Frank Van Vlaenderen, n.a.v. de verkiezing voorzitter Orde Vlaamse Balies 4 mei 2020.

Blindsight

Confrater, zo spreken advocaten elkaar aan.

De advocaat is goed opgeleid en heeft de noodzakelijke kennis, maar ook hij vergeet dat vrijheid en gelijkheid alleen in evenwicht worden gehouden door broederschap; dat confraterniteit de ’check and balance’ is om op een verantwoorde en duurzame manier het vrij beroep uit te oefenen.

Broederschap is de olifant in de kamer.[2]

Dit blindsight[1], het vergeten van het broederschap, breekt ons zuur op.

 Sociaal kapitaal

De heropbouw van het sociaal kapitaal vereist dat de advocaat zijn kracht herkent, zich  herorganiseert, zich inzet met respect voor de ander.

De actuele pandemie opent de ogen en toont duidelijk aan dat samenhorigheid de drager is van een samenleving, ook van een globale samenleving … een kind in Brussel kan zich niet veilig voelen als het kind in Sanaa zich niet veilig voelt[3], dat is een nieuwe realiteit.

 De groep

Door de aard van haar dienstverlening is de advocatuur uiterst gevoelig voor een ‘tragedy of the commons’ ten gevolge van het optreden van ‘free riders’.[4]

• De ‘tragedy of the commons’ is merkbaar in de deontologie waar het niet nakomen van de deontologische normen economische voordelen oplevert en de waarde van de deontologie ondermijnt.
• De ‘tragedy of the commons’ is herkenbaar in het sociaal-economische; de advocatuur verliest aanhoudend haar (o.m. economische) waarde omdat de belangen van de groep (van alle soorten advocaten) niet voldoende gezamenlijk worden behartigd.
• De ‘tragedy of the commons’ is opvallend omdat de advocatuur creativiteit mist en blijft hangen in een versmachtend conservatisme.

De ‘free riders’ kunnen onvervaard hun gang gaan. Ethisch ondernemen, confraterniteit, inzet voor de groep zijn niet aan hen besteed.

Het voornoemde devalueert het door de jaren heen opgebouwd sociaal kapitaal van de advocatuur en brengt de beroepsgroep naar een vertrouwensbreuk met de samenleving.

De omslag

We moeten met zijn allen een nieuwe richting inslaan, onze waarden en opdrachten erkennen, versterken en toepassen. De burgers en de samenleving verdienen onze best mogelijke dienstverlening ondersteund door nieuwe wetenschappelijke ontwikkelingen.

De samenleving heeft nood aan het herstel van het vertrouwen – dé basis van de menselijke relatie – aan open communicatie en aan de inzet van ons allen.

De opdracht

Vanuit deze overwegingen is de nood hoog om met het nieuwe bestuur van de Orde van Vlaamse Balies, met de algemene vergadering, met alle advocaten, alle belanghebbenden – de burgers, de ondernemingen, de overheden – samen te werken aan een sterke Vlaamse advocatuur die openstaat voor vernieuwing en opbouwende samenwerkingen.

We hebben de advocaten om dit te realiseren.

 Het beleid

Ik heb mij kandidaat gesteld voor het komend voorzitterschap van de Orde van Vlaamse balies en heb op 22 april 2020 bij de leden van de algemene vergadering gepleit voor een nieuw beleid.

Onder meer door/voor:

• De oprichting van een Orde van Vlaamse Advocaten, wat een absolute en onmiddellijke noodzaak is om onze krachten te groeperen, te investeren in innovatie en ons op te leiden in nieuwe juridische problematieken. De samenleving verwacht dat de advocaat haar aanspreekpunt is voor de vrijwaring van de rechten en het nakomen van de plichten.
• Een krachtig verdedigen van de belangen van de cliënt, wie dat ook is. Een beleid dat staat voor het aanbieden van de beste diensten aan eenieder, zonder onderscheid.
• Het juridisch begrijpelijk maken aan de samenleving wat recht is. Waarom het recht er is. Hoe het recht geldt voor eenieder. Te duiden dat eenieder een medewerker is van de rechtstaat[5].
• Tussen te komen bij wet- en regelgevers om proportioneel en redelijke wetten en regels uit te vaardigen.
• Te zorgen dat iedere advocaat in de best mogelijke omstandigheden zijn beroep kan uitoefenen. Dat iedere advocaat een decent inkomen kan genieten.
• Jongeren enthousiasmeren, hen aansporen zich verder dan de stage te engageren om in hun beroep als advocaat te slagen.
• Een deontologie die een bescherming is voor de burgers en een code voor advocaten om hun beroep op de best mogelijke wijze uit te oefenen. Een deontologie die billijk maar correct wordt gehandhaafd om rechten te vrijwaren en eerlijke concurrentie te garanderen.

De uitvoering

Een dergelijk beleid vorm geven en uitvoeren vergt in eerste instantie een open dialoog in de algemene vergadering over de oprichting van de Orde van Vlaamse Advocaten. De  inspraak van alle advocaten in deze dialoog is de drager van dit beleid.

Aanhoudend de advocaten op de hoogte houden over de werking van het bestuur en de algemene vergadering, over hun beroep, over de noden en wensen van de samenleving is essentieel. Het breed verspreiden van informatie en het houden van bevragingen is absoluut.

 Jonge advocaten

Het belang van jonge advocaten is cruciaal in het denken over een zo goed mogelijke organisatie. De jonge confraters zijn minimaal vertegenwoordigd in de algemene vergadering, worden weinig gehoord of zeggen te weinig.

Jonge advocaten stimuleren om deel te nemen in het beleid is een levensader voor de advocatuur. De uitstroom van jonge advocaten moet gestopt worden. Dit kan door hen alle mogelijkheden te bieden om zich ten volle te kunnen realiseren in de advocatuur.

Veelzijdige samenwerking

Om dergelijk beleid te voeren moeten we beseffen dat de advocatuur geen eiland is. Weten dat juridische problemen geen singulariteiten zijn, integendeel veelal zijn zij complex.

Een huurprobleem (kan gekoppeld zijn met armoede, gezinsproblemen, discriminatie, gezondheid …) of een fusie/overname ( veelzijdig financieel, juridisch, fiscaal, tewerkstelling, internationaal …) behoeven samenwerking, ook met andere beroepsgroepen.

Het is evident dat een breed benaderen van problemen een betere oplossing kan bieden voor de cliënt.

Een sterk overleg over specialisaties is noodzakelijk, maar het nadenken over de rol van de generalist evenzeer. Er is een hoge nood aan goed opgeleide generalisten naast goed opgeleide specialisten.

 Nu, meer dan ooit

Laten we er voor gaan … samen. Stel u ook kandidaat voor de komende verkiezingen, onbevreesd en onderlegd, dit voor u zelf, uw confraters en de samenleving.

Confraterneel,

Frank Van Vlaenderen,  advocaat

Lees hier ook mijn Brief aan de leden van de algemene vergadering van de Orde van Vlaamse Balies 10.04.2020. 

[1] “Ziende blind.” Zie o.m. N. Katherine Hayles, Untought, blz. 86 e.v.

[2] Zie o.m. the selective attention test op https://www.youtube.com/watch?v=vJG698U2Mvo

[3] Parafrasering van Benjamin BARBERS uitspraak: ‘Geen Amerikaans kind kan zich veilig voelen in zijn bedje, als kinderen in Karachi of Bagdad zich daarin niet veilig voelen.’ cfr. Zymunt Bauman, Vloeibare tijden  leven in een eeuw van onzekerheid.

[4] Jean Tirole, Economics for the common good, blz. 200.Zie ook Nobelprijswinnares Elinor Ostrom, 8 Principles for Managing a Commons

[5] Lord Thomas of CWmgiedd, Lord Chief Justice of England and Wales ‘Reshaping Justice’

(c) foto: https://www.lakewoodhealthsystem.com/end-life-planning-elephant-room/