Het is ongezien en opzienbarend, maar toch blijven de acties van de magistraten veelal onopgemerkt. Terwijl de Antwerpse magistratuur massaal op de trappen van het gerechtsgebouw zichtbaar vorm gaf aan een breed ongenoegen, kwam er witte rook uit de Sixtijnse kapel. Er was plots geen media-aandacht meer voor de protesterende magistraten. Andere acties kregen wat zuinigjes aandacht van de reguliere media, maar de journalisten zijn niet enthousiast. De magistraten zijn de bad guys die zich bezondigen aan machtsmisbruik.

Intussen beginnen ook de opiniemakers zich in het debat te mengen. Dat zou een interessant kantelpunt kunnen zijn in de discussie, maar die hoop vervliegt bij het lezen van sommige opinies.

Isolde Van Den Eynde (mediagenieke sterjournalist van Vlaanderens meest gelezen krant Het Laatste Nieuws) liet haar licht schijnen over justitie. Ze beweert dat de procureur-generaal van Brussel het magistratenpensioen ergens als een “winstpremie” zou omschreven hebben (“Winstpremies”, HLN, 13 mei). Meer heeft de topjournaliste niet nodig om haar duivels te ontbinden. Geniet u even – woordelijk – mee:

“Een voetbalploeg met een brakke cafetaria, wankele goals en lekke ballen, zal eerst daarin investeren vooraleer ze winstpremies uitdeelt. Kan je van winstpremies genieten terwijl elders collega’s zonder toiletpapier en nietjesmachines moeten werken? Justitie is geen bedrijf. Anders was het failliet. (…) Als het echt gaat over de werking die onvoldoende gestut is, dan zou de magistratuur kunnen eisen: investeer wat je op ons bespaart in de werking van het gerecht. In de veiligheid van het land.”

De aanhalingstekens zijn er waarvoor ze bedoeld zijn: om aan te geven dat het de woorden van de sterjournaliste zelf zijn. Justitie en veiligheid worden losjes dooreengehaspeld. Het gerecht vergelijken met een voetbalkantine getuigt misschien van creativiteit, maar vooral van misprijzen voor de vele rechters die dagelijks het beste van zichzelf geven in – toegegeven – niet altijd ideale omstandigheden. Tegen deze mensen dan zeggen dat we als samenleving dan maar hun pensioenen moeten verminderen om wc-papier en nietjesmachines voor justitie te financieren, is hallucinant.

De procureur-generaal van Brussel, Frédéric Van Leeuw, reageerde op sociale media terecht dat dit soort discours “geleidelijk maar onvermijdelijk” een beroep ondermijnt “waarvan de essentiële missie is ervoor te zorgen dat de zittende macht de fundamentele beginselen en de wetten die zij zelf heeft gestemd, naleeft”.

In een weekendkrant had Noël Slangen, een andere Bekende Vlaming/opiniemaker, ook zijn mening over justitie klaar (“Magistraat op zoek naar respect”, Het Belang van Limburg, 10 mei). “Onze justitie verkeert in een deplorabele staat” (hij zei niet dat magistraten deplorables zijn) en hij vindt dat de manier waarop met onze derde macht wordt omgegaan “ronduit respectloos” is. “Was justitie een bedrijf, dan was er al lang een legertje inspecteurs binnengevallen en was de boel op slot gegaan.”

In het bedrijfsleven pakt men het volgens Slangen anders aan: pak eerst aan wat snel kan, en bekijk dan pas de details. Done is better than perfect.

Die opiniemakers vergeten dat justitie geen bedrijf is en dat vooral niet hoort te zijn. Dat geldt overigens ook voor de andere staatsmachten. Het parlement werkt trouwens ook niet volgens de wetmatigheden van een bedrijf. En in de schoot van de regering schiet je niet veel op met de technieken uit het bedrijfsleven.

Indien het enkel om efficiëntie zou gaan, was assisen al lang afgeschaft en zouden fraudeurs zich met geld kunnen vrijpleiten. Procedures vervangen door het recht van de sterkste is vele malen efficiënter. Het is ook efficiënter om gerechtsgebouwen te sluiten en alles gecentraliseerd te laten verlopen. Daar kan best wel een debat over gevoerd worden, maar daar gaat het nu niet over. Het debat dat nu speelt, gaat over de vraag of we onafhankelijke rechters willen die aan de verleiding van corruptie kunnen weerstaan en boven het gewoel van de dag op integere wijze recht willen spreken. Dat veronderstelt onder meer dat ze met respect worden behandeld. Of, om in de populaire beeldspraak te blijven: tijdens en na de voetbalmatch moet de scheidsrechter gerespecteerd worden.

Net dit weekend publiceerde NRC een column van Floor Rusman over de rol van opiniemakers (“Intellectuele luiheid”, NRC, 10 mei).

“Als columnist ben je een alleseter. Je graast erop los en probeert iets zinnigs te zeggen over zaken waarvan anderen veel meer verstand hebben. Eén ding is hiervoor van belang: de grenzen van je capaciteiten kennen. Een alleseter is geen allesweter.”

Donderdag gaan de magistraten in Limburg voor het gerechtsgebouw actie voeren. Ik ben geen alleseter en nog minder een allesweter, maar ik ga ze steunen in hun strijd om respect.

Hugo Lamon

Lees hier meer columns van meester Hugo Lamon over Justitie.

Op de hoogte blijven van alle nieuwigheden binnen justitie, advocatuur en de juridische en fiscale wereld? Volg Jubel.be op LinkedIn.