Wat indien je plotseling niet meer in staat bent je eigen beslissingen te nemen? Wat indien het niet meer mogelijk is om je eigen vermogen te beheren? De zorgvolmacht biedt een oplossing!

Wat is een zorgvolmacht?

Een zorgvolmacht is een manier om aan een vertrouwenspersoon de bevoegdheid te verlenen om in jouw naam en voor jouw rekening keuzes te maken over je vermogen en je persoon, indien je hier zelf niet meer toe in staat bent. Dit kan bijvoorbeeld het gevolg zijn van een mentale of fysieke gezondheidstoestand.

Het belang van een zorgvolmacht

Een zorgvolmacht laat toe om later, indien je wilsonbekwaam zou worden, het beheer van je persoon en vermogen door een zelfgekozen persoon te laten uitoefenen. Een rechterlijke beschermingsmaatregel zal dan niet nodig zijn. Indien blijkt dat de zorgvolmacht onvoldoende bescherming biedt, zal de rechter nog steeds in de mogelijkheid zijn om een bewindvoerder aan te duiden. Het is ook mogelijk dat de rechter aanpassingen doorvoert.

Indien een persoon geen zorgvolmacht heeft afgesloten, zal de rechter bij wilsonbekwaamheid een bewindvoerder moeten aanduiden. Dit kan een familielid, vriend of professionele bewindvoerder zijn.

Personen die met elkaar getrouwd zijn, zijn in geval van wilsonbekwaamheid van één van de echtgenoten niet vanzelfsprekend elkaars bewindvoerders. Er zal nog steeds een rechterlijke tussenkomst nodig zijn waarbij de rechter zal bepalen wie het bewind zal uitoefenen.

Wie kan een zorgvolmacht afsluiten?

Een zorgvolmacht kan door elke wilsbekwame en meerderjarige persoon worden afgesloten. Vaak gaat men er, weliswaar foutief, van uit dat een zorgvolmacht slechts van nut is bij oudere mensen. Op ongeval of ziekte staat echter geen leeftijd, waardoor het een goede keuze is om tijdig voor een zorgvolmacht te opteren. Een zorgvolmacht zal rust bieden in hoofde van zowel uzelf als uw naasten, omdat u ervan kunt uitgaan dat de personen die u vertrouwt voor u zullen instaan.

Hoe stel je een zorgvolmacht op?

De opstelling van een zorgvolmacht hoeft niet in de vorm van een authentieke akte. Het kan voldoende zijn een zorgvolmacht onderhands af te sluiten. Een mondelinge zorgvolmacht afsluiten is niet mogelijk. Voor de registratie zal het wel noodzakelijk zijn om de zorgvolmacht te registreren in het Centraal Register voor Lastgevingsovereenkomsten (CRL).

Wie kan je aanstellen als lasthebber?

De opsteller heeft een ruime keuze voor het aanstellen van zijn lasthebber. Het is belangrijk dat de lasthebber hier voldoende aandacht aan besteedt. Het zal belangrijk zijn om iemand te kiezen die je vertrouwt. Die persoon zal immers belangrijke keuzes over je vermogen en persoon kunnen maken wanneer jij dit zelf niet meer kunt.

De nieuwe wet van 8 november 2023 betreffende het statuut van de bewindvoerder geeft steeds de voorkeur aan een familiale bewindvoerder boven een professionele bewindvoerder. Het is echter wel zo dat, indien er familiale spanningen zijn of men vreest voor misbruiken, de rechter zal opteren voor een professionele bewindvoerder.

Het is dus thans wettelijk toegelaten om een professionele bewindvoerder aan te duiden in een zorgvolmacht. Zo kan je het “beste van beide werelden” hebben: de eigen keuze wordt gewaarborgd en je hebt de controlemechanismen van het toezicht van de vrederechter op het professioneel bewind.

Zolang je wilsbekwaam bent, is het mogelijk je zorgvolmacht te herroepen. Niet elke persoon komt in aanmerking als lasthebber. Zo zal het niet mogelijk zijn om het personeel van het woonzorgcentrum waar je verblijft aan te duiden als lasthebber.

Verder is het ook handig om een eventueel alternatief voor je lasthebber aan te stellen. Het is mogelijk dat je lasthebber door overlijden of wilsonbekwaamheid zijn taak niet langer kan uitoefenen. Indien je zelf geen vervanger voor je lasthebber hebt aangeduid, zal de rechter een bewindvoerder aanduiden voor het vervolg van de opdracht.

Welke bevoegdheden kan je erin opnemen?

De bevoegdheden die in de zorgvolmacht kunnen worden opgenomen, kunnen zowel het vermogen als de persoon betreffen. In de zorgvolmacht kan je zelf kiezen welke bevoegdheden de lasthebber mag uitoefenen.

Op vermogensvlak zijn drie onderverdelingen mogelijk. De eerste betreft de daden van beheer. Dit betekent de daden die gericht zijn op het in stand houden van het vermogen, bv. een betaling doen, je pensioen ontvangen etc. Een tweede categorie is het administratief beheer, zoals het ondertekenen van een contract of het indienen van je belastingaangiftes. Een derde en laatste categorie zijn de daden van beschikking. Deze daden kunnen de omvang van je vermogen beïnvloeden. Voorbeelden hiervan zijn: je appartement verkopen of een schenking doen.

Het is ook mogelijk dat je gekozen lasthebber keuzes maakt over je persoon. Dit kunnen persoonlijke beslissingen zijn, zoals je woonplaats, je contact met mensen of je recreatie. Voor belangrijke medische keuzes is het niet altijd duidelijk of een vertrouwenspersoon hierover kan beslissen. Daarom is het aan te raden buiten de zorgvolmacht wilsverklaringen af te sluiten. Deze verklaringen kunnen bijvoorbeeld de keuze omtrent euthanasie of orgaandonatie bevatten.

Wanneer treedt de zorgvolmacht in werking?

De zorgvolmacht zal bepalen wanneer de lasthebber mag beginnen optreden. De modaliteiten kunnen door de opsteller zelf bepaald worden. Zo is het mogelijk dat de zorgvolmacht bijvoorbeeld intreedt indien een van de artsen de wilsonbekwaamheid heeft vastgesteld in een medisch attest. Belangrijk om te vermelden is dat, zolang je zelf bekwaam bent om je vermogen en persoon te beheren, je dit ook zelf zal kunnen doen.

Het is ook mogelijk dat de periodes van wilsonbekwaamheid en wilsbekwaamheid elkaar afwisselen. Een zorgvolmacht zorgt ervoor dat je op wilsbekwame momenten zelf in staat bent om keuzes te maken.

Controle op de lasthebber

De controle op een lasthebber zal slechts miniem zijn. Er is geen rechterlijke controle omdat het systeem van de zorgvolmacht ervan uitgaat dat je een lasthebber kiest die je vertrouwt. Wel is het mogelijk om in de zorgvolmacht zelf veiligheidssystemen in te bouwen. Zo kan je opteren voor meerdere lasthebbers die elkaar kunnen controleren, of aanzienlijke beslissingen, zoals transacties vanaf een bepaald minimumbedrag, samen laten ondertekenen. Het is ook mogelijk een toeziend lasthebber aan te duiden. Deze toeziend lasthebber kan misbruiken melden aan de rechter.

Voordelen van een zorgvolmacht

De zorgvolmacht kent vele voordelen. Je kunt van tevoren bepalen wie jouw beslissingen mag nemen als je zelf niet meer in staat bent om keuzes te maken. De controle over je vermogen en je persoon, wanneer jij dit zelf niet meer kunt, zorgt voor een geruststelling in hoofde van de opsteller en zijn naasten.

De zorgvolmacht vermijdt een gerechtelijke tussenkomst tot het aanstellen van een bewindvoerder. Dit bespaart tijd, geld en stress. Verder blijven ook veel meer zaken privé, in tegenstelling tot bij een gerechtelijke procedure.

De opsteller beschikt over een grote flexibiliteit en kan zelf zijn modaliteiten aanpassen in de zorgvolmacht. Dit zorgt voor het gemak van de lasthebber, omdat alles duidelijk in de zorgvolmacht omschreven staat en de lasthebber op de hoogte is van zijn takenpakket.

Een laatste belangrijk voordeel is de emotionele geruststelling, zowel in hoofde van de opsteller als in hoofde van de naasten. Het zorgt voor rust dat, mocht er iets gebeuren, er voorzorgsmaatregelen getroffen zijn.

Studio Legale

Indien u na het lezen van dit artikel nog vragen hebt, aarzel dan niet om ons te contacteren via info@studio-legale.be.