We hebben in het verleden al artikelen gewijd aan juridische chatbots (zie onder meer: Een chatbot voor uw advocatenkantoor). Het is tijd voor een update. In dit artikel bespreken we trends en de adoptie van juridische chatbots, evenals de bestaande regelgeving. Vervolgens kijken we naar juridische chatbots voor consumenten en voor advocatenkantoren. We doen dit voor de VS (omdat zij nog steeds de marktleiders zijn), het VK en de EU.
Trends en implementatie
De VS heeft een snelle groei van bots/AI-agenten in advocatenkantoren meegemaakt: de AI-adoptie in Amerikaanse advocatenkantoren steeg van 19% in 2023 naar 79% in 2024, en chatbots spelen daarin een centrale rol. Deze marktexpansie gaat nog steeds door: de Amerikaanse markt voor juridische technologie zal naar verwachting 32,54 miljard dollar bereiken in 2026, met chatbots als een van de belangrijkste drijfveren.
In het Verenigd Koninkrijk is de toepassing het verst gevorderd in grote business-to-business (B2B)-advocatenkantoren. Chatbots zijn geïntegreerd met systemen voor juridische analyse, projectbeheer en contractbeheer. Daarentegen zien we dat de B2C-markt achterblijft: implementatie is trager in de business-to-consumer-markt. Juridische chatbots zijn het populairst bij kantoren en bedrijven met grootschalige, gestandaardiseerde diensten. De adoptie van chatbots en AI wordt vertraagd door een gebrek aan kennis en onzekerheid over de rol van AI: meer dan een derde van de Britse juridische professionals blijft onzeker over de toepassing van generatieve AI en chatbots in juridisch werk.
In de EU zien we daarentegen een toenemende adoptie. Het gebruik van chatbots voor juridische routinetaken neemt gestaag toe, vooral onder consumenten en kleine en middelgrote ondernemingen. Chatbots worden ook gezien als hulpmiddelen om de toegang tot justitie te verbeteren, met name voor minderbedeelde bevolkingsgroepen en grensoverschrijdende zaken. Tegelijkertijd zijn er voortdurende deontologische en juridische debatten, aangezien er bezorgdheid is over nauwkeurigheid, aansprakelijkheid en vooringenomenheid in door AI gegenereerd juridisch advies.
Regelgeving rond chatbots
In de afgelopen jaren is er een beweging geweest richting het reguleren van het gebruik van AI, wat ook van invloed is op juridische chatbots. Er is behoefte aan transnationale regelgeving, maar tot nu toe doet elke regio gewoon zijn eigen ding.
In de VS hebben we te maken met gefragmenteerde regelgeving. Er is geen uitgebreide federale AI-wetgeving. Als gevolg daarvan is de regelgeving versnipperd: er zijn a) initiatieven op staatsniveau en b) deontologische gedragsregels die bepalen hoe advocaten AI kunnen gebruiken. Voor juridische chatbots geldt dat er professioneel toezicht vereist is. Met andere woorden: chatbots kunnen niet zelfstandig juridisch advies geven, menselijk toezicht is vereist om ongeoorloofde praktijken te voorkomen en nauwkeurigheid te waarborgen. Uiteraard moeten advocatenkantoren rekening houden met privacy en veiligheid bij het gebruik van juridische bots. Naleving van de privacywetgeving is essentieel, vooral bij het omgaan met gevoelige klantgegevens.
Het is de moeite waard om erop te wijzen dat de FTC (Federal Trade Commission) duidelijk heeft gemaakt dat bots zichzelf niet zonder onderbouwing als "robotadvocaten" of als vervanging voor advocaten mogen presenteren. De handhaving in 2024 tegen DoNotPay (een bot voor consumentenrechten die we in eerdere artikelen hebben besproken) resulteerde in een boete van 193.000 euro en strikte reclamebeperkingen. Deze uitspraak van de FTC wordt alom aangehaald als de grens voor juridische AI-claims richting consumenten.
Bovendien stelt de eerste formele opinie van de American Bar Association over generatieve AI (Formal Opinion 512, 2024) dat advocaten a) de mogelijkheden en beperkingen van AI moeten begrijpen, b) vertrouwelijkheid moeten beschermen, c) toezicht moeten houden op de output en d) transparant moeten zijn tegenover rechtbanken en cliënten over het gebruik van AI. Ze hoeven geen AI-experts te zijn, maar ze kunnen hun professionele oordeel niet delegeren aan een bot. Verschillende balies en rechtbanken hebben vergelijkbare richtlijnen gepubliceerd.
Het Verenigd Koninkrijk vertrouwt op flexibele, sectorspecifieke wet- en regelgeving, met een focus op transparantie, uitlegbaarheid en gegevensbescherming (UK GDPR/AVG). Daarbovenop moeten juridische professionals ervoor zorgen dat chatbots voldoen aan professionele ethische normen, waaronder vertrouwelijkheid en competentie.
In de EU vinden we regelgeving op zowel EU-niveau als nationaal niveau. Op EU-niveau zijn de AVG en de EU AI Act de belangrijkste kaders. De AVG stelt strenge eisen aan gegevensprivacy, die ook van toepassing zijn op chatbotactiviteiten, vooral als die gevoelige juridische gegevens verwerken. De EU AI Act introduceert risico-gebaseerde regelgeving, waarbij toepassingen met een hoog risico (zoals juridisch advies) worden geconfronteerd met strengere eisen voor transparantie, nauwkeurigheid en menselijk toezicht.
Daarnaast zien we dat sommige nationale balies hun eigen regelgeving hebben uitgevaardigd. Als gevolg daarvan kunnen in bepaalde landen alleen advocaten met een vergunning juridisch advies geven. Dit beperkt de reikwijdte van de chatbot en/of vereist professioneel toezicht.
Juridische chatbots voor consumenten
In eerdere artikelen over juridische chatbots hebben we het vooral gehad over chatbots voor consumenten. Wat ze allemaal gemeen hebben, is dat ze de toegang tot juridische informatie vergemakkelijken. Ze democratiseren juridische kennis en maken die toegankelijker voor het publiek. Over het algemeen is er nog steeds een gestage toename in het gebruik van chatbots voor juridische routinetaken, vooral onder consumenten en kleine en middelgrote ondernemingen.
Juridische chatbots voor advocatenkantoren
Naast chatbots voor consumenten zien we de laatste jaren ook een toename van het aantal juridische chatbots voor advocatenkantoren. Waar worden ze voor gebruikt?
- Automatisering van routinetaken: juridisch onderzoek, contractbeoordeling en administratief werk.
- Automatisering van het opstellen en nazien van documenten.
- Juridisch onderzoek: AI-chatbots kunnen grote hoeveelheden juridische documenten en precedenten snel scannen en samenvatten.
- Interactie met en intake van cliënten: ze worden ook gebruikt om eerste vragen te behandelen, informatie te verstrekken en afspraken te plannen. Ze kunnen cliënten doorverwijzen naar de juiste diensten of professionals.
- Een betere consumentenervaring bieden: sommige advocatenkantoren gebruiken hun eigen juridische chatbots om consumentendiensten aan te bieden. Op die manier vergroten ze de toegankelijkheid op gebieden als kleine claims, huurkwesties en juridisch basisadvies.
Conclusie
Juridische chatbots zijn een essentieel onderdeel geworden van de juridische dienstverlening in de VS, het VK en Europa. Grote advocatenkantoren en juridische routinediensten hebben deze technologieën het snelst geïmplementeerd. Tegelijkertijd zien we meer tools die gewone mensen helpen toegang te krijgen tot juridische hulp.
Regelgevende kaders evolueren snel. De EU loopt voorop met uitgebreide, risico-gebaseerde regelgeving. Het VK geeft de voorkeur aan sectorspecifieke richtlijnen. En de VS houdt vast aan een gefragmenteerde, door de staten gestuurde aanpak. In alle regio's ligt de nadruk op het in balans brengen van innovatie met deontologische en professionele waarborgen en waarborgen voor gegevensprivacy.
Op dit moment lopen de VS nog steeds voorop als het gaat om juridische chatbots. De meeste onderzoeks- en opstelbots komen uit de VS (Thomson Reuters, Lexis, Harvey, Bloomberg). Het VK daarentegen profileert zich als een hub voor contractreview: tools als Luminance en Robin AI zijn voortgekomen uit het startup-ecosysteem van het VK. Continentaal Europese kantoren gebruiken een mix van Amerikaanse en Britse platforms onder AVG-controle, maar ook tools van Europese bodem, zoals ClauseBase en Legito, voor de automatisering van contracten en documenten.
0 reacties