‘Why managers fail to plan for the worst-case scenario’ is de vraag van Michael Skapinter[1] in the Financial Times, editie 20 maart 2023. Meester Frank Van Vlaenderen voegt er een verwante en pregnante vraag aan toe: waarom komt de advocatuur niet op tegen de jarenlange onderbetaling van de advocaat-bewindvoerder?[2]

De advocaat-bewindvoerder

Een advocaat is voor velen de geschikte bewindvoerder indien er geen familiale bewindvoerder kan worden benoemd. De advocaat-bewindvoerder kan immers buigen op een brede kennis van het recht om gelaagde problemen te beheersen. Echter, in de schaduw, leeft de mythe dat de advocaat-bewindvoerder behoorlijk wordt vergoed.

Echter, in de schaduw, leeft de mythe dat de advocaat-bewindvoerder behoorlijk wordt vergoed.

De gemiddelde jaarlijkse vergoeding

De gemiddelde jaarlijkse vergoeding van een advocaat-bewindvoerder bedraagt per dossier 1.000 euro, kosten inbegrepen.[3] U mag aannemen dat in deze jaarlijkse vergoeding het bruto ereloon 500 euro bedraagt of 42 euro bruto per maand, wat neerkomt op 27 euro netto[4].

Voor deze netto 27 euro per maand zal de bewindvoerder onder meer maandelijks de facturen ontvangen en betalen, regelmatig contacten hebben met de begeleiding en diverse dienstverleners, de administratie opvolgen (verzekering, aangifte belasting, …), de kantoorinfrastructuur ter beschikking stellen (personeel, soft-/hardware, bibliotheek, nutsvoorzieningen, …), minstens jaarlijks de beschermde persoon bezoeken en een jaarverslag opstellen.

Deze vergoeding is onwaarschijnlijk laag, een chronisch probleem dat omzeggens[5] geheel ten onrechte niet ter discussie wordt gesteld door de advocatuur.

In vergelijking met tweedelijnsbijstand is vergoeding advocaat-bewindvoerder beduidend lager

Vergeleken met de tweedelijnsbijstand, waar een advocaat 81,23 bruto per punt verdient of 52 euro netto – in 2023 stijgt de vergoeding per punt boven de 90 euro – ligt de verloning van een advocaat-bewindvoerder beduidend lager.[6] [7].

De advocaat-bewindvoerder wordt dus – referentie tweedelijnsbijstand – op maandbasis vergoed voor een halve consultatie. Op jaarbasis heeft de gemiddelde netto vergoeding van de advocaat-bewindvoerder de waarde van twaalf halve consultaties of 325 euro .

Perfide effect

Het perfide affect van deze onderbetaling is dat advocaten-bewindvoerders zich verzetten tegen een beperking van het aantal mandaten per bewindvoerder, want meer mandaten geeft een hoger inkomen zo luidt hun achterliggende redenering.

Het perfide affect van deze onderbetaling is dat advocaten-bewindvoerders zich verzetten tegen een beperking van het aantal mandaten per bewindvoerder

Het is evident dat een verzet tegen de beperking van mandaten stoelt op een totaal verkeerde redenering en eigenbelang. Een onderbetaling, in combinatie met een te grote hoeveelheid mandaten, doet steevast afbreuk aan de vereiste kwaliteit van het bewind.

De mogelijkheid tot beperking van mandaten per bewindvoerder is ingeschreven in de wet om de kwaliteit van de bewindvoering te bewaken, maar een behoorlijke uniforme basisvergoeding per mandaat hoort dringend wettelijk bepaald te worden.

De uniforme basisvergoeding

Een volwaardige basisdienstverlening in bewind, die minimaal één uur per maand vergt, hoort vergoed te worden aan 150 euro per uur. Deze vergoeding is niet lukraak, zij is gebaseerd op de bedragen bepaald in het kader van de rechtsbijstandverzekering.[8]

De nieuwe voorwaarden voor het bewind

Een behoorlijke vergoeding en een beperking van het aantal dossiers per bewindvoerder, kunnen bijdragen tot een kwalitatief goed bewind door een groter aantal advocaten. Een jaarlijks verslag door de begeleiding, familie of vertrouwenspersoon van de beschermde persoon over de kwaliteit van het bewind kan een bijkomende garantie zijn voor de bescherming van de persoon.

Wie vergoedt dit?

De vraag ligt allicht nu op uw lippen. Evident de beschermde persoon[9] en indien er geen of onvoldoende financiële middelen zijn bij de beschermde persoon, moet de vergoeding voorzien worden in een bredere tweedelijnsbijstand[10] of ten laste van een op te richten Fonds Bewind.[11]

Naar een beter bewind

Voor een beter bewind is het noodzakelijk dat de advocatuur haar beperkingen en foute redeneringen onderkent en handelt in het belang van de beschermde persoon.

Frank Van Vlaenderen, advocaat-bewindvoerder

Referenties

[1] Auteur van Inside the Leaders’Club: how top companies address pressing business issues.

[2] Verwante pregnante problematieken: de vergoeding van schuldbemiddelaars collectieve schuldenregeling, de vergoeding in de tweedelijnsbijstand.

[3] Er is geen btw verschuldigd.

[4] Bij een gemiddelde fiscale aanslagvoet van 35%.

[5] Behoudens wat recente discussies bij het initiatief van de bevoegde minister (tot koninklijk besluit ter uitvoering van artikel 497/5 van het oude Burgerlijk Wetboek met het oog op een transparante en uniforme regeling inzake de vergoeding van bewindvoerders). Zie o.m. https://www.koengeens.be/policy/mondelinge-vraag-van-koen-geens-aan-minister-van-24-quickenborne-over-de-bewindvoering-in-de-commis

[6] Ministerraad 6 mei 2022, jaarlijks te indexeren. Per punt vergoeding voor dienstverlening en kosten ex verplaatsingen aan 0,0125 punt/km (1,01 euro/km) bij minimum van 20km/dossier.

[7] Elk punt stemt overeen met één uur prestaties – zie nomenclatuur 2022 punt 14.1. en Ministerieel Besluit van 19 juli 2016 tot vaststelling van de nomenclatuur van de punten voor prestaties verricht door advocaten belast met gedeeltelijk of volledig kosteloze juridische tweedelijnsbijstand (openjustice.be).

[8] KB 28 juni 2019 tot uitvoering van artikelen 8, §2 en 11 van de wet van 22 april 2019 tot het toegankelijker maken van de rechtsbijstandverzekering: voor de eerste consultatie 140 euro (sindsdien op heden na indexatie 163 euro).

[9] Zonder dat op enigerlei wijze afbreuk wordt gedaan aan de levenskwaliteit in de meest ruime zin van de beschermde persoon.

[10] Wat een geheel andere problematiek betreft, waarover later.

[11] Zie bijvoorbeeld tussenkomst FOD Economie bij collectieve schuldenregeling.