29 aug 2018 | Column

Een zaak bij de rechter

Door Hugo Lamon

(Ge)recht in de spiegel

Recente vacatures

Advocaat
Ondernemingsrecht Vennootschapsrecht
3 - 7 jaar
Antwerpen Limburg Vlaams-Brabant Waals-Brabant
Advocaat
Ondernemingsrecht Vennootschapsrecht
0 - 3 jaar
Antwerpen Limburg Vlaams-Brabant Waals-Brabant
Advocaat
Douane
0 - 3 jaar
Antwerpen
Paralegal
Arbeidsrecht Vennootschapsrecht
0 - 3 jaar
Brussel
Advocaat
Arbeidsrecht
5 - 10 jaar
Brussel

Aankomende events

Opgelet: dit artikel werd gepubliceerd op 29/08/2018 en kan daardoor verouderde informatie bevatten.

LAMON op woensdag

Mr. Hugo LAMON is advocaat aan de balie Limburg en bestuurder en woordvoerder van de Orde van Vlaamse Balies.
Iedere woensdag maakt hij op Jubel een beschouwing over justitie.

Volgende week ontwaken de rechtbanken en hoven in dit land weer uit hun twee maanden durende zomerslaap. Naar aloude traditie zal het gerechtelijk jaar weer plechtig worden geopend. Jonge advocaten-stagiairs zullen in gloednieuwe toga’s de eed afleggen en overal te lande zullen de hoogste magistraten het woord voeren en algemene beschouwingen de wereld insturen. Voor een keer dus niet in een vonnis of arrest, maar met een beleidsmatige beschouwing. Ze zijn jaar na jaar minder terughoudend en schuwen de kritiek niet op de minister van justitie en op de wetgever. Ze hebben het dan vaak over de tsunami van wetten, veelal slordig opgesteld, die het werken moeilijk maken. Of ze klagen over het gebrek aan middelen en de wijze waarop – althans in hun ogen – de minister de eigen initiatieven dwarsboomt. Soms krijgen die verzuchtingen dan wat weerklank in de media, maar al te vaak verdampen ze in de onverschilligheid over het thema.

Toch verdienen die signalen te worden opgepikt. Wanneer de rechterlijke macht zich in het maatschappelijk debat mengt, verdient dit aandacht. Dat betekent natuurlijk ook dat er op mag gereageerd worden en niet iedereen het eens moet zijn met de standpunten van de magistratuur. Dat wordt blijkbaar niet altijd als een evidentie beschouwd, maar het hoort zo in het maatschappelijk debat, waar verantwoordelijkheid altijd gepaard gaat met publieke verantwoording. Zo mag het debat over de middelen die justitie nodig heeft om voor goede rechtspraak te zorgen niet beperkt blijven tot discrete discussies achter de coulissen, verpakt in jargon als “de allocatie van middelen”. De magistratuur is daar een speler in het publieke debat over de aanwending van overheidsmiddelen.

Iets anders is wanneer er debat wordt gevoerd over individuele rechtszaken. Wie een zaak voorlegt aan de rechter krijgt de beslissing van de rechter in een opgelegd “format”. De rechter spreekt dan via een vonnis of arrest. Dat is trouwens ook de enige manier waarop de rechter in dat debat kan tussenkomen. Een rechter geeft zelf geen commentaar op zijn vonnis. Er is ook nog een andere oude regel die zegt dat zolang de zaak nog bij de rechter aanhangig is – sub judice in het vakjargon – er in principe geen commentaar wordt geleverd door de partijen en hun raadslieden. De rechter mag niet onder druk worden gezet door iets anders dan de argumenten die voor de rechtbank volgens de daartoe geëigende procedures worden uiteengezet. Alleen de rechter en de partijen kennen de bijgebrachte stukken en de juridische argumenten en het komt aan de rechter toe om daar dan een oordeel over uit te spreken. De stukken worden tijdens het proces ook niet verspreid. Dat was althans tot voor kort een evidente regel voor iedereen die bij het gerecht betrokken is. Die komt steeds vaker onder druk te staan, al blijft de advocatendeontologie daar streng op toezien.

Van zodra de uitspraak er is, kan er uiteraard debat over gevoerd worden. Partijen kunnen het niet eens zijn met die uitspraak en dat ook publiek kenbaar maken. De rechter moet echter zwijgen, want het hoort niet dat hij zich in die discussies mengt.

De rechter heeft dus een specifieke rol in het publiek debat over justitie. Die rol moet door de anderen worden gerespecteerd, maar ook omgekeerd. De magistratuur moet aanvaarden dat wanneer ze beleidsmatige standpunten inneemt (los van een concreet dossier) er geen reden is waarom iedereen dan terughoudend zou moeten reageren als betrof het een vonnis in een concrete zaak.

Het is dus te hopen dat er volgende week bij de opening van het gerechtelijk jaar straffe uitspraken zullen worden gedaan, wat kan bijdragen tot een publiek debat over de nabije toekomst van justitie. Want door de mogelijke onvrede onbenoemd te laten of ze dood te zwijgen, bewijst men de magistratuur geen dienst. Net nu justitie voor – alweer – grote uitdagingen staat is van het belang dat iedereen de bekommernissen van de magistratuur onder ogen ziet. Het is dan ook voor de andere betrokken actoren van belang om zich ook in dit debat te mengen. Daar hebben de burgers – allemaal potentiële rechtzoekenden – meer dan recht op.

Hugo LAMON

Mr. Hugo LAMON is advocaat aan de balie Limburg en bestuurder en woordvoerder van de Orde van Vlaamse BaliesIedere woensdag maakt hij op Jubel een beschouwing over justitie.

Lees hier alle artikels van ‘LAMON op woensdag’.

(Ge)recht in de spiegel

Recente vacatures

Advocaat
Ondernemingsrecht Vennootschapsrecht
3 - 7 jaar
Antwerpen Limburg Vlaams-Brabant Waals-Brabant
Advocaat
Ondernemingsrecht Vennootschapsrecht
0 - 3 jaar
Antwerpen Limburg Vlaams-Brabant Waals-Brabant
Advocaat
Douane
0 - 3 jaar
Antwerpen
Paralegal
Arbeidsrecht Vennootschapsrecht
0 - 3 jaar
Brussel
Advocaat
Arbeidsrecht
5 - 10 jaar
Brussel

Aankomende events

Blijf op de hoogte

Schrijf je in voor de nieuwsbrief

1 Reacties

1 Reactie

  1. Luc Rousseeuw

    Zomerslaap?
    Weet Meester Lamon nog steeds niet dat magistraten ook werken in juli en augustus?
    Vakantiedienst? Vakantiezittingen? Vonnissen opmaken en uitspreken in augustus?
    Het is natuurlijk gemakkelijker om magistraten weg te zetten als lui dan om te nuanceren.
    Spijtig. Ik ben meer gewoon van Meester Lamon.
    Een aandachtige lezer én ook magistraat.
    Luc Rousseeuw

    Antwoord

Een reactie versturen

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.