VLABEL-standpunt 19006 gaat over de toekenning van schuldvordering in een globale erfovereenkomst. Een globale erfovereenkomst is een overeenkomst waarbij één of beide ouders met al hun kinderen afspraken maken omtrent de behandeling van schenkingen in hun toekomstige nalatenschap. Op die manier worden latere discussies tussen de kinderen vermeden over de behandeling van de schenkingen (die betrokken waren in de globale erfovereenkomst) in het kader van de vereffening-verdeling van de nalatenschap van de ouder(s).

Om een globale erfovereenkomst te sluiten, moet er een subjectief evenwicht bestaan tussen de erfgenamen met betrekking tot de “voordelen” die in de globale erfovereenkomst werden opgenomen. De voordelen kunnen betrekking hebben op schenkingen (die reeds gedaan werden vóór of middels de globale erfovereenkomst), maar ook met persoonlijk genoten voordelen (zoals opvang van de kleinkinderen). Bovendien kan er rekening worden gehouden met de persoonlijke situatie van de kinderen (zoals hun financiële situatie). Een subjectief evenwicht betekent dus geen mathematische gelijkheid.

In de praktijk zal het evenwel dikwijls voorkomen dat er op het ogenblik van de globale erfovereenkomst nog geen subjectief evenwicht werd bereikt tussen de kinderen onderling. Dit kan worden opgevangen door de ouder een bijkomende schenking te laten doen aan (een) welbepaald(e) kind(eren). Daarnaast bestaat de mogelijkheid om het subjectief evenwicht te creëren door tussen de kinderen onderling te werken met een schuldvordering.

Fiscale kwalificatie van de toekenning van een schuldvordering in een globale erfovereenkomst

De vraag stelt zich naar de fiscale behandeling van de toekenning van een schuldvordering in een globale erfovereenkomst. Zal dit worden belast in de schenkbelasting, net zoals een schenking waar de globale erfovereenkomst de titel van heffing uitmaakt?

Op 18 maart 2019 besliste VLABEL dat de toekenning van een schuldvordering in een globale erfovereenkomst moet worden beschouwd als een onrechtstreekse schenking door de ouder(s) aan het kind dat de schuldvordering verkrijgt. Fiscaal had dit tot gevolg dat op de waarde van de schuldvordering schenk- of erfbelasting verschuldigd was in de rechte lijn (tussen ouder en kind).

• Wanneer was erfbelasting verschuldigd? Wanneer de schuldvordering moest worden betaald bij het overlijden van de toekomstige erflater én de schuldvordering werd niet opgelegd aan een kind als last van een onroerende schenking die deze heeft ontvangen (erfbelasting is verschuldigd op basis van de fictiebepaling vervat in artikel 2.7.1.0.3, 3° VCF).
• Wanneer was schenkbelasting verschuldigd? In alle andere gevallen. De begunstigde van de schuldvordering (kind A) werd belast op de waarde van de schuldvordering in de schenkbelasting. Het kind op wie de last werd gelegd om de schuldvordering te voldoen (kind B), mocht deze last in mindering brengen van de belastbare grondslag van de schenking waarop hij in het verleden werd belast en kon hier aldus een teruggave voor vragen.

Een jaar later, op 14 april 2020, beslist VLABEL het geweer van schouder te veranderen, nadat de eerste versie van het standpunt (terecht) veel kritiek oogstte vanuit de rechtsleer. VLABEL zal de toekenning van een schuldvordering in een globale erfovereenkomst fiscaal neutraal behandelen.

Er zal geen schenk- of erfbelasting verschuldigd zijn op de waarde van de schuldvordering (ook niet wanneer deze betaalbaar wordt gesteld bij het overlijden van de toekomstige erflater) louter en alleen door de toekenning van de schuldvordering in de globale erfovereenkomst.

Behalve wanneer de schuldvordering (ten voordele van kind A) wordt opgelegd als last van een nieuwe schenking (aan kind B) die in de erfovereenkomst wordt gedaan. Dit moet gekwalificeerd worden als een secundaire schenking van de ouders aan kind A. Kind A zal belast worden in de schenkbelasting op de waarde van de schuldvordering. Kind B zal belast worden in de schenkbelasting op de waarde van de schenking, verminderd met de waarde van de schuldvordering.

Welk standpunt moet worden toegepast?

Het antwoord op deze vraag hangt af van de datum waarop de globale erfovereenkomst werd gesloten.

• Erfovereenkomsten gesloten sedert 25 maart 2019 tot 27 april 2020: toepassing eerste versie standpunt 19006.
• Erfovereenkomsten gesloten vanaf 28 april 2020: toepassing nieuwe versie standpunt 19006, doch in de mate waarin de eerste versie van het standpunt in een specifieke casus voordeliger zou zijn, mag de eerste versie van het standpunt nog tot 1 juli 2020 worden toegepast.

Besluit

De koerswijziging van VLABEL, na veelvuldig kritiek op de eerste versie van het standpunt, kunnen wij alleen maar toejuichen. De fiscaal neutrale behandeling van de toekenning van een schuldvordering in een globale erfovereenkomst zal o.i. tot gevolg hebben dat sneller zal worden gekozen om het subjectief evenwicht tussen de kinderen te bereiken aan de hand van de toekenning van een schuldvordering.

Wenst u op vandaag reeds een regeling met uw kinderen te treffen over de schenkingen die u in het verleden aan uw kinderen heeft gedaan teneinde bepaalde discussiepunten op voorhand de kiem in te smoren? Cazimir Advocaten kan u hier uiteraard verder in begeleiden.

Cazimir