Traditiegetrouw organiseert de Orde van Vlaamse Balies een nieuwjaarsreceptie op de laatste maandag van januari. Dat zou een risico kunnen zijn, maar er was daar duidelijk geen sprake van receptiemoeheid. Met meer dan 500 ingeschrevenen was het druk in het Tervurens Koloniënpaleis. Er werd uitgekeken naar de eerste nieuwjaarstoespraak van Edward Janssens, de voorzitter van de OVB.  Hij was duidelijk: in tegenstelling tot wat sommigen met grote hardnekkigheid volhouden, is het niet zo dat er te veel advocaten zijn. Er zijn wel té veel advocaten die het beroep nog willen uitoefenen zoals 10 of 20 jaar geleden. Het fenomeen dat nu overal met het hippe modewoord “disruptie” wordt aangeduid, heeft ook de advocatuur bereikt.

Het was dan ook geen toeval dat de gastspreker op die receptie een ondernemer was die aandacht vroeg voor “cliëntgerichtheid als opportuniteit voor de ondernemende advocaat anno 2018”. Zijn innovatieve benadering werd wat weggedrukt door kakelende receptiegangers, maar zij hadden ongelijk. De spreker hield de advocatuur een ontnuchterende spiegel voor.  Advocaten moeten in hun handelen vertrekken van wat de cliënt verwacht en niet omgekeerd. Natuurlijk is er de eigenheid van de advocaat met specifieke kernwaarden (beroepsgeheim, onafhankelijkheid, partijdigheid en strenge regels om belangenconflicten te vermijden) die gelden bij de klassieke taken van de advocaat, maar ook de ethische deontologische principes (kiesheid, waardigheid, rechtschapenheid) die altijd en overal van toepassing zijn. Die kernwaarden en ethische beginselen staan echter niet in de weg dat de advocaat zijn optreden moet benaderen vanuit de wensen en behoeften van de cliënt. De spreker maakte de wat provocerende vergelijking tussen de advocaat en een moderne koffiemachine. Die machine staat dan niet symbool voor de plek waar roddels worden uitgewisseld. De spreker had het over hypermoderne machines, die de voorkeuren onthouden van de afnemer, tijdig berichten wanneer de koffie op is en misschien zelfs al automatisch en vooruitziend een nieuwe bestelling plaatsen. Een toestel dat ook weet of en hoeveel suiker er bij de koffie moet. Kortom, aan cliëntgerichte dienstverlening. Zou de ondernemer hebben willen aangeven dat veel advocaten zich beperken tot gewoon koffie zijn en hopen dat de rechtbanken zich tot de “machine” ontpoppen? Zonder machine is er geen koffie, maar zonder koffie is die machine doelloos.

Misschien bedoelde de ondernemer dat allemaal niet, maar ik moest er toch wat aan denken toen ik de brief las die de voorzitter van de Franstalige rechtbank van koophandel van Brussel recent aan de Stafhouders bezorgde met het oog op verdere verspreiding. De voorzitter klaagt over de onderbemanning van de griffie. Dat is niet echt iets nieuws bij justitie. Verder wijst de voorzitter er ook op dat het aantal taken van de rechtbank van koophandel is toegenomen. Dat wisten we ook al. Nieuw zijn wel de vanaf 1 februari aangekondigde “maatregelen”, die de “continuïteit van de dienst moeten verzekeren”. Je zou, om in de sfeer van de  nieuwjaarsreceptie te blijven, denken dat er gedacht wordt aan een nieuwe aanvoer van koffie, of misschien aan het ontkalken van de machine.

De rechtbank kiest voor drastische ingrepen. Vooreerst worden alle faxtoestellen ontkoppeld en om iedereen zeker te ontmoedigen wordt ook iedere verwijzing naar faxnummers in briefwisseling geschrapt. De griffie is verder telefonisch enkel nog bereikbaar tot 12u30 en in de namiddag ook niet meer bereikbaar voor het publiek. Wie het toch nog aandurft de griffie te contacteren (zelfs als advocaat) weze gewaarschuwd: er zal een zeer strenge toepassing worden gemaakt van art. 297 van het gerechtelijk wetboek (dat griffiers verbiedt  om “consult” te geven). Een goede verstaander heeft niet meer nodig om te weten dat die griffie een vijandig gebied wordt waar rechtzoekenden of advocaten niet meer welkom zijn. Het is niet echt wat onze ondernemer “cliëntgericht” zou noemen.

Wie als advocaat de boodschap optimistisch wil lezen, zou kunnen opwerpen dat faxtoestellen oudmodisch zijn en het dus een goede zaak is dat die aftandse communicatievorm wordt afgeschaft. En geef toe: bellen op een vast toestel is ook niet meer van deze tijd. De brief zegt verder niets over het inperken van digitale platformen of e-mailverkeer. Het is misschien de bedoeling om nu alles via elektronische weg af te handelen? Ik hoor u al denken: dit is te cynisch. Laten we dus, met onze Vlaamse nuchterheid, maar hopen dat dit soort dienstmededelingen in Vlaanderen geen navolging kennen.

Hugo LAMON

Het sfeerverslag van de nieuwjaarsreceptie van de OVB, gemaakt door Advocatennet.be, kunt u bekijken via deze link.

Mr. Hugo LAMON is advocaat aan de balie Limburg en bestuurder en woordvoerder van de Orde van Vlaamse Balies. Iedere woensdag maakt hij op Jubel een beschouwing over justitie.

Lees hier alle artikels van ‘LAMON op woensdag’.