Door een aanpassing van de antiwitwasrichtlijn kreeg elk lid van de bevolking vrije toegang tot de gegevens die zijn opgenomen in het register van de ‘ultimate beneficial owners’, kortweg het ‘UBO- register’. Een ruimere toegang zou immers nog meer bijdragen tot het voorkomen van witwassen en terrorismefinanciering. Het Europees Hof van Justitie heeft deze uitbreiding in een recent arrest vernietigd (HvJ 22 november 2022, C-37/20 en C-601/20).

Van legitiem belang naar vrije toegang

Het UBO-register werd ingevoerd in uitvoering van de vierde antiwitwasrichtlijn. Aanvankelijk waren de gegevens opgenomen in het UBO-register enkel in te kijken was voor ieder die een “legitiem belang” kon aantonen.

De vereiste van legitiem belang werd later geschrapt voor vennootschappen, waardoor de informatie uit het UBO-register met betrekking tot vennootschappen consulteerbaar werd voor het grote publiek. De gegevens van UBO’s die minderjarig of handelingsonbekwaam zijn, waren daarentegen wel afgeschermd. Er kon daarnaast door de UBO een uitzondering worden gevraagd als de vrije toegang tot diens gegevens uitzonderlijke risico’s inhield (zoals bijvoorbeeld pesterijen, afpersing of ontvoering).

Van vrije toegang naar tijdelijke opschorting

Naar aanleiding van prejudiciële vragen die een Luxemburgse rechter had gesteld, heeft het Europees Hof van Justitie recent geoordeeld dat de vrije toegang van de bevolking tot het UBO-register een ongerechtvaardigde aantasting is van het recht op privacy en het recht op bescherming van persoonsgegevens van uiteindelijke begunstigden. Het Hof heeft dit onderdeel van de antiwitwasrichtlijn vernietigd.

Het Hof is immers van mening dat de doelstellingen van de antiwitwasrichtlijn (i.e. bestrijding van witwassen en terrorismefinanciering) ook nagestreefd kunnen worden door minder ingrijpende maatregelen. Bovendien is er geen evenwicht tussen deze nagestreefde doelstelling en de inbreuk op de bescherming van privacy en persoonsgegevens.

De FOD Financiën heeft intussen de toegang van leden van het grote publiek tot informatie over uiteindelijke begunstigden tijdelijk opgeschort. De toegang voor bevoegde autoriteiten en onderworpen entiteiten wordt wel gehandhaafd.

Van tijdelijke opschorting naar … ?

Voorlopig is het nog niet duidelijk welke oplossing de toegang tot de gegevens overeenkomstig het arrest van Europese Hof mogelijk maakt. Het lijkt logisch dat opnieuw de vereiste van legitiem belang zal worden ingevoerd om toegang te krijgen tot het UBO-register.

DELBOO

Op de hoogte blijven van alle nieuwigheden binnen de juridische en fiscale wereld?
Volg Jubel.be op LinkedIn