De autofiscaliteit bevat tal van aspecten. In het kader van deze bijdrage wordt enkel ingegaan op de hoofdlijnen van de fiscale aftrek van de kosten op het vlak van de inkomstenbelasting en de btw m.b.t. een wagen die aangekocht werd door de beoefenaar van een vrij beroep, hetzij op persoonlijke naam, hetzij via een vennootschap. Er wordt niet stilgestaan bij andere kwesties, zoals bijv. de verkeersbelasting, de belasting op de inverkeerstelling of andere aspecten inzake autofiscaliteit die vooral van belang kunnen zijn voor werknemers, zoals de mobiliteitsvergoeding, carpooling e.d.

Inkomstenbelasting

Auto eigendom van een natuurlijke persoon

Een natuurlijke persoon die een wagen aankoopt en deze geheel of gedeeltelijk voor professionele doeleinden aanwendt, kan de desbetreffende kosten geheel of gedeeltelijk in aftrek brengen. Deze kosten zijn o.m. de verkeersbelasting, de autoverzekering, de brandstofkosten, het onderhoud, leasingvergoedingen, parkeerkosten e.d.

De aankoopkost kan niet meteen in aftrek worden gebracht. Ter zake dienen er afschrijvingen te worden toegepast.

Teneinde de jaarlijkse fiscale aftrek van de kosten te kunnen bepalen, moet op basis van het aantal km dat in het desbetreffende jaar met de wagen werd afgelegd, het privégebruik bepaald worden, het woon-werkverkeer en de andere verplaatsingen voor professionele doeleinden. Deze verhoudingen zullen veelal van jaar tot jaar wat schommelen waardoor ook het aftrekpercentage jaarlijks kan variëren.

Het woon-werkverkeer wordt gevormd door de verplaatsing heen en terug tussen de woonplaats en de vaste plaats van tewerkstelling. Dit laatste is voor een advocaat meestal zijn kantoor en dus niet de rechtbank.

De kosten inzake woon-werkverkeer kunnen forfaitair fiscaal in aftrek gebracht worden a rato van 0,15 euro per afgelegde km. Wanneer het woon-werkverkeer dus 5000 km op jaarbasis bedraagt, zal een bedrag van 750 euro ter zake als beroepskost in mindering kunnen gebracht worden.

Voor het professioneel gebruik van een wagen, ander dan het woon-werkverkeer, kunnen de werkelijk gemaakte kosten in aftrek gebracht worden ten belope van het percentage van dit professioneel gebruik.

Evenwel dienen deze autokosten nog verder beperkt te worden volgens een bepaald percentage. Met ingang van het aanslagjaar 2019 (inkomsten 2018) bedraagt dit percentage niet langer eenvormig 75%, maar varieert dit tussen de 50% en de 100% in functie van de CO₂-uitstoot van de wagen en naargelang de wagen een benzine of dieselmotor heeft. Voor wagens met een uitstoot van 0 g CO₂per km, kunnen de kosten ten belope van het beroepsmatig gebruik van de wagen zelfs voor 120% in aftrek worden gebracht.

Voor voertuigen die aangeschaft werden vóór 1 januari 2018, blijft het percentage echter minimaal 75%, ook al hebben deze wagens een hoge CO₂-uitstoot.

De financieringskosten (interesten m.b.t. een lening en het interestgedeelte van leasingvergoedingen) voor de aankoop van een wagen zijn niet onderworpen aan hoger vermelde aftrekbeperking (75% of beperking op basis van CO₂-uitstoot). Ter zake geldt enkel een beperking in functie van het professioneel gebruik van de wagen.

In artikel 11, 2° van de Wet van 25 december 2017 tot hervorming van de vennootschapsbelasting (BS 29 december 2017) werd een nieuwe berekeningswijze inzake het percentage van de kostenaftrek opgenomen, die toepassing zou vinden vanaf het aanslagjaar 2021 (inkomsten 2020). Daarbij zou het percentage kostenaftrek verder dalen tot 40% voor wagens met een CO₂uitstoot van 200 g per km of meer en voor de andere wagens bepaald worden volgens een nieuwe formule, andermaal in functie van de CO₂uitstoot.

Auto eigendom van een vennootschap

Indien een wagen aangekocht, geleased of gehuurd wordt door een vennootschap en door deze laatste ter beschikking gesteld wordt aan een zaakvoerder of werknemer, geldt geen aftrekbeperking voor de autokosten ten belope van het privégebruik of gebruik voor woon-werkverkeer door de betrokken werknemer.

Daarentegen geldt er wel een beperking van de aftrek ten belope van een percentage, bepaald in functie van de CO₂-uitstoot van de wagen. Ter zake vinden dezelfde percentages toepassing, zoals deze die gelden in de personenbelasting.

In tegenstelling tot wat het geval is in de personenbelasting, gelden de percentages voor de kostenaftrek in functie van de CO₂-uitstoot van de wagen ook voor voertuigen die aangeschaft werden vóór 1 januari 2018.

Wanneer een vennootschap een wagen ter beschikking stelt van een natuurlijke persoon die zaakvoerder, bestuurder of werknemer in deze vennootschap is en de wagen aangewend wordt voor privéverplaatsingen door de natuurlijke persoon, zal deze laatste belast worden op een voordeel van alle aard in de personenbelasting.

Enkele btw-aspecten

De btw m.b.t. tot personenwagens mag slechts in aftrek worden gebracht ten bedrage van maximaal 50%, ook al ligt het beroepsmatig gebruik van de wagen hoger. Indien het beroepsmatig gebruik minder dan 50% bedraagt, zal de inkomende btw slechts ten belope van maximaal het percentage beroepsgebruik in aftrek kunnen worden gebracht.

De aftrekbeperking geldt voor alle autokosten, zoals brandstof, de herstelling en het onderhoud van de wagen en betaalde leasingvergoedingen.

Een advocaat die naast diensten met btw nog andere prestaties levert die vrijgesteld zijn van btw, zoals deze van schuldbemiddelaar of voorlopig bewindvoerder, is een gemengde btw-plichtige en kan de inkomende btw in principe slechts volgens een algemeen verhoudingsgetal in aftrek brengen. In dat geval moet de aftrekbeperking volgens het algemeen verhoudingsgetal nogmaals toegepast worden op de aftrekbeperking die van toepassing is op autovoertuigen. Een dubbele aftrekbeperking is dan van toepassing.

Verplaatsingen met de wagen in het kader van woon-werkverkeer worden voor de btw als privégebruik beschouwd.

Omdat het beroeps- en privégebruik van een wagen niet steeds eenvoudig bij te houden is, heeft de fiscale administratie enkele methodes voorzien om dit gebruik te berekenen voor de toepassing van de btw-aftrek.

Meer weten over de autofiscaliteit mét rekenvoorbeelden?

Het volledige artikel van Kris Heyrman, advocaat-vennoot bij Dubois, Verlinden, Wauman, verscheen in het zesde nummer (2019) van het tijdschrift Today’s Lawyer. Klik hier voor meer informatie en abonnementsvoorwaarden.