Federale ambtenaren moeten vanaf 1 februari na 17 uur hun telefoon niet meer opnemen en hebben recht op ‘deconnectie’, waardoor ze alleen nog buiten de normale arbeidstijd mogen worden gecontacteerd als het gaat om “uitzonderlijke en onvoorzienbare omstandigheden, waarbij actie nodig is die niet kan wachten tot de volgende werkdag”. De vakbonden wijzen nu al op de mogelijke misbruiken die inherent verbonden zouden zijn aan het begrip “uitzonderlijk”.

Met die maatregel wil de minister van Ambtenarenzaken de strijd aanbinden tegen overmatige werkstress en burn-out bij ambtenaren. Volgens De Standaard (“Als baas belt na 17 uur, moet ambtenaar niet meer opnemen”, 4 januari) zou dat deconnectierecht, als het van de regering afhangt, straks ook in de privésector ingang vinden. Misschien ontwaren sommigen hier wel een nieuw mensenrecht.

Langs alle kanten wordt – terecht- gewezen op de kwalijke gevolgen die verbonden zijn aan een (te) grote aandacht die iemand heeft voor zijn werk, want dat kan (potentieel) gevaarlijk zijn. Ook de Orde van Vlaamse Balies (die zichzelf nu ietwat sullig als “./advocaat. punt be” laat aanspreken) kondigde enkele weken geleden aan een actieprogramma op poten te zetten om het psychisch welbehagen van de advocaten te optimaliseren, inclusief een hulplijn (het is niet duidelijk of u daar ook na 17 u terecht kan).

Gelijktijdig met de oproep om meer aandacht te hebben voor de ‘work-lifebalance’ evolueert de samenleving naar een 24/7-modus. Warenhuizen zijn ’s avonds en op zondag open. We bestellen de klok rond pakjes die we thuis op ieder moment van de dag alsmaar sneller laten leveren. De ambtenaren en op termijn dus ook de werknemers die na 17 uur met rust willen worden gelaten, hebben dan meer tijd. Zullen ze dan ook rustig in hun zetel blijven zitten en bijvoorbeeld ook de horeca-uitbater zijn deconnectiemoment gunnen? Zullen ze ook hun arts of hun advocaat na 17 uur niet meer contacteren? Gaan gerechtsdeurwaarders dan ook na 17 uur geen exploten meer betekenen, zodat de ontvanger dan niet in paniek na 17 uur naar zijn of haar advocaat wil bellen?

Het klinkt voor sommigen wat karikaturaal, maar dat soort vragen is voor een steeds groeiende groep de moeite waard om te worden gesteld. Ik behoor tot de blijkbaar uitstervende groep die gepassioneerd is door zijn beroep en met gretigheid werkt. Neen, voor mij en voor velen van mijn confraters stopt de wereld niet met draaien vanaf 17 uur. Dat enthousiasme zie ik ook bij vele andere dienstverleners. In de mate dat het hun eigen keuze is om zo te handelen, zou dat ook niet erg mogen zijn. Overigens is er nog een hele weg te gaan vooraleer de cliënten zouden aanvaarden dat ze dagen moeten wachten vooraleer ze een antwoord krijgen op hun prangende vraag. Moeten advocaten daar altijd in meegaan? Zeker niet, maar anderzijds zijn er ook de dwingende wetmatigheden die maken dat cliënten als afnemer van een dienst die dienstverstrekker ook beoordelen op het criterium van beschikbaarheid.

Voor een geëngageerd advocaat is het altijd slikken als een goede cliënt beslist om het gegeven mandaat op te zeggen (wat concreet betekent dat de advocaat door een andere wordt opgevolgd). Het is zeer goed dat dit zonder formaliteiten kan gebeuren, maar het zorgt er ook voor dat de advocaat zich niet zomaar kan wegsteken. De dag dat advocaten na 17 uur niet meer bereikbaar zijn, ontstaat een nieuw soort balie. Dat is niet noodzakelijkerwijze slechter, maar wel anders. Dat zal mogelijkerwijze het welzijn van de advocaten (medewerkers) verhogen, maar in eenzelfde beweging moet dan ook het verwachtingspatroon van de cliënten worden bijgesteld. En aangezien die tot nader orde zich een vrije markt bewegen, zullen ze met hun soms hoge verwachtingen altijd bij iemand (anders) terecht kunnen. Tenzij natuurlijk “./ advocaat. punt be” het deontologisch zou verbieden dat na 17 uur een advocaat nog contact neemt met zijn cliënt.

In die logica zou er dan voor iedereen een wettelijk verbod moeten gelden om na 17 uur te werken, om op die wijze de concurrentieverhoudingen niet scheef te trekken. En dan mogen er natuurlijk in het handhavingsbeleid dan ook niet te veel sancties worden voorzien, want dat leidt dan gegarandeerd tot meer geschillen en dat zorgt dan weer voor extra werk. Advocaten zullen het dan niet tegen 17 uur kunnen bolwerken, wat dan weer zorgt voor stress.

Gelukkig zijn er nog traditionele advocaten.

Hugo LAMON

***

Meer blogposts lezen van Hugo Lamon? Dat kan hier!