​Het bevoegd bestuursorgaan van de vennootschap is verplicht om de jaarrekening op te maken of vast te stellen. Vaak wordt zij geconfronteerd met gebeurtenissen die zich voordoen ná afsluitdatum van het boekjaar. Hoe moet hiermee worden omgegaan in het licht van de opstelling van de jaarrekening en het jaarverslag? De Commissie voor Boekhoudkundige Normen (CBN) heeft in haar advies 2018/08 van 9 mei 2018 hieromtrent de nodige duiding gegeven.

Geen enkele wettelijke of reglementaire tekst definieert het begrip ‘gebeurtenissen na afsluitdatum van het boekjaar’. Algemeen aangenomen betreft het elke gunstige of ongunstige gebeurtenis tussen de afsluitdatum van het boekjaar en het ogenblik waarop de jaarrekening door het bestuursorgaan wordt vastgesteld, die het vermogen, de economische of financiële positie en/of het resultaat van de vennootschap kan beïnvloeden.

Het bestuursorgaan moet bepalen of een gebeurtenis na afsluitdatum van het boekjaar al dan niet van dien aard is dat ze aanleiding geeft tot een aanpassing van de balans en/of de resultatenrekening van het afgesloten boekjaar en desgevallend tot een vermelding in de toelichting.

Overeenkomstig het vennootschapsrecht moeten belangrijke gebeurtenissen na afsluitdatum van het boekjaar in het jaarverslag vermeld worden.

Gebeurtenissen na afsluitdatum kunnen in drie categorieën opgedeeld worden.

Gebeurtenissen na afsluitdatum van het boekjaar die bijkomende informatie geven over de evaluatie van één of meerdere activa- of passivabestanddelen zoals ze bestonden op de afsluitdatum van het boekjaar

De gebeurtenissen na afsluitdatum van het boekjaar (maar vóór vaststelling van de jaarrekening door het bestuursorgaan) die bijkomende informatie geven over de evaluatie van één of meerdere activa- of passivabestanddelen zoals ze bestonden op de afsluitdatum van het boekjaar, hebben betrekking op informatie die ontstaan is in het afgesloten boekjaar, maar pas gekend is na de afsluitdatum van het betreffende boekjaar.

Het bestuursorgaan moet rekening houden met deze al dan niet materiële gebeurtenissen en de balans en/of de resultatenrekening van het afgesloten boekjaar overeenkomstig aanpassen.

Het jaarverslag bevat enkel de belangrijke gebeurtenissen die zich na afsluitdatum van het boekjaar hebben voorgedaan. Informatie is ‘belangrijk’ of ‘van materieel belang’ als:

‘redelijkerwijze kan worden verwacht dat [zijn] weglating of [zijn] onjuiste vermelding de beslissingen die een gebruiker op basis van de jaarrekening van een onderneming neemt, zou kunnen beïnvloeden. Het materieel belang van afzonderlijke posten wordt beoordeeld in de context van andere gelijkaardige posten.’

Enkele voorbeelden:

• Het bepalen, ten gevolge van een gebeurtenis na afsluitdatum van het boekjaar, van het bedrag van de opbrengst van het afgesloten boekjaar, die zeker is op de afsluitdatum van het betrokken boekjaar. Indien de opbrengst daarentegen slechts waarschijnlijk is op afsluitdatum, maar zeker wordt als gevolg van een gebeurtenis na afsluiting, kan ze niet worden opgenomen in de jaarrekening van het afgesloten boekjaar, aangezien die opbrengst in beginsel niet zeker is op afsluitdatum van het betrokken boekjaar. Wanneer de gebeurtenis van materieel belang is, moet aanvullende informatie opgenomen worden in de toelichting: (i) In het VOL-schema à onder ‘Aard en financiële gevolgen van materiële gebeurtenissen die zich na balansdatum hebben voorgedaan en die niet in de resultatenrekening of balans worden weergegeven’ (VOL 6.14) (ii) In het VKT- en MIC-schema à onder ‘Andere in de toelichting te vermelden inlichtingen’ (VKT 6.9 – MIC 6.6). Uitzondering wordt gemaakt indien aan een opschortende voorwaarde in een tijdens het afgesloten boekjaar ondertekend contract wordt voldaan na afsluiting (maar voordat de jaarrekening wordt vastgesteld door het bestuursorgaan) omwille van de retroactieve werking van de vervulling van de voorwaarde. In dat geval moet het bestuursorgaan de desbetreffende opbrengst boeken in de jaarrekening van het afgesloten boekjaar.
• De minnelijke schikking voor een geschil, ontstaan tijdens het afgesloten boekjaar of een vorig boekjaar, die zich heeft voorgedaan na afsluiting van het betrokken boekjaar.
• De bepaling na afsluiting van het boekjaar van het bedrag met betrekking tot een werknemersparticipatie in de winst van de vennootschap, in de bonussen en/of winstpremies van het afgesloten boekjaar.
• Het ontdekken van fouten of vergissingen in de balans en/of resultatenrekening van het afgesloten boekjaar na afsluiting van het boekjaar.
• Aanslag na afsluiting van het boekjaar voor inkomstenbelastingen met betrekking tot vorige boekjaren.
• Na de afsluiting van het boekjaar wordt vastgesteld dat de vennootschap de ondergrond van zijn fabriek tijdens het afgesloten boekjaar onvrijwillig heeft verontreinigd.
• Het vonnis van faillietverklaring van een klant dat werd uitgesproken na afsluiting van het boekjaar en dat bevestigt dat de klant insolvent was bij de afsluitdatum van het betreffende boekjaar.

Gebeurtenissen na afsluitdatum van het boekjaar die informatie geven over de evaluatie van één of meerdere activa- of passivabestanddelen zoals ze bestaan ná de afsluitdatum van het boekjaar

De gebeurtenissen na afsluitdatum van het boekjaar die informatie geven over de evaluatie van één of meerdere activa- of passivabestanddelen zoals ze bestaan ná de afsluitdatum van het boekjaar hebben betrekking op informatie die ontstaan is na de afsluitdatum van het betrokken boekjaar en die pas gekend is na deze datum.

Deze gebeurtenissen geven géén aanleiding tot een aanpassing van de balans of de resultatenrekening van het afgesloten boekjaar, maar indien ze van materieel belang zijn, wél tot een vermelding van hun aard en financiële gevolgen in de toelichting.

Als deze gebeurtenissen belangrijk zijn, moet het bestuursorgaan ze eveneens vermelden in zijn jaarverslag.

Voorbeeld:

• Een vennootschap kan géén toekomstige kosten provisioneren die verbonden zijn aan een reorganisatie van de vennootschap beslist na afsluiting van het boekjaar.
• Kosten verbonden aan een belangrijk geschil dat voortvloeit uit gebeurtenissen die zich na de afsluitdatum van het boekjaar hebben voorgedaan en die betrekking hebben op een situatie die pas na de afsluitdatum ontstaat, kunnen niet geprovisioneerd worden.

Gebeurtenissen die informatie geven over de evaluatie van één of meerdere activa- of passivabestanddelen die plaatsvinden tussen het ogenblik waarop de jaarrekening wordt vastgesteld door het bestuursorgaan en de datum van de algemene vergadering die wordt samengeroepen om ze goed te keuren

Ingeval materiële gebeurtenissen plaatsvinden tussen het ogenblik waarop de jaarrekening door het bestuursorgaan wordt vastgesteld en de datum van de algemene vergadering die wordt samengeroepen om ze goed te keuren, gaat het bestuursorgaan desgevallend over tot een nieuwe vaststelling van de jaarrekening.

Als een nieuwe vaststelling van de jaarrekening echter niet mogelijk is, omdat de jaarrekening reeds werd meegedeeld aan de vennoten/aandeelhouders, licht het bestuursorgaan deze gebeurtenissen mondeling toe tijdens de algemene vergadering en wordt er melding van gemaakt in het verslag van de vergadering. Indien de jaarrekening moet worden aangepast, mag het bestuursorgaan de beslissing van de algemene vergadering met betrekking tot de goedkeuring van de jaarrekening uitstellen met drie weken (vijf weken voor genoteerde vennootschappen), zodat een volgende algemene vergadering de jaarrekening definitief goedkeurt.

​Patrick Valckx – ITAA

​Deze tekst werd ook gepubliceerd in het ITAA-zine van het ITAA.