Geachte heer Minister

Wij sluiten ons volledig aan bij de brief die u reeds bereikte over de hervorming van de tweedelijnsbijstand.

Namens de jeugdadvocaten vragen wij uw aandacht voor een minstens even prangend probleem, nog veel prangender voor alle minderjarigen van onze samenleving.

Wij vragen u om vooral te denken aan hen die het meest kwetsbaar zijn maar tegelijk ook onze toekomst zijn en hen te geven waar ze recht op hebben: gedurende de ganse duur van hun minderjarigheid de onvoorwaardelijke gratis juridische bijstand van een daartoe bijzonder opgeleid jeugdadvocaat !

We maken ons de grootste zorgen omtrent het verontrustende nieuws over de afschaffing van minderjarigen als categorie rechtszoekenden die op onweerlegbare wijze vermoed worden onvermogend te zijn: dit is een regelrecht “met de voeten treden” van de rechten van iedere minderjarige rechtzoekende, en wel om volgende redenen:

1. Op dit moment hebben minderjarigen op onvoorwaardelijke wijze recht op gratis juridische bijstand van een daartoe bijzonder opgeleid jeugdadvocaat (80 uren opleiding georganiseerd door de OVB).Voor toewijzing van de advocaat aan de minderjarige kan en mag nooit zijn samenwoonst met meerderjarigen bekeken worden en diens inkomsten moeten nooit beoordeeld worden : een minderjarige tot 18 jaar is leerplichtig en bovendien niet stempelgerechtigd.Een minderjarige wordt steeds geacht te wonen op het adres van één van zijn ouders, dan wel in een instelling of bij pleegouders: al deze volwassenen beschikken over een inkomen en het kan uiteraard niet toegelaten worden dat een minderjarige dan die inkomstenbewijzen zou moeten voorleggen .Besluit: een minderjarige zou dan steeds horen besluiten dat hij geen recht heeft op de gratis bijstand van een jeugdadvocaat
2. Een jeugdadvocaat (die trouwens ambtshalve wordt aangesteld en dus MOET optreden (!) conform art. 52-54 Jeugdwet) moet volstrekt onafhankelijk van de ouders van de minderjarige kunnen optreden.Een jongere noch zijn ouders hebben een juridische band met de aangestelde advocaat die betaling aan de advocaat verplicht, geen enkel contract noch verbintenis is aan te wijzen en geen enkele verplichting tot betalen bestaat dus.In MOF en VOS-zaken zijn er immers altijd tegenstrijdige belangen tussen de minderjarige en zijn ouders. In VOS-zaken spreekt dit voor zich, maar dit is ook zo in MOF-zaken vermits de ouders burgerlijk verantwoordelijk zijn (en ook steeds als burgerlijk verantwoordelijke partij gedagvaard worden) voor de misdrijven door hun kinderen gepleegd (deze burgerlijke verantwoordelijkheid wordt trouwens vaak betwist door ouders ter zitting).Een jeugdadvocaat kan onmogelijk zijn werk correct uitvoeren en vrijuit pleiten als hij moet betaald worden door de ouders, ouders die altijd een tegengesteld belang hebben aan dat van de minderjarige (ik bedoel dan in VOS en MOF-zaken).Alle kinderen partij in MOF en POS zaken (0 tot 18 jaar) hebben recht op pro deo bijstand (cfr. art. 6/3 EVRM bij vervolging). In beide gevallen wordt vervolgd door het Parket, volgens het wetboek van strafvordering en de jeugdwet voorziet ambtshalve aanstelling van een jeugdadvocaat.Minderjarigen zijn er naast (en meestal tegen) de ouders gedagvaard en staan er als zelfstandige partij in de jeugdzaak.
3. Art 22bis Grondwet bepaalt dat elk kind recht heeft op eerbiediging van zijn morele, lichamelijke, geestelijke en seksuele integriteit; recht heeft zijn mening te uiten in alle aangelegenheden die het aangaan waar met die mening rekening wordt gehouden in overeenstemming met zijn leeftijd en zijn onderscheidingsvermogen. dat bovendien elk kind heeft recht op maatregelen en diensten die zijn ontwikkeling bevorderen en dat uiteraard het belang van het kind de eerste overweging is bij elke beslissing die het kind aangaat.Het is immers een grondwettelijk beginsel dat EENIEDER (dus ook minderjarigen) het recht heeft op een raadsman-advocaat: De beginselen van de naleving van de rechten van verdediging en van de eerlijke behandeling van de zaak houden, voor de rechtzoekende, het recht in zich te laten bijstaan door een advocaat, recht waarop het grondwettelijk beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie van toepassing is.” Minderjarigen mogen dus niet afhangen van de keuze of middelen van een ander persoon met tegenstrijdige belangen,(en tevens andere partij in de jeugdzaak: zijn ouders) om te zien bepalen of zij een EIGEN advocaat krijgen

4. Europese aanbevelingen “Child friendly Justice” (Europese Raad) en de EU-richtlijnen (Europese Unie) bepalen duidelijk dat de gratis bijstand voor minderjarigen verplicht is.

En dan stellen zich nu de belangrijke vragen:

Wanneer de minderjarige met alle andere rechtzoekenden wordt gelijk gesteld en er voor hem geen afzonderlijke categorie behouden blijft waar op onweerlegbare wijze vermoed wordt dat hij onvermogend is…
en…

bij tweedelijnsbijstand het principe geldt dat iedere rechtszoekende moet voorleggen:

–  samenstelling gezin bewijzen van de rechtzoekende

–  alle inkomsten voorleggen van de personen die samen met de rechtzoekende onder één         dak 
wonen

• Hoe wordt een verwaarloosde baby –slachtoffer van” shaken infant syndrom” bijgestaan?
  Aan wie moet wie attesten van inkomsten en samenstelling gezin vragen?
• Welke bewijzen moeten de advocaten vragen en aan wie?
  • Aan de vader die beticht wordt van verkrachting?
  • Aan de moeder die slaat en brult en tiert zodat uithuisplaatsing noodzakelijk is?
  • Aan de verwaarlozende ouders?
  • Aan de stilzittende ouders bij aanrandingen en verkrachtingen?
  • Aan de ouders die mogelijks als burgerlijk verantwoordelijke partij zullen gedagvaard worden door slachtoffers van opzettelijke gewelddaden van hun minderjarige kinderen?
  • Aan de ouders die niet inzien waarom hun kind – dat toch maar spijbelt en onhandelbaar is op school – juridische bijstand nodig heeft binnen de vrijwillige hulpverlening, gesprekken met CLB enz?
  • Aan de ouders die liever de GAS-boete betalen maar een melding laten bestaan over het gedrag van hun kind eerder dan diens rechten te eerbiedigen op degelijk verweer?
  • Aan de ouders in een vechtscheiding – moeder of vader dan – omdat het kind zelf naar de rechter wil stappen ?

Het optreden van een jeugdadvocaat wordt op die manier volledig onmogelijk gemaakt en de rechten van minderjarigen worden op zeer ernstige en ingrijpende wijze met de voeten getreden.

Er wordt geen rekening gehouden met het belang van de minderjarige!

Wij vragen u dan ook om duidelijk te maken dat er nood is aan eenduidige interpretatie en te bepalen dat in MOF en VOS dossiers per definitie tegenstrijdige belangen bestaan tussen de minderjarige en zijn ouders zodat in deze dossiers- zij het binnen de vrijwillige dan wel de gerechtelijke hulpverlening, alle minderjarigen gedurende de ganse duur van hun minderjarigheid de onvoorwaardelijke gratis juridische bijstand van een daartoe bijzonder opgeleid jeugdadvocaat zullen kunnen genieten!

De toekomst van de jeugd van tegenwoordig ligt in uw handen!

Hoogachtend

Eric Van der Mussele (Voorzitter UJA) en Nadine De Wolf (Secretaris UJA)

Auteur: Unie van Jeugdadvocaten