De regeling inzake de verificatie- en betalingstermijnen bij overheidsopdrachten werd recent hervormd. Vanaf 1 januari 2025 moeten overheden zowel de controle van prestaties als de betaling ervan afronden binnen één enkele termijn van dertig kalenderdagen. Dit nieuwe systeem vervangt de vroegere praktijk waarbij overheden over twee afzonderlijke termijnen beschikten: eerst een periode van maximaal dertig dagen om na te gaan of de geleverde prestaties conform de opdracht zijn uitgevoerd (de zogenaamde verificatietermijn), gevolgd door een betalingstermijn van opnieuw (maximaal) dertig dagen. In de praktijk betekende dit dat opdrachtnemers vaak tot zestig dagen moesten wachten op betaling van hun factuur.

Van zestig naar dertig dagen: waarom deze wijziging?

De wetswijziging komt er naar aanleiding van een belangrijk arrest van het Hof van Justitie van 20 oktober 2022 (HvJ 20 oktober 2022, C-585/20). In dat arrest werd er geoordeeld dat een nationale regeling die standaard een verificatietermijn van dertig dagen én daarbovenop een betalingstermijn van nog eens dertig dagen voorziet – dus in totaal zestig dagen – in strijd is met de regeling betreffende de bestrijding van betalingsachterstand bij handelstransacties.

Volgens het Hof van Justitie zetten lange betalingstermijnen de liquiditeit van ondernemingen, in het bijzonder van kmo’s, onder druk. De nieuwe regelgeving is er aldus op gericht te voldoen aan de Europese normen en tegelijkertijd om de toegang van kmo’s tot overheidsopdrachten te faciliteren.

Wat houdt de nieuwe regeling concreet in?

Vanaf 1 januari 2025 moeten aanbestedende overheden zich houden aan een maximale behandelingstermijn van dertig dagen. Binnen die termijn moeten de door de opdrachtnemer geleverde prestaties gecontroleerd én betaald worden door de aanbestedende overheid.

Een verlenging van deze termijn blijft mogelijk, maar kan enkel onder vier strikte voorwaarden:

1. De langere termijn moet expliciet vermeld staan in de opdrachtdocumenten (bestek).
2. Deze langere termijn moet objectief gerechtvaardigd zijn door de aard of de specifieke eigenschappen van de opdracht (bv. bij een complex project met uitgebreide technische controles).
3. De termijn mag in geen geval langer zijn dan zestig kalenderdagen.
4. De verlenging mag geen kennelijke onbillijkheid inhouden voor de opdrachtnemer.

Uitzondering voor de gezondheidszorg

Voor overheidsinstellingen die erkend zijn als zorgverleners en opdrachten plaatsen in het kader van die specifieke activiteit, blijft een behandelingstermijn van zestig dagen toegestaan. In uitzonderlijke gevallen kan deze termijn zelfs worden uitgebreid tot negentig dagen.

Let op: ook deze afwijkingen moeten duidelijk worden opgenomen in de opdrachtdocumenten en mogen niet louter dienen om de betaling uit te stellen.

Wat betekent dit in de praktijk?

De nieuwe regeling brengt een belangrijk voordeel met zich voor opdrachtnemers doordat de verificatie- en betalingstermijn worden samengevoegd tot één enkele periode van dertig kalenderdagen. Het gevolg hiervan is dat facturen sneller dan voorheen worden betaald, wat de liquiditeit en financiële planning ten goede komt. Bovendien maakt de versnelde betalingsprocedure het voor kmo’s aantrekkelijker om aan overheidsopdrachten deel te nemen, gezien zij kunnen rekenen op snelle(re) betaling van hun factuur.

Manu Vansteenhuyse
TRUST Advocaten