Sinds 1 december 2024 is in België een nieuw statuut voor sekswerkers in werking getreden. Met dit statuut is België het eerste land ter wereld dat sekswerk op deze manier volledig reguleert en integreert in het arbeidsrecht en sociaal recht. Het statuut biedt sekswerkers juridische erkenning, sociale bescherming, arbeidsrechten en de mogelijkheid om te werken onder meer humane omstandigheden. Daarnaast legt het statuut de werkgevers strikte verplichtingen en rechten op.
Deze hervorming streeft ernaar de uitbuiting te verminderen door een evenwicht te vinden tussen bescherming en regulering. In dit artikel bespreken we eerst wat er valt onder sekswerk, de belangrijkste wijzigingen die zijn doorgevoerd door het nieuwe statuut, de juridische impact ervan, en tot slot enkele voorkomende misvattingen.
Wat valt onder sekswerk?
Sekswerk omvat uitsluitend activiteiten waarbij lichamelijk contact plaatsvindt in ruil voor een vergoeding. Andere vormen van seksueel getinte arbeid, zoals het delen van persoonlijke beelden, pornografie en digitale diensten, vallen hier niet onder.
Hoewel sekswerk in België legaal is en op 1 juni 2022 werd gedecriminaliseerd, blijft de organisatie ervan door derden strafbaar onder het Strafwetboek. Dit betekent dat enkel personen die zich op zelfstandige basis prostitueren buiten deze strafrechtelijke bepalingen vallen. Sekswerkers die zonder tussenkomst van een derde werken, genieten nu juridische bescherming, toegang tot sociale zekerheid en meer arbeidsrechten.
Kernpunten van de wetswijziging
Nu we hebben besproken wat sekswerk inhoudt, gaan we in op de belangrijkste wijzigingen van het nieuwe statuut. Er zijn veel positieve wijzigingen aangebracht door dit nieuwe statuut, waarvan de voornaamste hieronder worden uiteengezet.
Vóór de wetswijziging werd sekswerk niet erkend als beroep. Sekswerkers hadden geen sociaal statuut, geen toegang tot de bescherming van het arbeidsrecht of de sociale zekerheid. Sekswerkers genoten helemaal geen bescherming en er was geen legaal kader hierrond. Voor de wetswijziging kon een sekswerker bijvoorbeeld geen hypothecaire lening krijgen bij de bank.
Na de wijziging (sinds 1 december 2024) vallen sekswerkers onder de regels en bescherming van het arbeidsrecht en het sociale zekerheidsrecht. Ze kunnen werken onder een wettelijk kader met bescherming en sociale rechten. Vanaf nu wordt sekswerk erkend als een volwaardige job met arbeidsovereenkomsten. Sekswerkers hebben voortaan rechten zoals loonbescherming, pensioenopbouw en toegang tot sociale zekerheid. Nu krijgen sekswerkers meer bescherming, onder andere doordat werkgevers zich moeten houden aan strikte regels. De nieuwe regels maken uitbuiting aanzienlijk moeilijker. We bespreken hieronder ook de verplichtingen die rusten op de werkgevers.
Waarom is dit statuut belangrijk?
Deze structurele wijzigingen hebben niet alleen sociale, maar ook juridisch belangrijke implicaties. Op juridisch vlak zorgt dit nieuwe statuut voor rechtszekerheid, zowel voor de sekswerker als voor de werkgever. Sekswerkers krijgen allerlei rechten en bescherming, maar ook de werkgever heeft, naast al zijn verplichtingen, bepaalde rechten. Allereerst moeten werkgevers zich strikt houden aan de regels van het arbeidsrecht, die veel bescherming bieden. Uit het nieuwe statuut blijkt dat sekswerkers nu veel beter beschermd zijn dan voorheen. De keerzijde van de medaille is dat, wanneer een sekswerker herhaaldelijk klanten weigert en misbruik maakt van deze bescherming, beide partijen de tussenkomst kunnen vragen van het Toezicht op het Welzijn op het Werk. Een sekswerker die misbruik maakt van deze bescherming, kan verplicht worden een schadevergoeding aan de werkgever te betalen.
Economisch gezien zou de nieuwe wetgeving sekswerkers kunnen aanzetten om uit de informele sector te stappen en legaal werk te zoeken, doordat de verbeterde arbeidsomstandigheden en bescherming hen zouden kunnen aantrekken. Deze veranderingen bieden meer zekerheid en veiligheid, wat hen zou kunnen motiveren zich aan te sluiten bij de formele arbeidsmarkt. Dit zou kunnen leiden tot meer belastinginkomsten en een grotere bijdrage aan de economie, terwijl de sector zelf mogelijk gestabiliseerd en gereguleerd kan worden.
Volgens de vorige wetgeving werd het in België als mensenhandel beschouwd wanneer iemand een sekswerker inhuurde, zelfs als beide partijen daar vrijwillig mee instemden. De nieuwe wetgeving is cruciaal voor de bescherming van vrouwen in de sekswerksector, aangezien deze verandering vereist dat werkgevers die sekswerkers willen aannemen een autorisatie van de overheid verkrijgen.
Ze moeten strikte veiligheidsprotocollen naleven en voldoen aan eisen, zoals geen veroordelingen voor seksuele aanranding of mensenhandel. Daarnaast moeten werkgevers zorgen voor hygiëneproducten, schoon linnengoed, condooms en noodknoppen, wat zorgt voor betere bescherming en arbeidsomstandigheden voor vrouwen.
Toch blijven er ook belangrijke aandachtspunten. Zo vrezen veel sekswerkers voor stigmatisering of discriminatie wanneer hun tewerkstelling zichtbaar wordt in administratieve systemen. Het feit dat instanties zoals de VDAB toegang kunnen krijgen tot hun arbeidsverleden, kan nadelig zijn bij sollicitaties buiten de sector. Om deze kwetsbare groep werkelijk te beschermen, verdient het aanbeveling dat de wetgever bijkomende garanties voorziet inzake anonimiteit en gegevensbescherming. Alleen zo kan het nieuwe statuut uitgroeien tot een volwaardig en inclusief arbeidskader.
Misverstanden rond het nieuwe statuut
Ondanks de vele positieve elementen leven er in de maatschappij nog steeds hardnekkige misvattingen over dit statuut en sekswerk in het algemeen. Een veelvoorkomende misvatting is dat het nieuwe statuut zou leiden tot meer uitbuiting. Dit is in theorie echter niet het geval, omdat de wet strengere verplichtingen oplegt aan werkgevers. De nieuwe regelgeving gaat uitbuiting juist tegen en biedt meer bescherming door allerlei maatregelen, zoals hierboven besproken. De verplichtingen die nu op de werkgevers rusten, zorgen ervoor dat sekswerkers niet kunnen worden uitgebuit. Een voorbeeld hiervan is dat sekswerkers vanaf nu klanten kunnen weigeren zonder enig loonverlies of arbeidsrechtelijke sancties.
Anderzijds gaat een andere misvatting over de normalisatie van sekswerk. Zorgt het nieuwe statuut voor normalisatie van sekswerk? Het gaat hier niet zozeer om het werk zelf, maar meer om de juridisering van de samenleving. Het nieuwe statuut focust dus vooral op het versterken van de rechten van sekswerkers en het garanderen van hun veiligheid.
Conclusie
Het nieuwe werknemersstatuut voor sekswerkers biedt meer voordelen dan nadelen en kan een goed voorbeeld zijn voor andere landen. Deze hervorming plaatst België in een unieke positie binnen de internationale regelgeving rond sekswerk. Dit kader is erop gericht uitbuiting te beperken en draagt bij aan een beter gereguleerde sector. Hoewel de langetermijneffecten nog duidelijk moeten worden, is met deze hervorming een essentiële stap gezet richting een beter gereguleerde en menswaardige sekswerksector.
Canan Kaya en Esmeralda Gjonlulaj – Brussels Law School Consultancy
0 reacties