De barbaarse aanslag op de Zweedse voetbalsupporters in Brussel drukte ons land weer met de neus op de feiten. De moordpartij voltrok zich maandagavond in een stad die in de ban was van een voetbalwedstrijd België-Zweden.

De minister van Binnenlandse Zaken maakte zich op voor een avond klassieke muziek in Bozar, waar ze met haar aanwezigheid een stichting wilde ondersteunen die wetenschappelijk onderzoek tegen kinderkanker financiert. Om 20u15 gaf ze er een inleidende toespraak, waarin ze wees op het belang van organisaties die hoop willen bieden. De minister van Binnenlandse Zaken was elegant feestelijk gekleed, zoals dat bij een galavond past. Na haar inleiding verdween ze spoorslags en ze luisterde niet eens naar de woorden van de andere inleider, Herman De Croo, die in zijn eigen bevlogen stijl opmerkte dat er wel een woord bestaat voor kinderen die hun ouders verliezen (ze worden wezen) maar niet voor ouders die hun kinderen moeten afgeven.

Een dag na de tragische gebeurtenissen is de vermoedelijke dader van de aanslag gevonden en door de politie gedood. Via de pers weten we al dat het om een uitgeprocedeerde asielzoeker ging die voorheen in Zweden woonde en daar blijkbaar het land werd uitgezet. Plots lijkt nu iedereen te weten dat in Zweden koranverbrandingen hebben plaatsgevonden. Met die kennis-van-achteraf is het makkelijk om grote analyses te maken.

De Franse schrijfster Brigitte Giraud won vorig jaar de prestigieuze literatuurprijs Goncourt met haar roman Vivre vite, waarin ze achteraf terugkijkt naar de wijze waarop haar echtgenoot twintig jaar eerder om het leven kwam in een motorongeluk. Het zette haar toen aan om eenentwintig hypotheses uit te werken waardoor het tragische ongeval misschien niet zou hebben plaatsgevonden. Wat als er dit gebeurd was, wat als dat anders verlopen was, wat als ik dit de dag ervoor nog had gedaan, enz…

Wat als de vermoedelijke dader tijdig het land was uitgezet? Intussen kon vernomen worden dat naar schatting 100.000 tot 200.000 personen in België verblijven in dezelfde illegale toestand (de staatssecretaris voor Asiel en Migratie citeerde de cijfers in een televisiedebat en het toont aan dat dus niet bij benadering geweten is om hoeveel mensen het gaat. Geeft dat dan aanleiding tot ‘politieke verantwoordelijkheid’ of tolereren we blinde vlekken in onze kennis?)

Wat als de politie de dader nu levend had opgepakt? Maakt het voor de nabestaanden van de slachtoffers nu dat uit dat er geen assisenzaak zal komen die zou kunnen bijdragen tot de verwerking van de gebeurtenissen of toont dit precies aan dat rechtszaken misschien toch in essentie een andere finaliteit hebben? En zijn we, zonder proces, wel écht juridisch zeker dat het om de dader ging?

Wat als er geen oorlogswapens meer in omloop zouden zijn? (Blijkbaar wie de juiste vrienden heeft kan die vrij in Brussel kopen. Ik heb zo geen vrienden, maar zijn ze gekend? Ik vraag het niet voor mezelf, maar voor een vriend). En wie is eigenlijk verantwoordelijk voor de omstandigheid dat die wapens ongehinderd kunnen blijven circuleren?

Wat als de politiecombi’s na de aanslag niet zo massaal overal in het straatbeeld waren opgedoken en daarbij voor een bijzondere sfeer zorgden, een gevoel van veiligheid gevend waar tevens ook een onverklaarbare dreiging van uitgaat? En hoe gaat dat dan, zo plots massaal op straat moeten komen? Staan al die politiemensen altijd stand-by of werden ze plots gevraagd hun privéleven even opzij te zetten?

Wat als het OCAD de lijst van zevenhonderd potentieel gevaarlijke burgers had uitgebreid, zodat ook de dader er wel op moest figureren? Kan de lijst uitgebreid worden tot elf miljoen burgers, zodat we met ons allen potentieel gevaarlijk zijn? En als we dan toch selecteren, waar trekken we de grens?

Wat als de technische beveiligingsmogelijkheden meer zouden gebruikt zijn, met meer veiligheidscamera’s? Willen we nog wat privacy overhouden of pleiten we voor een overheid die alles en iedereen altijd controleert (of enkel maar diegenen die anders denken dan wij en wie dan wel en wie niet?)

En wat als de minister van Binnenlandse Zaken geweten had dat er een aanslag werd gepleegd toen ze daar in een stralende avondjurk duizend aanwezigen op een galaconcert toesprak? Had ze dan een andere jurk aangetrokken (want hoe gaat dat dan, zo plots naar een crisisoverleg moeten gaan? Heeft ze andere kleren in haar auto en waar kleedt ze zich om? Ik vraag het niet voor mezelf, maar voor de vele dames die aanwezig waren op die voorstelling)?

Hugo Lamon

Lees hier meer columns met de visie van meester Hugo Lamon op Justitie.

Op de hoogte blijven van alle nieuwigheden binnen justitie, advocatuur en de juridische en fiscale wereld? Volg Jubel.be op LinkedIn.