof.
• Als de authentieke aankoopakte van de nieuwe hoofdverblijfplaats (A2) is verleden vanaf 1 januari 2022 en de koper heeft een verlaagd woningtarief ingeroepen, dan moet de koper geopteerd hebben voor de toepassing van het tarief dat van kracht was vóór 1 januari 2022.

Annick Ghysens