Onder een beding van aanwas verstaan we: Een overeenkomst tussen twee of meer partijen waarbij overeengekomen wordt dat het onverdeelde aandeel van de eerststervende in volle eigendom – of in vruchtgebruik – op een bepaald goed, dat ze samen aankopen of dat zij reeds in onverdeeldheid bezitten, onder opschortende voorwaarde van het overlijden van de eerststervende, van rechtswege zal aanwassen en dus verkregen zal worden door de overlevende partij(en). We leggen hieronder kort uit hoe u dit kan gebruiken als planningstechniek.

Het is een kanscontract, waarbij er een evenwichtige kans moet zijn, voor elke partij, om het aandeel van de andere(n) te verwerven. Wie het goed uiteindelijk zal verwerven, hangt dus af van een onzekere gebeurtenis, met name het vooroverlijden van één van hen.

De gunstige fiscale behandeling van het beding van aanwas zorgt ervoor dat dit een vaak gebruikte planningstechniek wordt tussen echtgenoten en samenwonenden. Er is immers geen schenkbelasting noch erfbelasting verschuldigd (enkel het verkooprecht zal spelen indien het om onroerende goederen gaat), als er aan een aantal voorwaarden voldaan is:

• Het beding van aanwas moet ten bezwarende en ten bijzondere titel zijn.
  Ten bezwarende titel impliceert dat er gelijke overlevingskansen en een gelijkwaardige inleg moet zijn. Het is niet mogelijk om een ongelijke levensverwachting te compenseren door een ongelijke inleg te doen. Daarnaast moet het beding van aanwas ook ten bijzondere titel zijn. Het beding moet slaan op wel omschreven en afgelijnde bepaalde goederen. Het kan dus niet slaan op bijvoorbeeld al je roerende of al je onroerende goederen. De aanwas kan zowel in volle eigendom als in vruchtgebruik.
• Het beding van aanwas mag in een onderhandse overeenkomst opgenomen worden (tenzij het betrekking heeft op onroerende goederen).
  Het kan wel aangeraden zijn om deze te laten registreren zodat de overeenkomst een vaste datum heeft.
• Het beding van aanwas zet het wettelijk erfrecht buitenspel.
  De langstlevende partij verkrijgt op basis van de overeenkomst, en niet op basis van het wettelijk erfrecht. De regels van inbreng en inkorting spelen dus niet, de overlevende partij zal dus beschermd zijn tegen mogelijke aanspraken van reservataire erfgenamen.
• Het beding van aanwas kan ook voor niet–onverdeelde goederen, dan spreekt men over een kanscontract.
  Gemeenschappelijke goederen vallen echter uit de boot, deze kunnen niet het voorwerp uitmaken van een beding van aanwas of een kanscontract.

Carolien Christiaens, Jurist Vandelanotte