Je hebt een master in de rechten behaald, twee jaar juridische ervaring opgebouwd en voelt dat de magistratuur je aanspreekt. Maar hoe begin je eraan? De eerste stap is het vergelijkend toelatingsexamen voor de gerechtelijke stage, georganiseerd door de Hoge Raad voor de Justitie (HRJ).

Wie slaagt, mag aan de slag als magistraat in opleiding, een intensieve maar leerrijke opleiding die je voorbereidt op een carrière als magistraat.

Wat is de gerechtelijke stage?

De gerechtelijke stage is een tweejarige opleiding binnen de magistratuur. Ze biedt juristen de kans om van dichtbij kennis te maken met de werking van justitie. Als magistraat in opleiding doorloop je verschillende werkplekken: onder meer bij het parket (het Openbaar Ministerie), bij de zetel (rechtbanken en hoven) en bij externe diensten die verband houden met justitie (bijvoorbeeld politiediensten). Je krijgt begeleiding van ervaren magistraten en wordt stap voor stap geëvalueerd.

Wie de stage met succes afrondt, kan zich nadien kandidaat stellen voor een benoeming tot rechter of parketmagistraat.

Wat houdt het examen precies in?

Het toelatingsexamen is een vergelijkend examen: enkel de best gerangschikte kandidaten worden toegelaten tot de stage. De concrete inhoud verschilt licht per jaar, maar bestaat doorgaans uit drie grote onderdelen:

1. Schriftelijke proef. Je krijgt een juridische casus binnen de door jou gekozen materie. Je moet aantonen dat je het recht correct toepast, logisch redeneert en helder schrijft. Tijdens deze proef mag je je wetboeken gebruiken.
2. Psychologische evaluatie. De kandidaten die geslaagd zijn voor de schriftelijke proef worden ook onderworpen aan psychologische tests. Deze bestaan uit cognitief-analytische testen en persoonlijkheidstesten die peilen naar kwaliteiten zoals besluitvaardigheid, stressbestendigheid en integriteit. Eigenschappen die essentieel zijn in de magistratuur.
3. Mondelinge proef. Je beantwoordt juridische vragen van algemene aard in de door jou gekozen materie en over je redenering, kennis en motivatie. Tijdens het gesprek wordt ook je persoonlijkheid beoordeeld op basis van het persoonlijkheidsrapport dat is opgesteld aan de hand van de psychologische tests. Ten slotte toetst de jury ook je inzicht in de rol en de deontologie van de magistraat en je communicatieve vaardigheden.

Moet ik een materie kiezen?

Ja. Bij je inschrijving geef je aan in welke rechtsmaterie je geëvalueerd wilt worden. Voor de editie van het toelatingsexamen 2025-2026 kunnen kandidaten, ongeacht de taalgroep, kiezen uit drie materies:

• Verbintenissenrecht, bijzondere overeenkomsten en goederenrecht, met inbegrip van gerechtelijk recht.
• Strafrecht, met inbegrip van strafprocesrecht.
• Sociaal recht, met inbegrip van gerechtelijk recht.

Kies een domein waarin je je thuis voelt en dat aansluit bij je ervaring of interesse. Die keuze geldt voor zowel de schriftelijke als de mondelinge proef.

Wie mag deelnemen?

Om je kandidaat te kunnen stellen, moet je:

• houder zijn van een diploma van master (licentiaat) in de rechten;
• minstens twee jaar juridische beroepservaring hebben binnen de vier jaar voorafgaand aan de inschrijving.

De ervaring kan bijvoorbeeld zijn opgebouwd als advocaat, jurist bij de overheid of privésector, parketjurist, griffier, referendaris of academisch onderzoeker.

Hoe verloopt de inschrijving?

De inschrijving voor het toelatingsexamen verloopt volledig online via de website van de Hoge Raad voor de Justitie. Je vindt daar de actuele oproep tot kandidaten met alle voorwaarden en deadlines.

Belangrijk om te weten: je mag maximaal vijf keer deelnemen aan dit examen in je loopbaan.

Hoe bereid ik me best voor?

Een goede voorbereiding combineert juridische kennis en inzicht in de werking van justitie. Enkele tips:

• Herhaal de basisprincipes van je gekozen materie.
• Oefen met casussen en schrijf heldere, gestructureerde oplossingen.
• Volg het nieuws over justitie: actuele thema’s kunnen aan bod komen.
• Leer de organisatie van het gerecht en de deontologische plichten van een magistraat kennen.
• Bekijk op de website van de Hoge Raad voor de Justitie de FAQ met praktische informatie.
• Schrijf je in voor een informatiesessie van de HRJ – een aanrader voor wie wil weten wat hem of haar te wachten staat.

Gerechtelijke stage | HRJ-CSJ

Waarom deelnemen?

De gerechtelijke stage is meer dan een verplichte stap: het is een unieke leerschool. Ze confronteert je met de realiteit van justitie, laat je ontdekken welke rol je wil spelen en helpt je groeien als jurist én als mens.

Of je nu rechter of parketmagistraat wil worden, deze stage is de perfecte manier om te ervaren of de magistratuur écht bij je past.

Meer weten?

Alle officiële informatie over het toelatingsexamen en de gerechtelijke stage vind je op de website van de Hoge Raad voor de Justitie: Gerechtelijke stage | HRJ-CSJ