De eerste minister begon ermee in zijn beleidsverklaring in het parlement: ons land bevindt zich in een oorlogssituatie. Velen voelen heel concreet de crisis en maken zich bijzonder ongerust over wat er collectief op ons afkomt. Er is ook de steeds luidere roep richting overheid om in te grijpen in de energiefactuur van burgers en bedrijven, om iets te doen aan de gigantische stijging van de grondstofprijzen, om een oplossing aan te reiken om de voor sommige ondernemers onoverbrugbare bijkomende loonkost als gevolg van de indexeringen te milderen en nog zoveel meer.
De eerste minister temperde de al te hoge verwachtingen en citeerde daarbij de voormalige Amerikaanse president Ronald Reagan (1911-2004): “A goverment’s first duty is to protect the people, not run their lives”. Wat de omvang is van die bescherming zal in de komende maanden moeten blijken.
Intussen spreken de ondernemingsrechtbanken week na week meer faillissementen uit en waarnemers menen dat dit nog maar een begin is. Zo hebben vele kleine ondernemingen niet eens een begin van budget beschikbaar om de aankomende energiefacturen te betalen en de bijkomende last van de indexering van de lonen zorgt bij vele bedrijfsleiders voor slapeloze nachten.
Tegen deze achtergrond verdient het interview meer aandacht dat dit weekend verscheen in de krant La Libre Belgique, waar Paul Dhaeyer, voorzitter van de Franstalige ondernemingsrechtbank in Brussel, aan het woord werd gelaten. De titel boven het interview dekt volledig de lading: “De situatie van de kmo’s is ingewikkeld en het ergste moet nog komen”. De voorzitter spreekt over de maatschappelijke rol die de ondernemingsrechtbanken moeten spelen in deze crisistijd.
De ondernemingsrechtbank heeft nu een bijzonder grote verantwoordelijkheid, want achter de alsmaar toenemende bedrijven in moeilijkheden schuilen ook de jobs van mensen, andere bedrijven die door het domino-effect ook dreigen onderuit te gaan en nog meer collateral damage
In 1973 schreef Walter Van Gerven al zijn boek Het beleid van de rechter, hij wees er toen al op dat een rechter niet zonder meer “la bouche de la loi” is en dus ook maatschappelijke betrokkenheid kan en moet tonen. Het is precies dat waartoe Paul Dhaeyer oproept. De ondernemingsrechtbank heeft nu een bijzonder grote verantwoordelijkheid, want achter de alsmaar toenemende bedrijven in moeilijkheden schuilen ook de jobs van mensen, andere bedrijven die door het domino-effect ook dreigen onderuit te gaan en nog meer collateral damage. De situatie is nu al alarmerend, waarbij de voorzitter trouwens terecht opmerkt dat om een juist beeld te krijgen niet enkel naar het aantal faillissementen moet worden gekeken, maar ook naar het sterk aantal ontbindingen van lege dozen (althans aan de actiefzijde, want meestal blijft er wel een behoorlijke schuld in die doos achter).
Ondernemingsrechtbanken zouden zeker voor achterstallige energiefacturen tijdelijke faciliteiten kunnen voorzien, zo vindt Dhaeyer. Diezelfde voorzitter stelt ootmoedig vast dat de rechtbank niet altijd de vriend is van de ondernemingen. Er zijn nog te veel bedrijven die angst hebben voor de rechtbank en in sommige gevallen er ook wat vijandig tegen aankijken, maar dikwijls tevens een gebrek aan kennis hebben over de begeleidingsmogelijkheden die de rechtbank kan bieden bij reorganisatie en bemiddeling bij aflossingen van schuld. Ondernemingsrechtbanken zouden zeker voor achterstallige energiefacturen tijdelijke faciliteiten kunnen voorzien, zo vindt de voorzitter.
Boekhouding
Hij wijst nog op een ander prangend probleem. In de dossiers die bij de rechtbank belanden, blijkt dat de rol van de boekhouding vaak wordt onderschat. De meeste bedrijven in moeilijkheden die bij rechtbank terecht komen hebben geen jaarrekeningen (meer). “De thermometer is kapot. Velen van hen hebben geen boekhouder meer omdat ze die niet meer kunnen betalen. Maar het is niet onze taak om hun boekhouding te doen, hoewel we zeker kunnen helpen, vooral via een accountant-bemiddelaar” zo laat Dhaeyer optekenen. Hij doet daarom een oproep om na te denken over een pro-Deoregeling voor accountants.
Het interview is interessant omdat het aangeeft dat ook de rechtbanken een belangrijke maatschappelijke rol hebben in deze crisistijd. De ondernemingsrechtbanken doen meer dan louter het faillissement vaststellen of vonnissen uitspreken. Ze hebben ook een beleidsverantwoordelijkheid. De rechtbank moet er ook voor zorgen dat de vrije markt niet volledig wordt ontwricht. “Mon rôle est que le marché reste liquide” zegt Paul Dhaeyer daarover nog in dat interview.
Het zou goed zijn dat ook andere voorzitters zich in dat debat mengen en aangeven welke hun prioriteiten zijn en of hun rechtbanken ook tijdelijke maatregelen (binnen het bestaande wettelijke kader) overwegen. Economische rechtvaardigheid vereist in crisistijden dat er keuzes worden gemaakt. Het is daarbij goed dat daarover ook transparant wordt gecommuniceerd. Wie beleid voert moet immers ook tegenspraak kunnen dulden en bereid zijn om zo nodig bij te sturen. De onafhankelijkheid van de rechterlijke macht betekent niet dat er helemaal geen verantwoording wordt afgelegd aan de samenleving. Dat heeft de voorzitter van de Franstalige ondernemingsrechtbank goed begrepen. Zijn openheid verdient lof en navolging.
Lees hier eerdere columns van Hugo Lamon
Op de hoogte blijven van alle nieuwigheden binnen de juridische en fiscale wereld?
Volg Jubel.be op LinkedIn
0 reacties