De advocatuur als jungle

16 feb 2022 | Column

Infantiele pleiters

Door Hugo Lamon

(Ge)recht in de spiegel

Recente vacatures

Advocaat
Ondernemingsrecht Vennootschapsrecht
3 - 7 jaar
Antwerpen Limburg Vlaams-Brabant Waals-Brabant
Advocaat
Ondernemingsrecht Vennootschapsrecht
0 - 3 jaar
Antwerpen Limburg Vlaams-Brabant Waals-Brabant
Advocaat
Douane
0 - 3 jaar
Antwerpen
Paralegal
Arbeidsrecht Vennootschapsrecht
0 - 3 jaar
Brussel
Advocaat
Arbeidsrecht
5 - 10 jaar
Brussel

Aankomende events

Opgelet: dit artikel werd gepubliceerd op 16/02/2022 en kan daardoor verouderde informatie bevatten.

Maandagavond mocht filosofe Alicja Gescinska in de tv-studio van De Afspraak uitleggen wat vrijheid voor haar precies betekent. Ze merkte op dat we vaak een wat simplistische visie hebben op dat begrip en dat door reflectie en dialoog we leren nuanceren en we er daarna een rijkere invulling aan geven. Ze noemde die ondoordachte beginideeën infantiel, waarmee ze niets meer bedoelde dan dat ze niet geheel doordacht zijn. De scherpslijpers op de sociale media zagen hun kans schoon om haar als wereldvreemde en hooghartige filosofe weg te zetten. Toch is haar redenering uiterst waardevol en kan ze ook naadloos worden toegepast op de juridische actualiteit.

In de weekendeditie van Het Laatste Nieuws verscheen een interview met een Antwerpse strafpleiter die eerder tot een celstraf werd veroordeeld en inmiddels zijn weglating vroeg als advocaat vooraleer hij zelf zou worden geschrapt (wat overigens nog altijd kan). Hij praat er vrijuit over zijn carrière als advocaat in zware strafzaken en laat o.m. noteren: “veel van mijn cliënten waren verdachten in zware dossiers waartegen inhoudelijk niet veel in te brengen was. Daarom spitte ik de zaak uit om toch iets te vinden dat de cliënt kon helpen. Op welke manier dan ook, maar de wet liet mij dat nu eenmaal toe”.

Een zaak waar “inhoudelijk” niet veel tegen in te brengen is, wat is dat dan? Is het infantiel om dat te verstaan als een zaak waar de feiten manifest bewezen zijn? En wat betekent dan die zoektocht naar dat “iets” dat de cliënt kan helpen? Natuurlijk heeft iedereen recht op een eerlijk proces, maar bestaat de finaliteit van een procedure er niet in om aan waarheidsvinding te doen? De juridische waarheid kan verschillen van de feiten die zich in het echte leven hebben afgespeeld, maar een procedure is er niet om de zoektocht naar die waarheid te saboteren. Het is dan ook merkwaardig dat de gewezen advocaat die dit zegt zelf vindt dat intussen “het moreel gezag van rechters verdampt als ether”. Misschien moet Alicja Gescinska daar ook eens over debatteren en duiden in welke fase van het denken die uitval zich situeert.

De ex-advocaat ergert zich er verder aan dat “sommige grote strafpleiters” zich graag voordoen als “de advocaat die altijd voor de goede zaak komt”. Dat zijn blijkbaar volgens hem “worstenverkopers” die in de rechtbank komen marchanderen. Als dat werkelijk het beredeneerde eindresultaat is van dertig jaar carrière, komt zijn afscheid geen dag te vroeg.

Wie sommige strafpleiters vanop veilige en verre afstand gadeslaat kan zich vragen stellen. Er zijn hevige en persoonlijke uitvallen naar magistraten. Wrakingsprocedures zijn al lang geen hoge uitzondering meer, waardoor de sfeer grimmiger wordt. Sommige strafpleiters lijken te vergeten dat hun voorrechten zoals het beroepsgeheim er niet enkel zijn voor henzelf of hun cliënten, maar ook dienen te kaderen in het algemeen belang. De advocaat moet meewerken aan de waarheidsvinding en de deontologie mag niet aangewend worden om van dat ultieme doel af te wijken. Er moet dus ook gewaakt worden over de correcte naleving van die deontologie, wat moed en doorzettingskracht vereist van de stafhouders. Ook de samenleving moet voldoende vertrouwen hebben in de correcte toepassing ervan, wat dan weer transparantie veronderstelt. Als die handhaving faalt, hoeft het niet te verwonderen dat het Openbaar Ministerie als vertegenwoordiger van die samenleving advocaten strafrechtelijk laat vervolgen, bijvoorbeeld omdat zij hun beroepsgeheim hebben misbruikt of omdat ze zich al te zeer vereenzelvigen met hun cliënten en zich daardoor met hen hebben verenigd in de illegaliteit.

Het is misschien een infantiele gedachte dat advocaten een essentiële rol hebben in de handhaving van de maatschappelijke rust. Het gaat uit van de gedachte dat ze zelf tevens een moreel kompas gebruiken. Een rechtsstaat kent immers niet enkel rechten, maar ook plichten en dus ook de plicht van de advocaat om op een loyale manier mee te werken aan de rechtsvinding. Het vereist ook dat tijdig een halt wordt toegeroepen aan spookrijders in de advocatuur. In het verkeer kan een spookrijder voor chaos zorgen, maar als tijdig wordt ingegrepen is de schade meestal nog te overzien. Als er velen beginnen te spookrijden is ieder verkeer onmogelijk. Dat is in de rechtsbedeling niet anders. De balie doet er dus goed aan meer aandacht te besteden aan de deontologie. Als die aandacht daarvoor verslapt, heeft een orde geen bestaansreden meer. Sommige strafpleiters zullen dat allicht een infantiele gedachte vinden, maar het is nog niet te laat.

Hugo LAMON

***

Meer blogposts lezen van Hugo Lamon? Dat kan hier!

(Ge)recht in de spiegel

Recente vacatures

Advocaat
Ondernemingsrecht Vennootschapsrecht
3 - 7 jaar
Antwerpen Limburg Vlaams-Brabant Waals-Brabant
Advocaat
Ondernemingsrecht Vennootschapsrecht
0 - 3 jaar
Antwerpen Limburg Vlaams-Brabant Waals-Brabant
Advocaat
Douane
0 - 3 jaar
Antwerpen
Paralegal
Arbeidsrecht Vennootschapsrecht
0 - 3 jaar
Brussel
Advocaat
Arbeidsrecht
5 - 10 jaar
Brussel

Aankomende events

Blijf op de hoogte

Schrijf je in voor de nieuwsbrief

2 Reacties

2 Reacties

  1. Gust Verwerft

    Die ex-advocaat, door eenieder in het Rijk gekend, is nochtans graag gezien bij en door de media en de gewone mensen. Gewone mensen die hij tijdens het grootste deel van zijn afgerond 50 assisenprocessen als advocaat met passie heeft verdedigd, zonder op bijbedoelingen betrapt te zijn.

    Gust Verwerft

    Antwoord
  2. romain vandebroek

    Alweer 200% juist.

    Antwoord

Een reactie versturen

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.