Boekbespreking: J. de Brouwer en S. Vandenbogaerde. P. Lefebvre & C. De Baets (eds), Geschiedenis van de balie bij het Hof van Cassatie/Histoire du barreau près la Cour de Cassation, KnopsPublishing, 2023, 368 p.
Op initiatief van gewezen stafhouder Willy van Eeckhoutte, publiceerden Jérôme de Brouwer en Sebastiaan Vandenboogaerde in 2023 de “Geschiedenis van de balie bij het Hof van Cassatie”. Het boek vult een leemte. Over de balie van het Hof van Cassatie was er nauwelijks iets gepubliceerd. Dat er nu een boeiende en zeer degelijke studie voorligt over een korps dat een toch niet geringe rol speelde en speelt in de rechtsbedeling op het hoogste niveau in dit land, is zeer welgekomen.
De auteurs schetsen de geschiedenis van 1832 tot op heden in vijf hoofdstukken, afwisselend in het Frans en het Nederlands. Ze besteden eerst aandacht aan de stichtingsjaren (1832-1843) en situeren die in hun rechtshistorische context. Ze behandelen vervolgens de lange negentiende eeuw (1843-1918) en belichtten daarbij o.m. de ontwikkeling van het Hof van Cassatie als epicentrum van het juridische België, staan stil bij een aantal advocaten bij het Hof die ook een politieke rol speelden en o.m. als raadgevers van koning Leopold II optraden en gaan ook in op het algemeen profiel van de advocaten bij het balie van het Hof in de tijd.
Daarna komt de balie bij het Hof in het interbellum (1918-1940) aan bod en vervolgens de merkwaardige rol die de balie, en dan vooral zijn stafhouder Paul Veldekens, tijdens de tweede wereldoorlog speelde in de Koningskwestie. Ten slotte belichten zij de naoorlogse periode, met o.m. de eerste vrouwelijke advocaten en de linguïstische en professionele ontwikkelingen. Het boek sluit af met een portrettengalerij van stafhouders, biografische schetsen van de 110 advocaten, een bibliografie en de wetteksten die het Hof beheersten. Het boek is uitermate fraai uitgegeven door KnopsPublishing.
De belangrijkste verdienste van de auteurs lijkt mij te zijn dat ze op een voortreffelijke wijze de interne evolutie van de balie van het Hof van Cassatie en haar plaats in het geheel van het rechtssysteem schetsen. Wat de activiteiten van de individuele advocaten betreft, valt het op dat het vooral hun politieke activiteiten en standpunten zijn die de aandacht trekken en niet zozeer de wijze waarop zij hun eminente rol speelden ten dienste van de handhaving van het recht. Dat is ook wel begrijpelijk. Enerzijds telde de balie bij het Hof inderdaad een aantal leden die een eersterangs rol speelden in cruciale jaren van onze geschiedenis, zoals bv. Auguste Beernaert en Leon Delacroix, die als regeringsleiders het algemeen meervoudig stemrecht (1893) en het algemeen enkelvoudig stemrecht (1919) voor mannen door het parlement loodsten en die overigens – waar blijven de historici? – geen van beiden tot op heden een wetenschappelijk verantwoorde biografie kregen, anderzijds verrichten de dienaren van het recht – het wezen magistraten of advocaten – hun voor de rechtsstaat zo essentiële taak veelal in alle bescheidenheid, buiten het licht van de schijnwerpers, zonder autobiografieën na te laten of in biografieën herdacht te worden. Ook om die reden is het goed dat de geschiedenis van de balie van het Hof van Cassatie en haar leden thans te boek is gesteld en voor het voetlicht is gebracht.
Jan Velaers
0 reacties