Het kreeg weinig aandacht in de media, wat niet betekent dat het onbelangrijk is: de Raad van Europa heeft een verdrag aangenomen dat tot doel heeft het advocatenberoep te beschermen. Het Verdrag ter Bescherming van het Advocatenberoep (voluit: Conventie voor de Bescherming van het Beroep van Advocaat – Council of Europe Convention for the Protection of the Profession of Lawyer). Het is de eerste juridisch bindende norm in zijn soort en leest als een reactie op de belemmeringen waarmee advocaten overal in Europa worden geconfronteerd wanneer ze hun beroep uitoefenen. Dit varieert van fysieke aanvallen tot obstakels bij het vertegenwoordigen van cliënten.

De conventie benadrukt de noodzaak van een veilige en onafhankelijke uitoefening van het beroep en garandeert dat advocaten hun werkzaamheden kunnen verrichten zonder te worden blootgesteld aan bedreigingen, intimidaties of onwettige bemoeienis. Er worden ook een aantal rechten uitdrukkelijk erkend, zoals bijvoorbeeld het recht op vrije beroepsuitoefening (het al dan niet aanvaarden van cliënten, toegang tot de cliënten…), de vertrouwelijkheid van de communicatie tussen de advocaat en de cliënt, het beroepsgeheim, de waarborgen in het kader van een tuchtprocedure tegen een advocaat, enzovoort.

Daarnaast bevestigt het verdrag de noodzaak van advocatenordes die onafhankelijk en zelfregulerend kunnen handelen zonder overheidstussenkomst.

De conventie bevat voor de Belgische advocaten eigenlijk weinig nieuws, maar het feit dat die regels nu door de Raad van Europa uitdrukkelijk worden vastgelegd, versterkt de onderlinge verbondenheid van de Europese advocatuur. Eens het verdrag in werking is getreden, zijn de verdragstaten gebonden om die rechten ook effectief te waarborgen. Dat kan gaan van de mogelijkheid tot wraking van rechters over de effectieve en spoedige toegang tot alle procedurestukken tot de verplichting om ervoor te zorgen dat advocaten niet worden gelijkgesteld met hun cliënten.

De officiële ondertekening van het verdrag vond plaats op 13 mei, tijdens de bijeenkomst van ministers van Buitenlandse Zaken van de Raad van Europa. Op die dag ondertekenden meteen al Andorra, Estland, Frankrijk, Griekenland, Ierland, Italië, Litouwen, Luxemburg, Nederland, Noord-Macedonië, Noorwegen, Polen en Zweden. Een dag later volgden IJsland, Moldavië, het Verenigd Koninkrijk én België.

Het belang van die conventie kan niet overschat worden. Om mr. Alex Tallon te citeren: “Het is een mijlpaal in de bescherming van de rechtsstaat: wie de advocaat beschermt, beschermt de burger.” Mr. Alex Tallon is Brussels advocaat en gewezen bestuurder van de Orde van Vlaamse Balies, maar vooral huidig ondervoorzitter (en in die hoedanigheid toekomstig voorzitter) van de CCBE (Conseil des Barreaux Européens – de koepel van Europese balies) die via de aangesloten, geassocieerde en waarnemende balies één miljoen advocaten vertegenwoordigt.

Peter Callens, de voorzitter van de Orde van Vlaamse Balies, deed op LinkedIn meteen een oproep aan de minister van Justitie: “Ons land was met de ondertekening een dag later dan de meeste andere verdragsluitende landen, nu kunnen wij misschien het eerste land zijn om te ratificeren?” De conventie treedt pas in werking wanneer acht landen tot ratificatie overgaan, waaronder minimaal zes lidstaten van de Raad van Europa. België kan dus een voortrekkersrol spelen.

Peter Callens voegt er ten aanzien van de minister van Justitie fijntjes aan toe: “Ik weet het, u hebt veel werk en nog een paar andere prioriteiten af te handelen voor de advocaten, voor de magistraten en voor justitie in het algemeen, maar toch? Dit is netjes budgetneutraal, dus…” Iets belangrijks dat geen geld kost, moet dat niet als muziek in de oren klinken van de minister?

In deze wekelijkse blog past het om ook te blijven berichten over de actualiteit in ons eigen land. De gerechtelijke wereld staat in brand en niemand lijkt er zich over te verontrusten. De magistratuur blijft actie voeren en de frustraties nemen toe, ook al omdat de eerste minister en de minister van Justitie ongeïnteresseerd de andere richting blijven uitkijken. Intussen protesteerden ook de gerechtstolken op de trappen van het Hasseltse gerechtsgebouw omdat ze al maandenlang onbetaald zijn. De advocatuur mort omdat de beloofde uitbetaling van de vergoedingen in het kader van de juridische tweedelijnsbijstand (de pro deo) uitblijft.

Het valt wel op dat er een grote verbondenheid is tussen al die actoren van justitie, die allen een gezamenlijk gevoel van verwaarlozing delen, gecombineerd met een schrijnend gebrek aan interesse van de politieke wereld. Dit zal niet zonder gevolgen blijven. Die apathie is gevaarlijk en er dreigt een bijzonder explosieve cocktail te ontstaan. Het is dan ook onbegrijpelijk dat de minister van Justitie zo stil blijft. Dit lijkt op schuldig verzuim, bovenop wat haar voorgangers de afgelopen jaren (niet) hebben gedaan.

Hugo Lamon

Lees hier meer columns van meester Hugo Lamon over Justitie.

Op de hoogte blijven van alle nieuwigheden binnen justitie, advocatuur en de juridische en fiscale wereld? Volg Jubel.be op LinkedIn.