NFT’s, oftewel non-fungible tokens zijn de nieuwste rage binnen de wereld van de cryptocurrency. Sinds kort circuleren er dan ook dagelijks berichten van hallucinante bedragen die op tafel worden gelegd voor NFT’s. Maar wat is het juist? Wij zochten het voor u uit.

FOTO: Een digitaal kunstwerk van de Amerikaanse kunstenaar Beeple is bij Christie's geveild voor ruim 69 miljoen dollar (58 miljoen euro). Het betreft een collage van 5.000 tekeningen en animaties die Beeple de afgelopen 5.000 dagen, of ruim dertien jaar, elke dag maakte.

Een NFT is eigenlijk niet meer of niet minder dan een niet-repliceerbaar digitaal certificaat dat het eigenaarschap over een immaterieel voorwerp bewijst. Het is een ondeelbare virtuele munt die wordt gelinkt aan een virtueel goed. De digitale creatie blijft beschikbaar voor het grote publiek, maar door de aankoop van een NFT kan je aan de buitenwereld laten zien dat jij er eigenaar van bent en krijg je een geauthentiseerde replica van een digitaal medium dat uniek is. Je kan het vergelijken met een certificaat van echtheid (1). Het gaat met andere woorden vaak om prestige, wat meteen verklaart waarom de superrijken grof geld veil hebben om exclusief eigenaar te zijn van een kopie van een digitaal werk. NFT’s zijn op korte tijd echte collector items geworden (2). De waarde zit niet in het item zelf, maar in de authenticiteit en uniciteit die het vertegenwoordigd (3).

Enkele voorbeelden

• Zo werd eerder dit jaar op een veiling 2,5 miljoen dollar geboden voor de eerste tweet van Twitter-oprichter Jack Dorsey uit 2006 (4).
• Ook de internetsensatie van 10 jaar geleden, Nyan Cat, een GIF-animatie van een vliegende kat werd verkocht voor een hallucinant bedrag van bijna een half miljoen euro (5).
• De recordverkoop staat voorlopig nog op naam van het digitale kunstwerk “Everydays: the First 5000 days”, een compositie van de eerste werken van kunstenaar Mike 'Beeple' Winkelmann voor een bedrag van maar liefst 69,3 miljoen dollar (6).
• Ook dichter bij huis sijpelt het gebruik van NFT’s geleidelijk aan door. Zo lanceert Club Brugge dit voorjaar met ‘Club Moments’ een marktplaats aan voor NFT’s waarbij de voetbalclub uitzonderlijke items of zelfs doelpunten aanbiedt als non-fungible token (7).

Voordelen

NFT’s zijn het antwoord gebleken op het probleem dat bepaalde creaties op het internet zomaar werden gedeeld en overgenomen waarbij het voor de maker zeer moeilijk was om zijn eigenaarschap te bewijzen. Dit had als gevolg dat makers van digitale creaties vaak niet werden beloond voor hun werk. NFT's zijn dan ook ontwikkeld als een manier om ervoor te zorgen dat de oorspronkelijke kunstenaars geld kunnen verdienen aan hun werken (8).

Doordat NFT’s gebruik maken van blockchaintechnologie staat onvoorwaardelijk vast wie eigenaar is van het certificaat, en vooral wie niet. Enkel de koper van een non-fungible token zal beschikken over een digitale sleutel om het eigenaarschap op te eisen en de mogelijkheid hebben om het certificaat te verhandelen. In de NFT is namelijk een cryptografische hashfunctie verwerkt. Op die manier kan de blockchain de code controleren zodat vaststaat wie exclusief eigenaar is van de NFT (9). NFT’s kunnen op die manier ook ingezet worden in de strijd tegen namaakproducten.

Blockchain is een soort van digitaal logboek waarbij transacties kunnen worden opgeslagen zonder dat deze verwijderd of aangepast kunnen worden. Elk nieuw blokje dat wordt opgeslagen, zal altijd informatie bevatten over het vorige blokje waardoor een transactieketen van data ontstaat (10). Blockchain fungeert met andere woorden als een soort van digitale notaris zonder dat een derde centrale partij nodig is. Op die manier kan men (digitale) inkomsten genereren zonder tussenpersonen.

Een ander groot voordeel is dat men NFT’s kan maken voor alles waar je een waarde aan wil geven. Denk maar aan digitale afbeeldingen, memes, GIF’s, muziek, tweets, de lijst is eindeloos. Dit biedt ook vele mogelijkheden voor de toekomst. Aangezien NFT’s uniek zijn, zouden ze bijvoorbeeld kunnen worden ingezet voor het opslaan van onder andere geboorteaktes of identiteitsbewijzen. Maar ook de ticketverkoop van concerten of festivals zou binnenkort kunnen plaatsvinden via NFT. Elk ticket is namelijk uniek en zou in principe als NFT verkocht kunnen worden (11). Zo veilde rockband Kings of Leon eerder dit jaar een aantal golden tickets via NFT waarmee je toegang kreeg tot een VIP-behandeling tijdens een liveconcert (12).

Nadelen

Gezien het feit dat NFT’s gebruik maken van de blockchain-technologie vraagt dit een enorme rekenkracht van computers. Deze rekenkracht kost gigantisch veel elektriciteit en energie waardoor men de zich de vraag kan stellen of het ecologisch wel verantwoord is om via blockchain waardes toe te kennen aan digitale creaties.

NFT’s zijn net zoals andere virtuele munten zoals de Bitcoin nog niet algemeen gereguleerd door een overheid zoals dat bij de klassieke beleggingsproducten wel het geval is. Gezien de volatiele markt waarin cryptomunten circuleren, houdt het investeren in NFT’s steeds een risico in. Net zoals een hype een enorme piek kent, is het ook eigen aan een rage dat na verloop van tijd de interesse van het publiek afneemt. Desondanks gaan er de dag van vandaag veel stemmen op dat crypto en blockchain meer in algemeen wel eens de toekomst zouden kunnen zijn. Om die reden volgen wij de evoluties hierin nauwgezet op.

Eigendom

Een NFT maakt u dus eigenaar van een kopie van een digitaal kunstwerk, en niet van het origineel. Het is slechts een digitaal ontvangstbewijs dat je een ondertekende versie van iets bezit en niet het voorwerp waarop het betrekking heeft.

Belangrijk om steeds in het achterhoofd te houden is dat de maker van het digitale werk dat in NFT wordt getokeniseerd, kopieën kan blijven maken van het werk en deze ‘unieke’ versies kan verkopen. Uit eenzelfde bron kunnen dus meer unieke versies worden gemaakt. Dit zal er wel voor zorgen dat de waarde van de NFT verwatert. Hoe zeldzamer een NFT, hoe meer waarde het bezit. Het is dus niet omdat je een werk tokeniseert met een NFT dat je ook juridisch eigenaar bent van het onderliggende werk. Je zal slechts houder zijn van het digitale certificaat dat je er zelf aan hebt gekoppeld (13).

Auteursrecht

De vraag of een NFT een intellectueel eigendomsrecht is, dient ontkennend te worden beantwoord. Bij de aankoop van een NFT zal enkel de economische eigendom worden overgedragen en niet het auteursrecht op het werk. Maar onder bepaalde voorwaarden zal een non-fungible token wel een auteursrechtelijke component hebben. Zo kan de koper van een NFT een licentie verkrijgen om het werk te mogen gebruiken of kan je afspreken dat de originele maker bij een doorverkoop van de NFT telkens een royalty krijgt.

Bovendien is het technisch mogelijk om de verkoop van NFT uit te breiden met een auteursrecht, maar dit zal dan expliciet moeten worden geprogrammeerd in een smart contract. Dat is een computerprogramma waarbij de afspraken van partijen worden opgenomen en vanaf het moment dat bepaalde voorwaarden voldaan zijn, zal het computerprogramma automatisch de overeenkomst uitvoeren en het auteursrecht overdragen (14).

Besluit

Een NFT is dus niet meer of niet minder dan een digitaal certificaat in de blockchain dat het eigenaarschap van een kopie van een digitaal kunstwerk bewijst. De maker of koper van een NFT zal zelf niet de eigenaar worden van het digitale werk, maar zal enkel eigenaar worden van het unieke certificaat dat gekoppeld wordt aan het digitale werk.

Kortom biedt de opkomst van NFT’s vele toekomstperspectieven, maar laat het ook nog vele vragen open. Is het ecologisch wel verantwoord om waardes te kleven op digitale creaties via blockchain die een enorme hoeveelheid aan elektriciteit en energie vragen? Moet er niet dringend een juridisch kader voor NFT’s worden uitgewerkt? Het is immers lang niet ondenkbaar dat non-fungibles tokens binnen een x-aantal jaren een normaliteit zijn geworden binnen onze samenleving. Volgens sommige bedrijfsleiders en experten is het de nieuwe industriële revolutie van morgen (15). Wordt ongetwijfeld nog vervolgd.

Joost Peeters (Studio Legale)

Referenties

(1) https://www.jubel.be/juridische-aspecten-van-niet-fungibele-tokens-nfts/
(2) https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2021/03/09/digitale-kunstwerken-via-nft/
(3) https://lawfox.nl/blog/juridische-problemen-bij-nft-non-fungible-tokens/
(4) https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2021/03/09/digitale-kunstwerken-via-nft/
(5) https://www.nu.nl/tech/6155919/rijk-worden-van-digitale-kunst-deze-nfts-leverden-veel-geld-op.html
(6) https://www.nu.nl/tech/6155919/rijk-worden-van-digitale-kunst-deze-nfts-leverden-veel-geld-op.html
(7) https://www.tijd.be/ondernemen/sport/club-brugge-gaat-doelpunten-verkopen-als-nft-s/10360555.html
(8) https://www.jubel.be/juridische-aspecten-van-niet-fungibele-tokens-nfts/
(9) https://lawfox.nl/blog/juridische-problemen-bij-nft-non-fungible-tokens/
(10) VAN MALDEGEM, P. “Digitaal eigendom verkopen? Dit zegt de fiscus”, De Tijd, 11 december 2021.
(11) https://cryptobriefing.com/kings-bag-1-4-million-ethereum-nft-auction/
(12) https://lawfox.nl/blog/juridische-problemen-bij-nft-non-fungible-tokens
(13) https://www.arnold-siedsma.be/nieuws/is-een-non-fungible-token-nft-een-ie-recht
(14) https://www.tijd.be/dossiers/de-vooruitblik/hoe-blockchain-en-het-metaversum-een-nieuwe-economie-laten-groeien/10356199.htm
(15) https://www.tijd.be/cultuur/kunstmarkt/ook-cryptokunst-is-voor-sotheby-s-kunst-met-grote-k/10368701.html