Conner Rousseau, voorzitter van Vooruit, en King Connah, zijn voor social media dienstige alter ego, zijn geniale communicators. Toch liep het enkele dagen geleden even mis toen er op sociale media een vijftien minuten durend interview opdook van Rousseau met de boodschap dat hij het op seksueel gebied niet meer wist. We leven in een land waar iemands geaardheid er gelukkig niet meer toe doet, zodat de heisa over de vraag of hij nu op vrouwen of mannen valt mag verbazen.

In het Twitter-riool werd al enige tijd met alsmaar grotere stelligheid beweerd dat er sprake was van ongepast seksueel gedrag. Het feit dat er in de “serieuze” media geen aandacht was voor het thema versterkte de complottheorie. De journalisten van alle klassieke media leken zich initieel terughoudend op te stellen. Er is natuurlijk het vermoeden van onschuld en er wordt beter gewacht tot het parket de zaak heeft onderzocht alvorens met de fanfare voorop in de krant te gaan toeteren. Je zou haast hopen: gaan de media zich nu altijd zo verantwoordelijk gedragen?

Er verschenen artikels in internetmedia, die deze dan op bevel van de rechter moesten verwijderen omdat daartoe met een eenzijdig verzoekschrift was gevraagd. Je zou denken: goed zo, geen preventieve censuur maar snelle reactie eens het openbaar wordt gemaakt. Een efficiënte reactie dus op een ontsporing in de vrijheid van meningsuiting, zou je denken.

Niet dus, want enkele dagen later doken nieuwe details op. Een eerste subtiel lek volstond om een hele horde zelfverklaarde onderzoeksjournalisten op pad te sturen. De klacht zou neergelegd zijn door een VTM-journalist en niet door een vermeend slachtoffer. Je zou haast hopen: worden de ethische standaarden van de media zodanig hoog dat journalisten hun informatie niet in een ‘scoop’ gieten maar eerst door onafhankelijke rechters laten onderzoeken?

Niet dus, want indien het medium Apache het grondigste werk zou verricht hebben – dat blijft een open vraag – is er ook een merkwaardige context. De VTM-journalist zou een reportage gemaakt hebben en interviewde daarbij het vermeende slachtoffer, maar de hoofdredactie zou beslist hebben de reportage niet uit te zenden. Je zou haast hopen: gaat de hoofdredactie nu altijd streng toekijken en pas groen licht geven als de feiten gecheckt en gedubbelcheckt zijn? Nu de reportage – voorlopig althans – nog niet is uitgezonden krijgt die het voordeel van de twijfel.

De journalist zou – ik benadruk zou, want de bewering is afkomstig van een ander journalist – daarna zijn informatie hebben doorgespeeld aan een bevriend magistraat die alles dan aan het parket zou hebben bezorgd, waarna het parket het zonder gevolg zou hebben gerangschikt. Toch even dit: hoezo, een journalist lekt naar het gerecht? De media hebben een bronnengeheim om hen toe te laten zonder gevaar dingen te kunnen uitspitten in hun rol van publieke waakhond. Hoort daar ook een rol van tipgever van Justitie bij? En als de journalist een dergelijke stap zet, betekent dat dan dat hij zijn hoofdredactie niet vertrouwt? Of was het lek naar justitie precies het alibi om een smoking gun te vinden, zodat de reportage toch nog zou kunnen worden uitgezonden? Je zou haast hopen: zouden de collega’s/concurrenten van de journalist nu niet eens wat onderzoeksjournalistiek doen over hoe het daar op de redactievloer aan toe gaat?

En dan was er nog de politicus die enkel communiceerde via een vooraf opgenomen film. De gevallen Open VLD-politicia Sihame el Kaouakibi had dit eerder ook al als communicatiestrategie gehanteerd. Zonder mogelijkheid van wederhoor en kritische vragen is er geen journalistiek. Je mag hopen dat daar consensus over bestaat.

In de Conner-zaak was het blijkbaar de bedoeling dat de media de maker ook moesten betalen om gebruik te maken van de beelden. Daarin schuilt een merkwaardige paradox. Door een vergoeding te vragen wordt de informatie gedegradeerd tot entertainment, waar de wetten van vraag en aanbod gelden. De maker van het filmpje weet dat wanneer hij maatschappelijk relevant actualiteitsgebonden nieuws heeft de media daar uiteraard zonder (financiële) hindernissen over kunnen berichten. Was het dus toch maar entertainment? Voor zover geweten heeft geen enkel medium betaald. Je zou haast hopen: mooi zo, blijft dat ankerpunt van onafhankelijke journalistiek dan overeind?

Toch niet helemaal blijkbaar. Sommige kranten plaatsten een link naar het YouTube-kanaal waar het filmpje vrij kon worden bekeken. Er werd dan niet betaald, maar op die wijze toch aandacht gegeven aan een reportage die, door de wijze waarop ze is tot stand gekomen, geen journalistieke finaliteit behoorde te hebben.

Mag het eigenlijk nog: met een juridische bril naar dit alles kijken?

Hugo Lamon

Lees hier eerdere columns van Hugo Lamon

Op de hoogte blijven van alle nieuwigheden binnen de juridische en fiscale wereld?
Volg Jubel.be op LinkedIn