Jonge artsen binden de strijd aan tegen overdreven administratieve rompslomp in de geneeskunde en verspreiden onder hun eigen beroepsgroep blauwe stempeltjes met een krokodil. Met die oproep aan de collega’s vragen ze om bij wijze van protest de stempel te plaatsen telkens wanneer er weer eens een nutteloos attest wordt uitgeschreven. Ze ergeren zich onder meer aan de zogenaamde “paraplu-attesten” en ziektebriefjes voor korte duur omdat dat alles zorgt voor administratieve overbelasting van de artsen. Bovendien kost het handenvol geld aan de samenleving.

Enkel een kwade geest wil dan even de vergelijking maken met justitie. De griffies van de rechtbank en hoven zijn, ondanks de ingeslagen weg van de digitalisering, nog altijd het paradijs van de stempels. Er is natuurlijk op korte tijd een hele weg afgelegd maar er zijn toch nog bepaalde rituelen uit het papieren tijdperk die in stand worden gehouden zonder dat daarbij veel vragen worden gesteld. Zouden ze het daar op de griffies aandurven om op de nagestuurde papieren versie van wat reeds eerder elektronisch werd verzonden zo’n blauwe krokodil te plaatsen, zodat we er met z’n allen toch van bewust worden dat er nog efficiëntiewinsten te boeken zijn in de administratieve afhandeling van procedures?

En zouden we het als advocaat pakweg aandurven om nadat we onze conclusies al elektronisch hebben neergelegd bij het verzoek van de rechtbank om die nogmaals in Word-bestand over te maken en die te laten vergezellen van een blauwe krokodil? Elektronisch neergelegde conclusies kunnen door alle rechters gemakkelijk zelf in een Word-bestand worden geconverteerd met behulp van de eenvoudige middelen die justitie hen ter beschikking stelt. Het veronderstelt wel dat het elektronische dossier wordt geraadpleegd, eerder dan de door de griffie aangeleverde uitprint. De blauwe krokodillen zouden welig tieren. Al zou het allicht weer aanleiding geven tot hoogoplopende discussies over de juridische noodzaak van sommige vastgeroeste werkprocessen.

Het kan een troost zijn dat artsen strijden tegen dezelfde kwalen, maar de digitalisering in de medische wereld lijkt toch al wat verder opgeschoven dan bij justitie. We vinden het intussen gewoontjes dat de arts het voorschrift van de apotheker intikt en we wat later zorgeloos bij die laatste de geneesmiddelen mogen ophalen. Zou het echt kunnen dat er een dag komt dat het vonnis wordt uitgesproken en enkele minuten later de gerechtsdeurwaarder de uitgifte uit zijn pc tovert? Allicht klinkt er nu bij de juridische wereld die dit leest eensgezind “neen”, omdat er wetten en talrijke praktische bezwaren in de weg staan. Maar als de arts en de apotheker dat kunnen, waarom dan niet de rechter en de gerechtsdeurwaarder?

Recent besteedde De Juristenkrant aandacht aan een studie van de CCBE (de Europese koepel van balies) over het gebruik van artificiële intelligentie in de advocatuur, met bijzondere aandacht voor de mogelijkheden die dit biedt voor kleinere kantoren. Enigszins voluntaristisch kopte de krant “CCBE: Artificiële intelligentie is cruciaal voor een future proof advocatuur”. Al die nieuwe technieken zijn een interessant hulpmiddel, maar kunnen niet de kerntaak van de advocaat vervangen zijnde het aangereikte strategische inzicht in het ontwarren van juridische knopen. Dat belet natuurlijk niet dat de advocaat de nieuwe technieken mag en moet omarmen. Dat is gewoon een kwestie van intelligentie en dat is niet artificieel.

Er is al jaren een tendens naar deformalisering. In het Gerechtelijk Wetboek is er al ernstig gesnoeid in de nietigheden en hier en daar helpt Antigoon om ook niet te moeilijk te doen over zelfs onrechtmatig verkregen bewijs. Het moet gaan om de waarheidsvinding, uiteraard met respect voor de rechten van verdediging. Toch heeft daar de blauwe krokodil zijn weg naar de wetgever al gevonden en is een modern procesrecht minder formalistisch.

Het moet ons aan het denken zetten of de wijze waarop de administratie van justitie via de griffies niet aan een krokodillenupdate toe is. Daarbij mag niet de papieren wereld het uitgangspunt vormen maar moet er verder nagedacht worden over hoe de eenentwintigste-eeuwse administratieve mogelijkheden de basis kunnen vormen. Dat is een kwestie van middelen die moeten toelaten met moderne informaticatools te werken.  Het vergt ook een mentale aanpassing voor alle actoren. Griffiers, advocaten, gerechtsdeurwaarders en magistraten zullen de papieren wereld definitief moeten verlaten om herboren te worden in een digitale omgeving die elders al lang de norm zijn.

Wat zouden de jonge artsen, die met alle digitale platformen in de medische wereld toch al flink verwend zijn, ervan vinden wanneer ze volgens de justitiële methodes moeten werken? Zou er dan een invasie van blauwe krokodillen komen?

Hugo LAMON

***

Meer blogposts lezen van Hugo Lamon? Dat kan hier!