De ene failliete advocaat is de andere niet

2 mrt 2022 | Column

De oorlog in Oekraïne en de advocatuur

Door Hugo Lamon

(Ge)recht in de spiegel

Recente vacatures

Advocaat
Douane
0 - 3 jaar
Antwerpen
Paralegal
Arbeidsrecht Vennootschapsrecht
0 - 3 jaar
Brussel
Advocaat
Arbeidsrecht
5 - 10 jaar
Brussel
Advocaat
Ondernemingsrecht
0 - 3 jaar
Antwerpen
Advocaat
Ondernemingsrecht
0 - 3 jaar
Oost-Vlaanderen West-Vlaanderen

Aankomende events

Opgelet: dit artikel werd gepubliceerd op 02/03/2022 en kan daardoor verouderde informatie bevatten.

Sinds enkele dagen beheerst de toestand in Oekraïne het nieuws. De ter plekke aanwezige journalisten laten gruwelijke beelden zien van een escalerend en alsmaar bloediger wordend conflict. Burgers in schuilkelders, afscheidnemende koppels waar mannen hun echtgenotes en kinderen achterlaten om te gaan strijden voor hun land, bombardementen en oprukkende kilometerslange oorlogsvoertuigen en ander leed vullen het televisienieuws. Misschien zag u ook de angstige advocate die met trillende stem vertelde al drie nachten niet te hebben geslapen en zichtbaar niet meer wist wat ze nu verder nog moet of kan doen. Het zijn beelden van een land in oorlog. Hoe hulpeloos moet een advocaat in Oekraïne zich nu voelen? En wat kunnen wij, vanuit onze vooralsnog veilige zetel toekijkend, bijdragen tot het herstel van de vrede?

De beginnende oorlog heeft al aanleiding gegeven tot een resem van sancties van onder meer de Europese Unie, met de bedoeling Rusland en zijn leiders economisch op de knieën te krijgen. De deken (stafhouder) van Amsterdam heeft intussen de advocaten van zijn balie opgeroepen “tot sterk verhoogde waakzaamheid” bij opdrachten van Russische cliënten die mogelijke sancties willen ontwijken. Het Financieele Dagblad bracht verslag uit over het debat in het Nederlandse parlement (“Deken maant advocaten sancties te respecteren”, FD 1 maart), waarin verschillende politici zich kritisch hebben uitgelaten over de banden van enkele grote Nederlandse advocatenkantoren met Russische oligarchen. De krant citeert ook de Amsterdamse deken, die zegt dat advocaten er rekening mee moeten houden dat de komende dagen pogingen zullen worden ondernomen om de sancties te omzeilen en daarbij beroep zal worden gedaan op advocaten. Die moeten oppassen bij “transacties waarbij belangen worden verschoven, benoemingen worden gewijzigd of ongedaan worden gemaakt en betalingen worden omgeleid”.

De gezaghebbende Amerikaanse nieuwssite Law.com International ging nog een stap verder en meldde dat “Russia's major state-owned companies, including energy titans and banks, have often called upon U.K. and U.S. firms for legal advice(Law.com International op 1 maart) en stelt openlijk de vraag of dat nu nog wel kan. De krant deed onderzoek naar de positie van grote Amerikaanse en Europese advocatenkantoren die de grootste Russische staatsbedrijven bijstaan, waaronder energietitanen (Gazprom, Rosneft, Gazpromneft, Novatek en Inter RAO), banken (Sberbank, de Centrale Bank van Rusland en VTB Group), transportbedrijf Russian Railways, defensiebedrijf Rostec en overheidsorganen waaronder het Ministerie van Financiën en de Russische Federatie zelf. Law.com achterhaalde welke advocatenkantoren deze bedrijven bijstaan en vroeg hen om een reactie. De meeste kantoren (zoals Linklaters, Freshfields Bruckhaus Deringer, Allen & Overy, CMS en anderen) weigerden commentaar te geven.

Volgens dezelfde bron zou Linklaters wel hebben laten weten “it is reviewing all its Russia-related work”, nadat al eerder bekend raakte dat Baker McKenzie “became among the first firms to say that it was reviewing its Russia operations and dropping Russian clients, though it did not specify which clients it was axing”. De woordvoerder van White & Case verklaarde aan dezelfde bron: “We are reviewing our Russian and Belarusian client representations and taking steps to exit some representations in accordance with applicable rules of professional responsibility. Our Moscow office is open and continues to operate. We are complying fully with all applicable sanctions, and we continue to closely monitor this rapidly evolving situation”

Het is duidelijk dat er uitzonderlijke tijden zijn aangebroken, al is het nog onduidelijk wat dit zal betekenen voor de advocatuur. De Amsterdamse deken liet alvast weten dat de sancties de dienstverlening aan Russische cliënten op zich niet uitsluiten. “Of je dat moet willen is vooral een morele vraag” laat hij in Het Financieele Dagblad optekenen.

Daarmee is dus ook hier de vraag aan de orde van de ethische rol van de advocaat. Kiest de advocaat partij in het conflict door een Russische cliënt bij te staan? Met welk moreel kompas werkt een advocaat en sluit dat diensterlening uit op grond van een nationaliteitscriterium? In welke mate kan een advocaat geïdentificeerd worden met zijn cliënt? En hoe gaat een advocaat om met dwingende morele keuzes?

Misschien kunnen de woorden helpen van de jonge dichteres Esohe Weyden (overigens studente rechten en campusdichteres aan de UAntwerpen) in haar pas verschenen dichtbundel “Tussentaal”: het voelt aan alsof ik elke keer de foute keuze maak / misschien omdat ik overdag droom van dilemma’s / bloeiend bij elke ademhaling / krampachtig tussen goed en kwaad geplaatst / omdat ik doom van morele kwesties / in de kwetsbare handen geduwd van mijn eigen imperfectie / waarna de zenuwen ongeschikt zijn om een antwoord te kneden”.

Hugo LAMON

***

Meer blogposts lezen van Hugo Lamon? Dat kan hier!

(Ge)recht in de spiegel

Recente vacatures

Advocaat
Douane
0 - 3 jaar
Antwerpen
Paralegal
Arbeidsrecht Vennootschapsrecht
0 - 3 jaar
Brussel
Advocaat
Arbeidsrecht
5 - 10 jaar
Brussel
Advocaat
Ondernemingsrecht
0 - 3 jaar
Antwerpen
Advocaat
Ondernemingsrecht
0 - 3 jaar
Oost-Vlaanderen West-Vlaanderen

Aankomende events

Blijf op de hoogte

Schrijf je in voor de nieuwsbrief

0 Reacties

0 reacties

Een reactie versturen

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.