In haar opiniestuk bekijk meester Anne Marie De Clerck, advocate Jordan & Ray de controverse rond het Vier-programma Justice for all
Op Vier is nu de realityreeks Justice for all te zien. Zeven mannelijke strafpleiters bieden het brede publiek een inkijk in hun werk en leven. Dit gaat niet zonder straffe uitspraken en stoer borstgeklop. Het ego en machisme druipen van het scherm af.
De hand in eigen boezem
Onmiddellijk weerklonk na de eerste uitzending collectieve verontwaardiging. Die verontwaardiging was nog het luidst hoorbaar bij de advocaten zelf, die zich eensgezind schaarden achter de kritiek als zou de reeks niet representatief zijn. Schande en schade voor onze beroepsgroep, zegt men. In De Standaard van vrijdag 30 oktober verscheen een opiniestuk van de hand van vijf vrouwelijke Brusselse advocaten die het ‘onaanvaardbaar’ vinden dat de reeks in tijden als vandaag een panel van uitsluitend mannelijke advocaten opvoert. Het programma wordt afgeserveerd als ‘een slag in het gezicht voor iedereen die zich inspant voor meer diversiteit aan de balie.’
Onterechte kritiek, want gericht aan het verkeerde adres. Daarbij is het volstrekt bijzaak of de reeks, om zichzelf te verkopen, zich al dan niet terecht van hoogdravende termen als ‘topadvocaten’ en de ‘zwaargewichten van de advocatuur’ bedient. De essentie ligt elders, en die is dat de reeks aan ons als advocaten een spiegel voorhoudt. En het beeld dat we te zien krijgen, is hoogst ongemakkelijk om naar te kijken. De advocatuur blijft in realiteit inderdaad een mannenbastion. Laat de Vier-reeks nu net daarvan een uiterst representatieve weergave zijn. Dat gegeven dat veel vrouwelijke advocaten na een aantal jaren hun toga aan de haak hangen, wordt zelfs aangereikt door de criticasters zelf. Maar in plaats van de hand in eigen boezem te steken, schiet men de reeks af. Eerder dan kritiek te uiten, moeten we ons zowel individueel als in onze beroepsgroep bezinnen en uitdagen voor verandering. Het tij keren is een werk van lange adem, en zal ook een maatschappelijk breder draagvlak vereisen. Laat ons minstens beginnen met de bewustwording en erkenning van het probleem.
Hoe komt het toch dat de ‘bonzen van de advocatuur’ vaak mannen zijn, terwijl de instroom vooral vrouwelijk is?
Het glazen plafond
Bij de opening van het nieuw gerechtelijk jaar in september 2020 verschenen er in het Tijdschrift van de Orde van Advocaten van de Gentse balie de traditionele foto’s van de nieuwe advocaat-stagiairs die de eed hadden afgelegd. Op de beelden zien we naast de – mannelijke – stafhouder dertig frisse jonge advocaten. Onder hen tel je exact vier mannen. Ondersteund door de statistieken, mag ik met zekerheid voorspellen dat binnen een tiental jaar de verhoudingen omgedraaid zijn voor zij die zullen doorstoten naar de hogere regionen van de advocatuur. Alzeker in de sector van de strafadvocatuur, waar de Vier-reeks op focust, zijn vrouwelijke strafpleiters dun gezaaid. We starten met velen, maar we eindigen met weinigen. Gesteund op persoonlijke ervaring meen ik dat dit onder andere verband houdt met het onvoorspelbare en chaotische leven van de strafadvocaat, wiens agenda geregeerd wordt door het vaak onvoorspelbaar verloop van criminele daden en strafonderzoeken. Een gezinsleven afstemmen op deze onvoorspelbaarheid is geen eenvoudige opdracht. In de grote kantoren zijn er bovendien de billables en de timesheets die het advocatenleven domineren en waar men ongenadig op afgerekend wordt. Recent nog gehoord van een vrouwelijke confrater die in de running was om vennoot te worden, maar na haar terugkeer uit moederschapsrust plots onverklaarbaar uit de boot viel. Het glazen plafond is geen fabeltje
De advocatuur mag wakkergeschud worden
Schiet dus niet op de boodschapper. Het is niet aan een televisiereeks om de advocatuur te veranderen; het is aan onszelf om het heft in handen te nemen. Het maatschappelijk fenomeen dat vrouwen meer dan mannen obstakels ontmoeten in hun loopbaan, tekent zich sterk af in de (straf)advocatuur. We betalen hiervoor een hoge prijs, want gouden talent gaat hieraan verloren. Kritiekloos meeheulen met de meerderheid die de tv-reeks vergruist, is al te gemakkelijk en houdt ons blind voor de realiteit. Laat de reeks liever een wake-upcall zijn voor de advocatuur.
Anne Marie De Clerck, advocate Jordan & Ray
0 reacties