Zelfs voor wie af en toe eens over de grenzen kijkt was het allicht toch even schrikken bij het openslaan van het Franse weekblad Figaro Magazine van deze week. De frontpagina kopte: “La grande dérive de la justice” (de grote ontsporing van justitie) met de niet mis te verstane ondertitel “Laxisme en politisation”. Pagina’s lang wordt gewezen op het feit dat strafrechters opvallend milde straffen uitspreken, wat zou ingaan tegen wat de samenleving zou willen.

Er wordt nader ingegaan op de rol van de magistratenvakbond in die laksheid. De grootste vakbond zou oproepen om systematisch op te komen voor de zwakke, de vrouw eerder dan de man, het kind eerder dan de vader, de schuldenaar eerder dan de schuldeiser, de arbeider eerder dan de baas, de dief eerder dan de politie, enz.. De magistraten die lid zijn zouden ook lak hebben aan politiemensen. Het hele artikel is één lange aanklacht tegen de macht van die magistratenvakbonden. Het klinkt allemaal wel erg Frans.

In ons land spelen de magistratenvakbonden nauwelijks een rol van betekenis. In Franstalig België maakt de wel de erg militante Association Syndicale de la Magistrature graag lawaai, maar dat wordt in Vlaanderen zelden opgepikt. De afgelopen dagen traden een aantal magistratenverenigingen wel uit de schaduw naar aanleiding van een incident bij de benoemingscommissie van de Hoge Raad voor de Justitie. De inzet was een typisch Belgische discussie over de toepassing van de taalwet bij de Brusselse justitie. Terwijl in de Brusselse straten stilaan Engels en Arabisch de meest gehanteerde talen zijn, zijn er bij de Brusselse rechtbanken en het hof van beroep ingewikkelde (en zelfs voor insiders niet altijd goed te volgen) regels inzake de taalevenwichten bij de benoemingen van de korpschefs, met ook een aantal hardnekkige systeemfouten. Zo moet de eerste voorzitter van het tweetalige hof van beroep niet de beide landstalen kennen en is er omwille van taalkwesties al vijf jaar geen procureur des Konings in Brussel benoemd.

Er is nu in de Brusselse bubbel een geanimeerd proceduredebat bezig over de vraag tot welke taalrol de volgende eerste voorzitter van het hof van beroep in Brussel moet behoren. De minister van Justitie vindt op basis van de wet dat het een Nederlandstalige moet zijn, wat de zittende (Franstalige) eerste voorzitter ertoe bracht dit aan te vechten bij de raad van state en ook bij een (en pour la petite histoire Franstalige) kortgedingrechter. Die laatste verplichtte de minister van Justitie om ook de dossiers van Franstalige kandidaten voor te leggen aan de benoemingscommissie van de Hoge Raad voor de Justitie. Terloops: nergens een woord over managementkwaliteiten en hoe men de gigantische rechterlijke achterstand bij het hof van beroep van Brussel zal aanpakken.

Te midden van dit typisch Belgischte gehakketak moest de Hoge Raad voor de Justitie advies geven over de benoeming van een nieuwe Procureur-Generaal in Brussel, die van een andere taalrol moet zijn dan de eerste voorzitter. De Nederlandstalige leden van de HRJ wilden nog geen voordracht doen zolang de discussie over de taalrol van de eerste voorzitter niet uitgeklaard is. La Libre Belgique kopte meteen “les tensions entre néerlandophones et francophoes paralysent le conseil supérieur de la justice”. De Union professionelle de la magistrature wees er in een persbericht op dat de Nederlandstaligen in de Hoge Raad in de kaart spelen van zij die justitie willen splitsen en stelt dat de leden van de HRJ “ne sont nullement investi d’une mission politicienne. Ils sont et doivent rester les gardiens de l’indépendance du Pouvoir judiciaire dans notre Etat de Droit démocratique”. Zo, dat weet u dan ook weer.

Een geheel ander geluid valt te horen bij de NVM (Nederlandstalige vereniging van Magistraten) die in een bericht “ten volle de actie steunt” van de Nederlandstalige leden van de Hoge Raad om de benoeming van de Procureur-Generaal te blokkeren “totdat het taalprobleem van de korpschefs te Brussel is opgelost”. De NVM voegt er fijntjes aan toe: “De oplossing is trouwens heel eenvoudig: elke korpschef (in Brussel) dient perfect tweetalig te zijn (…) maar allicht is die oplossing te simpel”.

Wat leert ons dit alles? Misschien zijn magistraten ook maar gewone stervelingen. In Frankrijk geraken ze verstrikt in het maatschappelijk debat dat daar leeft. En: Is het opduiken van de communautaire demonen binnen de Belgische magistratuur een voorbode voor wat de inzet zal worden van de volgende verkiezingen? En zal die discussie de gerechtelijke achterstand bij het hof van beroep in Brussel oplossen?

Hugo Lamon

Lees hier meer columns met de visie van meester Hugo Lamon op Justitie.

Op de hoogte blijven van alle nieuwigheden binnen justitie, advocatuur en de juridische en fiscale wereld? Volg Jubel.be op LinkedIn.