Volgens de weersvoorspellingen stevenen we af op een hittegolf. Intussen raast er al een storm over de Leuvense universiteit, waar de media  steeds meer verontwaardiging noteren over de wijze waarop daar de uitwassen van een studentenclub werden aangepakt.  Hoewel de universiteit al tuchtmaatregelen heeft opgelegd aan de studenten, zwelt de interne kritiek aan. “Welk signaal geven we als tot vandaag geen enkele van de betrokken daders enige noemenswaardige sanctie heeft gekregen”, zo stelden 27 academici van diezelfde universiteit in een open brief. Ook voor hen is een behandeling voor onafhankelijke rechters (die trouwens nog moet komen, want het strafonderzoek is nog niet afgesloten) en een interne tuchtprocedure (die, blijkbaar met de nodige procedurele garanties, toch tot straffen leidde) niet voldoende: er zijn meer “signalen” nodig.  Voorlopig richt de maatschappelijke discussie zich voornamelijk over de wijze waarop de universiteit zelf met het dossier is omgegaan. Het lijkt een kwestie van tijd vooraleer ook justitie zelf in deze ‘trial by media’ in de klappen zal delen. Trial by media is op dat vlak wel voorspelbaar.

Intussen is er volgens sommigen sprake van een nieuwe lente bij de regeringsonderhandelingen. Er zou een nota voorliggen van “de bubbel van 5 partijen”  (wie verzint zoiets?) die nog op zoek zijn naar een bijkomende partij om zo aan een politieke meerderheid te geraken. Onderhandelaars willen in die prille fase ook nog een zekere confidentialiteit behouden, maar dat zal de media hen niet gunnen. Ook daar zal snel de vraag komen naar ‘signalen’. Uit wat nu al in de media is gelekt, blijkt dat er sprake zou zijn van institutionele hervormingen. Zo zou “de splitsing van justitie” op de onderhandelingstafel liggen. Wat voor een signaal wil de politieke wereld daarmee geven?

Hoe moeten we ons die splitsing dan eigenlijk voorstellen? Betekent dat dan dat iedere regio zelf zijn magistraten benoemt, misschien zelfs volgens andere benoemingsvoorwaarden?  Hebben we dan 3 Hoge Raden voor Justitie (een voor Vlaanderen, een voor Wallonië en een voor Brussel) of misschien dan toch maar 4 (ook eentje voor de Duitstaligen)?  Willen we dan ook 3  hoven van cassatie of wordt dat dan maar meteen afgeschaft? En hoe zit het dan in Brussel: wordt dat dan een apart rechtsgebied met een eigen rechtbank van eerste aanleg, een eigen hof van beroep en ook een eigen hof van Cassatie? En wat betekent dat dan voor het arrondissement Halle-Vilvoorde: zal er dan een hof van beroep komen in Asse (men zal toch niet de zaken laten behandelen door het hof van beroep in Brussel of wordt het geannexeerd bij het hof van beroep van Antwerpen)? En betekent dat dan ook dat het federaal parket zal worden afgeschaft en er dan drie (of vier?) colleges van het Openbaar Ministerie komen, met even zoveel colleges van de zetel? En misschien moet er dan wel een nieuw federaal overlegcomité worden opgericht tussen al de nieuw op te richten colleges, om samen met alle nieuwe ministers van justitie te overleggen? En tussendoor: zal de analyse van de werklast van magistraten ook worden gesplitst? En betekent dat “de splitsing” zich tot het organisatorische beperkt, of is het ook de bedoeling dat in iedere regio van dit land een eigen gerechtelijk wetboek wordt gemaakt? Zou het kunnen dat advocatenkantoren dan trots zullen vermelden specialisten te hebben in procedures in Vlaanderen, Wallonië en Brussel?  Misschien moeten de media toch wat meer zien te weten te komen van die plannen, zodat er wat “signalen” kunnen worden uitgestuurd om al te wilde gedachten te temperen.

Wie justitie van binnenuit wat volgt weet natuurlijk ook wel dat er nu al verschillen zijn tussen Noord en Zuid. Bijna twintig jaar geleden werd de Nationale Orde van Advocaten opgesplitst in twee communautaire ordes (De Orde van Vlaame Balies en de Ordre des Barreaux Francophones et Germanophone, alhoewel deze laatste zich al enige tijd “avocats.be” noemt waardoor in het buitenland soms de indruk ontstaat dat ze namens de gehele Belgische advocatuur spreken).  Die splitsing maakte een einde aan een jarenlang immobilisme en er ontstond in beide Ordes een eigen dynamiek. Er zijn onmiskenbaar cultuurverschillen en dat zorgt soms voor een andere benadering van maatschappelijke problemen, maar het zorgde bijvoorbeeld niet voor fundamenteel verschillende deontologie. Er waren wel botsende meningen over bijvoorbeeld de digitalisering, maar ook in Vlaanderen zelf zaten niet alle advocaten op dezelfde lijn.

Splitsing kan heilzaam zijn, maar is geen wondermiddel.

Hugo LAMON

Meer blogposts lezen van Hugo Lamon? Dat kan hier!