Mijn grootmoeder gebruikte wel eens de uitdrukking “Je hebt een gelegenheid om te zwijgen gemist”. Een mooie frase om iemand die domme uitspraken doet de mond te snoeren. Nu was, eerlijkheidshalve, mijn grootmoeder zelf eerder van het luide type. Maar ze was ook een vat vol volkse wijsheden. Dus ik heb met vallen en opstaan geprobeerd haar raad ter harte te nemen en af en toe eens te zwijgen. Niet altijd makkelijk voor iemand die graag praat. Ik leerde de stilte ruimte te geven. En ervan te groeien.
Weet je wat daarbij echt hielp? Ik omringde me van tijd tot tijd met ‘stille mensen’. Het soort mensen waarmee je op je gemak samen stil kan zijn. En als je dan toch met hen praat? Dan blijken dat vaak heel interessante mensen. Nu moet ik hier wel even toegeven dat ik niet geheel objectief ben. Ik reken mijn echtgenote immers tot deze onderschatte groep van stille mensen.
Hoe dan ook, ik deel graag met jullie wat ik leerde over de kracht van stilte, en de kracht van stille mensen.
De kracht van stilte
We leven in een luide wereld. Van ’s ochtends vroeg tot ’s avonds laat worden we gebombardeerd met prikkels. En er wordt wat af gebabbeld. Zeker door juristen, die vaak verbaal erg sterk zijn. En dat ook nodig hebben, omdat ze met hun verbositeit ook hun centen verdienen. Meetings, calls, overlegmomenten, gesprekken, pleidooien, … De woordenstroom lijkt wel onuitputtelijk. En dat kan heerlijk mooi zijn. Die ene bijdehante opmerking, dat prachtige verwoorde argument, die rake comeback. Maar soms is wat stilte welgekomen.
Stilte brengt je lichaam en geest tot rust. Onderzoek toont aan dat momenten van stilte je stresshormonen verlagen, je hartslag vertragen en zelfs je hersenen helpen om nieuwe verbindingen te leggen. In tegenstelling tot wat vaak gedacht wordt, is stilte niet het ontbreken van iets, maar een actieve staat van zijn.
Stilte helpt zo om je focus en creativiteit te boosten. Wanneer je even de auditieve ruis elimineert, ontstaat er ruimte om te denken. Dat is geen overbodige luxe in een vakgebied waarin precisie en nuance essentieel zijn. Ideeën krijgen de kans om te rijpen, verbanden vormen zich, inzichten komen aan de oppervlakte.
We zijn de stilte niet meer gewend. We ervaren stilte vaak als een leegte die we moeten opvullen
Stilte maakt ruimte voor de ander. Probeer het volgende eens in een (professioneel) gesprek: laat bewust een stilte vallen. Het nodigt de ander uit om te spreken. Voor een advocaat of notaris kan dit echt een krachtig instrument zijn. Je laat je cliënt immers zo de ruimte om zijn echte noden uit te spreken. Je vult dus niets zelf in, maar laat de ander komen.
En ja, dat kan eerst wat ongemakkelijk zijn. We zijn de stilte niet meer gewend. We ervaren stilte vaak als een leegte die we moeten opvullen. Maar dat ongemak is een signaal: het laat zien hoezeer we verslaafd zijn geraakt aan voortdurende stimulatie. Zeker als we onze gesprekspartner nog niet zo goed kennen, kan dat wat wringen. Maar wie het aandurft om dat ongemak te doorstaan, zal het zich niet berouwen.
De kracht van stille mensen
In onze luide wereld, moet je zelf ook luid zijn om gehoord te worden. Hoeveel vergaderingen heb je al meegemaakt waarin de luidste roeper het vaakst het woord krijgt? Aan zijn of haar mening wordt waarde gehecht. Er wordt op vertrouwd, want hij/zij komt zelfzeker en intelligent over. Nu wil ik niet beweren, dat per definitie de luide roepers niets zinnigs te zeggen hebben. Maar we moeten echt af van de neiging om hen altijd de vloer te geven. De waarde van een uitspraak wordt toch niet bepaald door volume of snelheid van de spreker?
Stille collega’s, die zelden het woord nemen tenzij ze écht iets te zeggen hebben, zijn vaak ondergewaardeerd. Hun kracht ligt net in hun terughoudendheid
Introverte – of ‘stille’ zo je wil – collega’s, die zelden het woord nemen tenzij ze écht iets te zeggen hebben, zijn vaak ondergewaardeerd. Hun kracht ligt net in hun terughoudendheid. Ze denken na vóór ze spreken. Luisteren écht. Observeren het geheel in plaats van zichzelf te profileren.
We zijn geneigd te geloven dat mondigheid gelijk staat aan kennis of autoriteit. Maar: “Wanneer je praat, herhaal je wat je al weet. Als je luistert, leer je misschien iets bij.” Het was de Dalai Lama die het zo treffend uitdrukte. Stilte biedt meer leermogelijkheden dan spreken. En wie goed luistert naar de stilste stemmen in het team, ontdekt vaak verrassende perspectieven, originele inzichten, of eenvoudige maar rake observaties die iedereen over het hoofd had gezien.
Geef dus eens bewust eerst het woord aan iemand anders. Vooral aan degene die je zelden spontaan hoort. Niet omdat het een vorm van beleefdheid is, maar omdat het je blik verruimt. Het is een manier om je eigen aannames uit te dagen. Het is, kortom, nieuwsgierigheid in de praktijk.
En wie vaak zwijgt, bouwt tegelijk aan een zekere verwachting. Net zoals stilte in muziek spanning kan opbouwen, maakt zwijgen een zeldzame tussenkomst vaak des te krachtiger. In plaats van op te gaan in de achtergrond, wordt de stille stem net een signaal waar men met meer aandacht naar luistert.
Dus, beste mede-juristen, gun jezelf die momenten van stilte, en luister ook eens naar die ‘stille collega’ in je team
Spreken of zwijgen: allebei goud?
We zijn opgeleid om met woorden te werken. Om te argumenteren, te structureren, te pleiten, te overtuigen. En laat ons dat vooral ook blijven doen. Maar laten we ook zoeken naar het evenwicht. Laat ons niet vergeten dat de kracht van onze tussenkomst ook bepaald wordt door de kwaliteit van onze stilte.
Dus, beste mede-juristen, gun jezelf die momenten van stilte, en luister ook eens naar die ‘stille collega’ in je team. Misschien is hij of zij net de spiegel die je nodig had. Niet door te spreken, maar door stil te blijven.
Als uitsmijter nog een waarschuwing. Als je niet weet waarover je het hebt, dan kan je beter zwijgen. Want “(It ‘s) better to remain silent and be thought a fool than to speak and remove all doubt”. Zoals elke goede quote is de afkomst onduidelijk. Was het Lincoln? Twain? Confucius? Ach, dat doet er niet toe. Als de boodschap maar duidelijk is.
Wim Putzeys – Hoofdredacteur Jubel
Lees hier ook mijn ander Jubel-Columns:
- Betere taal, meer recht: pleidooi voor begrijpelijke rechtstaal
- Trap niet in de valkuil van confirmation bias: pleidooi tegen het eigen grote gelijk
- Met een blik vol verwondering: pleidooi voor nieuwsgierigheid
Of de Jubel-colums van mijn collega Arne Van Duppen:
0 reacties