De advocatuur bekleedt in ons land een bijzonder unieke positie. De beroepsgroep bepaalt volledig zelf de beroepsregels, zonder enige tussenkomst van de politieke overheid (al probeert die nu en dan wel eens in te grijpen, om dan telkens door een activistisch Grondwettelijk Hof te worden teruggefloten). In Nederland is er een door het parlement vastgelegde advocatenwet, maar in ons land heeft de advocatuur een eigen parlement en naar goede Belgische gewoonte zelfs twee. De Orde van Vlaamse Balies (OVB) en de Ordre des Barreaux Francophones et Germanophone (OBFG) hebben ieder hun eigen algemene vergadering.

Overigens geheel terzijde en om het voor de buitenwereld nog ondoorzichtiger te maken: ze laten zich graag anders aanspreken dan hun wettelijke titel zoals die in het Gerechtelijk Wetboek wordt omschreven. Zo noemt de OBFG zich “avocats.be” en de OVB sinds enige tijd “advocaat punt Be”. Ligt het aan de Vlaamse bescheidenheid dat in Vlaanderen het enkelvoud en in Franstalig België het meervoud wordt gebruikt?

Die wetgevende algemene vergadering is in het zuiden en het noorden van het land ook anders samengesteld. Bij avocats.be zijn dat enkel de stafhouders, terwijl in Vlaanderen naast de ambtshalve zetelende stafhouders en vicestafhouders ook rechtstreeks verkozen advocaten de algemene vergadering samenstellen. Er is geen inmenging van buitenaf en dat moet garant staan voor de volledige onafhankelijkheid van het beroep. Helaas verloopt het wetgevingsproces soms al even stroef als in het federale parlement. Andere gelijkenis: de achterban is nauwelijks geïnteresseerd. De legendarische afstand tussen de Wetstraat en de Dorpsstraat is groot, maar deze tussen de Staatsbladstraat (o ja, voor zover u zelfs dat niet weet: de zetel van de OVB) en het plaatselijk justitiepaleis is zo mogelijk nog groter. De gemiddelde advocaat wil liefst zo weinig mogelijk te maken hebben met de Orde, die als bemoei- en spilziek wordt aangevoeld (voor de duidelijkheid: geheel ten onrechte).

Deze blog verschijnt op woensdagochtend en enkele uren later zal de algemene vergadering een nieuw OVB-bestuur verkiezen. Buiten de kleine inner circle is er maar weinig interesse, zeker nu de voorzitter (en het boegbeeld) al eerder werd (her)verkozen. Het uittredend bestuur is opnieuw verkiesbaar, maar er zijn ook een aantal nieuwkomers. Er zijn helaas maar weinig écht nieuwe gezichten, want bijna iedereen was in een vorig leven stafhouder van een lokale balie en behoort op die wijze tot de Brusselse bubbel. Wanneer u dit leest zijn allicht de resultaten van de verkiezing al bekend en u zal dan zelf kunnen nagaan of de enkelingen die het nog niet eerder tot stafhouder hebben geschopt toch zijn kunnen doorstoten tot het hoogste bestuursniveau van de advocatuur.

In een poging om het debat wat te animeren werden videofilmpjes van de kandidaten verspreid, samen met hun beleidsbrief (van zeer wisselende kwaliteit) en hun CV (om aan te tonen hoe juridisch slim ze wel zijn), maar er was geen publiek onderling debat over waar de advocatuur naar toe moet en hoe de kandidaten zich daarin positioneren. Dat is jammer, omdat zonder breed debat het draagvlak voor veranderingen en hervormingen ontbreekt en het dan ook niet hoeft te verbazen dat de minister van justitie in het gat wil springen en zelf aanpassingen voorstelt. Het is daarom allicht een goed idee om dan na de verkiezingen, wanneer de postjes verdeeld zijn, een kritische zelfanalyse de wereld in te sturen die kan bijdragen tot een breder debat over het volgende beleidsplan van het nieuwe bestuur.

Op lokaal niveau was er in sommige arrondissementen een boeiende strijd voor het stafhouderschap (soms het vicestafhouderschap, dat de opstap is naar de functie van stafhouder), wat zowaar voor enige animo zorgde (bijvoorbeeld in Gent en in Antwerpen). De verkiezingen voor de lokale raden van de orde verlopen veelal in een rustige onverschilligheid en er worden hier en daar nog op de laatste knip kandidaten geronseld. De bevoegdheden van de lokale ordes zijn doorheen de jaren sterk uitgehold, wat sommigen overigens als een voorbode zien van hun ontmanteling door de oprichting van een overkoepelende Orde van Vlaamse Advocaten. Toch is een engagement in de lokale orde een teken van betrokkenheid met het beroep. Zonder lokaal draagvlak is het moeilijk om het beroep te moderniseren. Zo komt het dat ook deze columnist zich in alle stilte kandidaat stelde voor de raad van de orde van zijn balie. Volgens de plaatselijke regels mocht het programma maximaal zestig woorden bevatten. U vermeent later wel of dat voldoende was om de Limburgse kiezer te overtuigen.

Hugo Lamon

Lees hier eerdere columns van Hugo Lamon

Op de hoogte blijven van alle nieuwigheden binnen de juridische en fiscale wereld?
Volg Jubel.be op LinkedIn