10 sep 2020 | Column, Criminal Law

Zaak Chovanec: de HRJ start een bijzonder onderzoek. Een wat?

Door Jubel

Recente vacatures

Advocaat
Ondernemingsrecht Vennootschapsrecht
3 - 7 jaar
Antwerpen Limburg Vlaams-Brabant Waals-Brabant
Advocaat
Ondernemingsrecht Vennootschapsrecht
0 - 3 jaar
Antwerpen Limburg Vlaams-Brabant Waals-Brabant
Advocaat
Douane
0 - 3 jaar
Antwerpen
Paralegal
Arbeidsrecht Vennootschapsrecht
0 - 3 jaar
Brussel
Advocaat
Arbeidsrecht
5 - 10 jaar
Brussel

Aankomende events

Opgelet: dit artikel werd gepubliceerd op 10/09/2020 en kan daardoor verouderde informatie bevatten.

De gelekte beeldfragmenten van een interventie van de luchthavenpolitie in Charleroi ten aanzien van de heer Josef Chovanec zorgen voor uitermate veel beroering. Er loopt een gerechtelijke procedure die hopelijk uitsluitsel zal geven over de precieze omstandigheden en de oorzaak van het overlijden van de heer Chovanec. Sommigen menen echter dat het gerechtelijk onderzoek aansleept. Er worden vragen gesteld naar de communicatielijnen tussen de gerechtelijke overheden en die van de politie. De media voeren een resem actoren en experten op. En nu discussieert men zelfs over alle verklaringen in de media en het al dan niet schenden van het geheim van het onderzoek. Intussen is de commotie zo groot geworden dat het vertrouwen van de Europese burger in de Belgische justitie op het spel lijkt te staan.

Recent besliste de Hoge Raad voor de Justitie (HRJ) om een ‘bijzonder onderzoek’ te starten naar het verloop van deze gerechtelijke procedure.

Dat de HRJ audits en bijzondere onderzoeken voert, is niets nieuws. In het verleden werden al bijzondere onderzoeken gevoerd naar aanleiding van de Fortis-zaak, de moord op Annick Van Uytsel, het voorrecht van rechtsmacht in het kader van het dossier Jonathan Jacob, en recent nog het dossier van Steve Bakelmans (verdacht van moord op Julie Van Espen). Dat zijn onderzoeken in zaken die veel media-aandacht kregen, maar er zijn nog meerdere andere. Om er maar twee te noemen: het beheer en de opvolging van dossiers van economische en financiële delinquentie, en de toepassing van de regels voor toewijzing van zaken aan alleenzetelende raadsheren.

Daarnaast voert de HRJ ook audits volgens internationaal geldende normen. Denk daarbij aan doorlichtingen van het toezicht op de bewindvoeringen door de vredegerechten, het personeelsbeheer in de rechtbanken van eerste aanleg, of audits naar aanleiding van reorganisaties van parketten van de procureur des Konings. De meeste rapporten staan op de website van de HRJ.

Daar waar een bijzonder onderzoek vaak start naar aanleiding van een casus, kaderen audits in een bredere risicoanalyse. De methodologie is ietwat anders, en de middelen die ingezet (kunnen) worden verschillen ook. Maar de finaliteit van beide onderzoeksinstrumenten is dezelfde: aanbevelingen doen om structurele disfuncties aan te pakken, zodat het gerecht in de toekomst beter functioneert.

Strafrechtelijke of tuchtrechtelijke bevoegdheden heeft de HRJ niet. Maar onder leiding van een lid-magistraat van de verenigde advies- en onderzoekscommissie kan het onderzoeksteam wel ter plaatse gaan om alle nuttige vaststellingen te doen (maar zonder over te gaan tot een huiszoeking), gerechtelijke dossiers raadplegen of er delen uit doen kopiëren, en leden van de rechterlijke orde of anderen horen, zelfs onder ede. Wie gehoord wordt, mag zijn beroepsgeheim doorbreken.

Het bijzonder onderzoek dat nu gestart is in de zaak-Chovanec, is écht bijzonder. Het is de eerste keer dat een onderzoek wordt gevoerd in een lopend dossier. Tot vóór 1 januari 2020 was dat wettelijk onmogelijk. Dat had tot gevolg dat de HRJ pas (te) laat eventuele structurele problemen kon detecteren. De zogenaamde GRECO-wet van 23 maart 2019 lost dat op, en versterkt de rol van de HRJ.

Een lopend gerechtelijk dossier onderzoeken blijft natuurlijk zeer delicaat. Over de tragische gebeurtenissen zelf buigt de HRJ zich uiteraard niet. Magistraten blijven totaal onafhankelijk in de beoordeling van de feiten en in het maken van keuzes om deze of gene opdracht te geven. De HRJ doet nooit uitspraken over de inhoud van rechterlijke beslissingen. De HRJ focust uitsluitend op (structurele) disfuncties, niet op individuele verantwoordelijkheden.

Christian Denoyelle

Voorzitter van het Nederlandstalig College / Voorzitter van de Advies- en Onderzoekscommissie

Hoge Raad voor de Justitie

 

Recente vacatures

Advocaat
Ondernemingsrecht Vennootschapsrecht
3 - 7 jaar
Antwerpen Limburg Vlaams-Brabant Waals-Brabant
Advocaat
Ondernemingsrecht Vennootschapsrecht
0 - 3 jaar
Antwerpen Limburg Vlaams-Brabant Waals-Brabant
Advocaat
Douane
0 - 3 jaar
Antwerpen
Paralegal
Arbeidsrecht Vennootschapsrecht
0 - 3 jaar
Brussel
Advocaat
Arbeidsrecht
5 - 10 jaar
Brussel

Aankomende events

Blijf op de hoogte

Schrijf je in voor de nieuwsbrief

0 Reacties

0 reacties

Een reactie versturen

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.