Je erft van een tante, maar je weet eigenlijk totaal niet hoe haar financiële situatie was. Had zij eigendommen? Had ze schulden? Is het wel verstandig om de erfenis te aanvaarden? Wat als ik een berg schulden moet afbetalen?

Wie in aanmerking komt om te erven heeft drie mogelijkheden als het op de erfenis aankomt:

• zuiver aanvaarden
• aanvaarden onder voorrecht van boedelbeschrijving
• verwerpen

Een bewuste keuze maken is belangrijk, want je kan er in principe niet op terugkeren. Bovendien gebeurt het aanvaarden van de erfenis ook 'stilzwijgend', wat betekent dat je door bepaalde handelingen te stellen – zoals het verkopen van bepaalde goederen uit de erfenis – al dan niet bewust aangeeft dat je de erfenis aanvaardt. Met andere woorden: als je niet zeker bent, is het opletten geblazen.

De erfenis aanvaarden of verwerpen?

Niemand is verplicht om een erfenis te aanvaarden. Meer nog, als er een vermoeden bestaat dat de overledene behoorlijk wat schulden had, dan verwerp je beter de erfenis zuiver. De juiste keuze maken is belangrijk, want je kunt er in principe niet op terugkomen. Een notaris zal je begeleiden doorheen heel dit proces.

1. Je kiest voor een zuivere aanvaarding van de erfenis.
Zijn er geen of weinig schulden, dan aanvaard je de nalatenschap. Dit hoef je niet via de notaris te doen. Het aanvaarden van een erfenis kan stilzwijgend gebeuren. Dit geeft wel als nadeel dat je soms een erfenis aanvaardt zonder dat je het beseft, door bepaalde handelingen te verrichten. Denk bijvoorbeeld aan het leeghalen van de woning van de overledene of het betalen van bepaalde facturen. Als je twijfelt, speel je best op veilig en blijf je voorzichtig met je handelingen. Heb je een nalatenschap (stilzwijgend) aanvaard, dan kan je de nalatenschap achteraf niet verwerpen wanneer er toch schulden zijn.

2. Je kiest voor een aanvaarding onder voorrecht van boedelbeschrijving.
Ben je niet zeker of er schulden zijn, en neem je liever geen risico's? Dan ga je beter voor deze piste. De notaris maakt een inventaris op van al het actief (inkomsten) en passief (schulden) van de nalatenschap. Zo weet je waar je aan toe bent. Bij een aanvaarding onder voorrecht van boedelbeschrijving kun je nooit tot meer gehouden worden dan de waarde van de activa. In het slechtste geval erf je dus gewoon niets.

3. Je kiest voor een verwerping van de erfenis. 
Als je weet dat er te veel schulden zijn in de nalatenschap, kun je de erfenis weigeren. Je erft dan niets, maar je betaalt ook de schulden niet af. Uiteraard ben je dan ook geen successierechten verschuldigd.

Drie maanden en veertig dagen

Strikt genomen heb je 30 jaar vanaf het overlijden om de erfenis te verwerpen. Maar deze termijn is misleidend. Eigenlijk moet je al vroeg beginnen nadenken over je keuze om al dan niet te aanvaarden. Aanvaarden onder voorrecht van boedelbeschrijving kan immers maar tot drie maanden na het overlijden. Na die drie maanden heb je 40 dagen bedenktijd. Na afloop van deze termijn kunnen de schuldeisers van de overledene je aanspreken om een keuze te maken.

Vraag het aan je notaris

Ben je geconfronteerd met een overlijden? Laat je begeleiden door een notaris. Die zal je niet alleen helpen met de aangifte van nalatenschap, maar kan je ook begeleiden bij de allereerste stappen, zoals het maken van een keuze over de erfenis. Hij kan je ook helpen met allerlei praktische vragen over de blokkering van rekeningen van de overledene.